ما زندگانی می کنیم یا زنده مانی؟

سرویس اجتماعی فردا؛ سینا تهرانی: چرا با وجود تلاش ها برای داشتن یک زندگی سرشار از آرامش و آسایش ، از زندگی خود راضی نیستیم. امروزه صاحب نظران حوزه خانواده معتقدند برای رسیدن به ساحل آرامش، نیازمند یادگیری مهارت های زندگی هستیم. مهارت هایی که با گسترده شدن پیچیدگی های زندگی ، خود نیز پیچیده تر می شوند. مهارتهایی که ما را در شکل گیری زندگی سالم، شاد، آرام و تشکیل خانواده ای شاداب و سرشار از عشق و امید یاری نمایند. امروزه این مهارتها در زمینه هایی چون شناخت خود، برنامه ریزی، مطالعه و یادگیری ،موفقیت تحصیلی ، تقویت حافظه ، مدیریت زمان ، تصمیم گیری ، حل مسأله ، روش تفکر کردن، روابط موثر اجتماعی ، ازدواج موفق، ثروت آفرینی، برخورد با ترس ، پرخاشگری ، مقابله با فشار روانی یا استرس ،خشم ، افسردگی ،کمرویی، مقابله با شکست ، تغذیه سالم ، رفتار اجتماعی ، تعامل، انتقاد و ... بکار می رود. سایت «فردا» در گفت و گو با سیناتهرانی مربی مهارت های زندگی سالم به بررسی اهمیت این موضوع و نقش مربیان و مشاورین حوزه مسائل خانوادگی در ارتقای رشد و سلامت خانواده ها و کاهش طلاق در جامعه پرداخته است. او و همکارانش در سایت درس زندگی دات کام با برگزاری کارگاه های آموزشی هدفمند، دیدگاه های متفاوتی را در گرایش مثبت افراد در جهت فراگیری از مهارت ها ایجاد کرده و نقش بسزایی در موفقیت خانواده ها ایفا نموده اند. سینا تهرانی در تعریف مهارت های زندگی سالم به خبرنگار «فردا» گفت: مهارتهای زندگی مجموعه‌ای از توانمندیهاست که از طریق آموزش و تمرین قابل اکتساب بوده و دستیابی به آنها زمینه سازگاری رفتار مثبت و مفید افراد را فراهم آورده و باعث می شود تا آنها بتوانند به گونه ای مؤثر با چالش های زندگی روزمره مقابله کنند. این مهارت ها انسانها را قادر می سازد تا دانش، نگرش و ارزش های وجودی خود را به توانایی های واقعی و عینی تبدیل کنند و از نیروهای درونی خود برای دستیابی به موفقیت های مختلف اعم از تحصیلی ، فردی، ازدواج ، شغلی و داشتن زندگی سرشار از شادابی و شادکامی برای خود و دیگران بهره بگیرند. در واقع یادگیری مهارت های زندگی سالم به فرد می آموزد که چه کاری را باید چگونه انجام دهد یعنی او یادمی گیرد هرکاری را با روش مناسبش انجام دهد. سیناتهرانی به «فردا» گفت: از نظر من انسان ها دو دسته اند یا به معنای واقعی زندگانی می کنند و یا زنده مانی می کنند به عبارتی یعنی فقط زنده اند. او در تشریح این دیدگاه خود گفت، امروزه با وجود تغییرات زیادی که در سبک زندگی مردم رخ داده است. بسیاری از ما در برخورد با مسائل مختلف زندگی از قبیل تحصیلات ، ارتباطات اجتماعی ، روابط همسران ، تربیت فرزندان، افسردگی ، ترس ، خشم ، شکست، اعتماد نفس و سایر چالش های زندگی فاقد توانایی لازم و اساسی یعنی همان مهارت های زندگی هستیم و به همین دلیل زندگی مان آسیب پذیر بوده و همین مساله باعث افزایش آمار بیکاری، طلاق، خشونت و سایر مشکلات اجتماعی در جامعه گردیده است. این متخصص مهارت های زندگی افزود، وقتی کسی محصولی نظیر گوشی تلفن همراه یا تلویزیون را خریداری می کند، راهنمای استفاده از آنرا نیز در کنار آن می یابد اما وقتی فردی می خواهد در کنکورسراسری موفق بشود، در دانشگاه یکی از بهترین دانشجویان باشد ، تشکیل خانواده داده و ازدواج موفقی داشته باشد و یا فرزندان با نشاط و سالمی را تربیت کند، دفترچه راهنمایی نیست که