اقتباس در دو کلمه! چند دستورالعمل برای اهل فیلم نامه و سینما

سرویس فرهنگی فردا- یاسین پورعزیزی ؛ مختصر و مفید. «چگونه از هر چیزی فیلمنامه اقتباس کنیم» در همین دو کلمه خلاصه می شود. یادگرفتن هر کاری بسته به اصولی است، بی ‌ استاد هم سخت خواهد بود. اگر تماسی با آموزشگاه های سینمایی بگیرید و جستجویی کنید تا استاد و کلاسی برای یادگیری اقتباس سینمایی احتمالا به در بسته خواهید خورد. یادگیری هر حرفه ای هم از روی کاغذ سخت است اما در این مورد خاص باید گفت «چگونه از هر چیزی اقتباس کنیم» نه تنها به خواندش می ارزد بلکه به شکل روشنی کاربردی است.

کتاب با تاریخچه ای از اقتباس که سال 17000 قبل از میلاد در غار لاسکو فرانسه شروع می‌شود در چند مرحله به استودیوی برادران وارنر در 1927 می رسیم جایی که اقتباس از داستان «روز تاوان» نوشته «آلفرد کوئن» و نمایش نامه ی گل کرده ای به همین نام و نوشته «سامسون رافائلسون» تحت عنوان «خواننده جز» اکران می شود و موفقیت زیادی کسب می کند. اولین فیلمی که از صدای همزمان به منظور روایی استفاده می کند. فیلمی که در آن صدا و تصویر برای یک منظور واحد هماهنگ شده اند: داستان‌گویی.

«ریچارد کریوولن» نویسنده کتاب در فرآیندی پنج قدمی مشخص می کند که از کجا باید شروع کنیم. چطور یک مقاله ی 3 صفحه‌ای را به یک فیلمنامه ی 110 صفحه ای تبدیل و یا بالعکس چطور یک رمان 500 صفحه ای را توی یک فیلمنامه‌ی 120 صفحه ای خلاصه کنیم. با یادگیری هفتِ بزرگ شما نقطه شروع هایی برای بهتر تعریف کردن داستان می یابید. اهداف پرده های سینمایی را در ادامه دنبال می کنید. برای ساده‌تر کردن درک شما از ساختار پرده ای اهداف هر پرده توضیح داده شده اند.

مسائل حقوقی اقتباس فصل بعدی این کتاب را تشکیل می‌دهند. کتاب در چند نامه تنظیم شده و ارائه توضیحاتی پیرامون هر نامه به این مبحث می‌پردازد. «هر پاتر و سنگ جادو»، «رهایی از شاوشنگ»، «راشومون»، «میهن پرست»، «ای برادر کجایی؟»، «مدیسن»، «گلن گری گلن راس»، «ایکس من» و «شایلو» فیلمهایی هستند که نویسنده در آن اقتباس از قالب های گوناگون و چگونگی آن توضیح می‌دهد. در پایان هر فصل هم نمودار صحنه‌ایِ فیلمهای یاد شده در قالب سه پرده‌ای با پاسخ به پرسشهای اصلی فیلمنامه آورده شده است.

درسهایی از مصاحبه با آدمهای سرشناس هالیوود هم راهنمایی ها و نقل قولهایی از فیلم نویسان متخصص در امر اقتباس را در خود جای داده است. یکی از این نویسندگان «مایکل هاج» است در بخشهایی از گفتگوی او می‌خوانیم: «فیلم ها حتی می توانند داستان های حقیقی بگویند، اما اگر زندگی سوژه، با یک میل منفرد قابل دیدن تعریف نشود-مثلا به دست آوردن عشق جنی در فارست گامپ-فیلم احتمالا در گیشه شکست می خورد.» موفق‌ترین اقتباس‌ها از داستانهایی سرچشمه می گیرند که مفاهیم داستانی شان پیشاپیش به صورت شفاف تعریف شده است.

«ریچارد کریوولن» استاد فیلمنامه نویسی در دانشگاه های یواس‌سی، یوسی‌ال‌ای و کالج ایتاکا، نمایش نامه نویس و لزفیلمنامه نویسان موفق هالیوود است.کریوولن در زمینه آموزش فیلمنامه نویسی کارگاه های متعددی هم در سرتاسر دنیا برگزار می کند. چاپ دوم کتاب «چگونه از هر چیزی فیلمنامه اقتباس کنیم» به قلم این نویسنده و با ترجمه «بابک تبّرایی» از سوی انتشارات فارابی در 227 صفحه و با قیمت 4500 تومان منتشر شده است.