به ما بگوید در چنین مواقعی چه باید بکنیم . مهارت های زندگی مردم را در برابر آسیب های مختلف واکسینه می کند و باعث می شود تا آنها در رقابت های اجتماعی همیشه بازنده نباشند. این مربی مهارت های زندگی سالم در ادامه به خبرنگار «فردا» گفت، بنده بارها شاهد بوده ام که بعد از برگزاری کارگاههای آموزشی مان در زمینه آموزش مهارتهای موفقیت در بازی زندگی و مهارتهای وفادارسازی همسران؛ بسیاری از شکست ها، اضطراب ها، ترس ها و اعتراضات در روابط بین زوجین، جای خود را به محبت ، همدلی و آرامش داده است. مسلماً فردی که مهارتهای گفت و گوی سازنده را می داند در نزد همسر و فرزندان یا حتی جامعه از مقبولیت بیشتری برخوردار خواهد شد و یا وقتی دانش آموزان ، دانشجویان و حتی مدیران کسب و کارها با تفکر خلاق و پلن های ذهنی آشنا می شوند، براحتی قادر هستند برای حل مشکلات خود، تولید راهکارهای متنوع بنمایند که باعث می شود تا دستیابی به موفقیت های تحصیلی و شغلی برایشان امری میسر و ممکن شود. بنابراین کار ما مربیان این است که برای بهتر زیستن، دفترچه راهنمای مهارت های زندگی سالم را که برگرفته از دانش و تجربیاتمان است در اختیار آنها قرار دهیم. سیناتهرانی در پاسخ به این سوال خبرنگار «فردا» که آیا تصور می کردید مردم از کارگاهها و دوره های آموزشی مهارت های زندگی سالم شما استقبال خوبی بکنند، گفت: « بله این انتظار را داشتم که مردم تا این اندازه بازخورد مثبتی نسبت به این دوره ها نشان بدهند. زیرا من و همکارانم در گروه درس زندگی همواره با مشکلاتی نظیر بی وفایی یا خیانت همسر ، فقدان درک متقابل در رابطه مشترک ، افت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان ، تربیت ناصحیح فرزندان و مسائل مشابه دیگر مواجه بوده و هستیم لذا بطور جدی بر روی آموزش مهارت های زندگی سالم برنامه ریزی کرده ایم. » خبرنگار «فردا» به سینا تهرانی گفت شما واژه جدیدی به نام مربیگری را در زمینه مسائل تحصیلی و خانوادگی مطرح نموده اید که با استقبال خوبی نیز مواجه شده است. تعریف شما از مربیگری چیست ؟ به نظر می رسد واژه مربیگری مخصوص ورزش های مختلف است؟ این عضو ارشد سایت درس زندگی دات کام در پاسخ گفت، امروزه مربی گری نه تنها در ورزش بلکه در قلمروهای دیگر نیز حضور خود را اعلام کرده است. مربیان خصوصی وظیفه آموزش مهارتهای زندگی را برعهده دارند. در حقیقت وظیفه آنها این است که با شناسایی صفات ممتاز، خصوصیات شخصی و استعدادهای درونی افراد، آنها را از جایگاه و موقعیتی که در آن هستند به جایگاه و موقعیتی برسانند که مایلند به آن دست یابند. پیتر دراکر از نظریه‌پردازان مشهور مدیریت که از او به عنوان پدر مدیریت کسب و کار نوین یاد می شود، روزی در سخنرانی خود در دانشگاه استنفورد گفت: " موفق ها و ناموفق ها هردو یک هدف دارند و آن رسیدن به نقطه دلخواه است اما تفاوت این دو در این است که ناموفق ها اهل تلاش بسیار هستند، اما موفق ها با تلاش کمتر اما هوشمندانه تر به نتایج خارق العاده تری دستی می یابند. " از نظر او تلاش هوشمندانه تر یعنی بهره گیری از مهارتهای زندگی سالم. او معتقد بود، میان مؤثر بودن یا همان انجام کار درست و کارآیی یا همان انجام دادن درست کارها، تفاوت های عمیقی وجود دارد. این مربی برجسته به «فردا» گفت، یکی از کارهایی که افراد موفق انجام می دهند این است که به سفر خود در مسیر موفقیت سرعت می بخشند و بجای آنکه ساعتهای طولانی و روزهای متمادی برای رسیدن به هدفشان تلاش کنند؛ به کمک یک مربی مهارت های زندگی می آموزند که چگونه با کار کمتر اما هوشمندانه تر، موفقیت بیشتری بدست آورند. سیناتهرانی تاکید کرد، در واقع مربی با افزایش قدرت تمرکز فرد و یا یک کسب و کار و کمک به طراحی چشم انداز و اهدافی روشن به ایشان می آموزد که چگونه عادات مثبت و موفقیت ساز را جایگزین عادات منفی خود نموده و بر ترس های مختلفی که در برابر موفقیت هایش قرار گرفته است غلبه کنند، او افراد را برای مقابله با رفتارهای ناخودآگاه و الگوهای قدیمی مجهز می کند و به آنها کمک می کند که منطبق با ارزش های خود گام برداشته و با تلاش کمتر اما هوشمندانه تر به موفقیت های تحصیلی ، فردی و شغلی دلخواه شان دست یابند و یا حتی یک زندگی مشترک سرشار از آرامش و آسایش را با همسر خود تجربه کنند. سیناتهرانی در پاسخ به این پرسش که تفاوت مربیگری با مشاور در چیست به «فردا» گفت: مشاور صرفاً بر روی مشکل مراجع خود کار می کند نه آموزش مهارت های زندگی. عموماً کار مشاور حل مشکل است اما کار ما آموختن مهارتهای حل مشکلات و رسیدن به آرامش و موفقیت در قالب آموزش مهارت های زندگی سالم به مراجع است. در واقع ما به مراجعه کننده خود ماهیگیری می آموزیم نه اینکه یک ماهی بدست او بدهیم. ما به او مهارتهایی می آموزیم که بتواند در موقعیت های مختلف زندگی از آنها بهره بگیرد و لزومی نداشته باشد که برای حل هر مسأله ای به مشاور یا متخصص مراجعه کند. امروزه به چنین فردی مشاور نمی گویند بلکه از او به عنوان مربی مهارت های زندگی یاد می کنند. این مربی جوان در ادامه به خبرنگار «فردا» گفت، اما به عقیده من تفاوت اصلی مربی مهارت های زندگی با مشاورین خانواده یا روانشناسان در این است که در طی فرآیند شناسایی و حل مشکل، فرد گام به گام از مربی در حال آموختن است، گویی یک پروژه عملی برای تغییر زندگی فردی یا شغلی در حال انجام است که در آن خود فرد دارد آن پروژه را مدیریت می کند و مربی نیز در کنار اوست و هرآنچه که لازم باشد را به او می آموزد. به همین دلیل بارها برای من و همکارانم پیش آمده که فردی که مدتها مربی اش بوده ایم خود نیز موفق شده زندگی افراد دیگری را نیز تغییر دهد و حتی باعث بهبود وضعیت درسی دانش آموزان یا روابط زوج ها و خانواده های بسیاری گردد و حتی در مواردی نیز باعث رشد کسب و کارهای دیگر شده است. در واقع مربی مشکل را شناسایی و راه حل مناسب برای رفع آن را ارائه می دهد، ارتباط وی با مراجعینش تنها در ساعات مشاوره حضوری است و ممکن است وقت جلسه بعدی چند روز آنطرف تر باشد و لذا در این مدت مراجع به حال خود رها شده و چه بسا ممکن است در این فاصله زمانی؛ مشکل او پیچیده تر شود زیرا مشاوری در کنارش نیست که به او بگوید در موقعیت های مختلف چه عکس العمل سازنده ای از خود نشان دهد. اما مربی علاوه بر جلسات حضوری، بصورت تلفنی و یا پیامکی و تحت هر شرایطی کنار مراجع خود است و هر زمان که نیاز باشد، او را هدایت می کند. از طرفی مربی نسبت به مشاور پا را فراتر نهاده و به کمک فرد یک خانه تکانی اساسی در زندگی او صورت می دهد. این مربی حرفه ای مهارت های زندگی که از او به عنوان یکی از بهترین متخصصین حوزه خانواده و کنکور نیز یادمی کنند، در پاسخ به این سوال خبرنگار «فردا» که آیا تصور نمی کنید اینکار انرژی بیشتری از مربی می گیرد، گفت یکی از اساتیدم به نام دکتر مارک لپر می گفت: سینا یک چیز را به خاطر داشته باش. اگر کاری ارزش انجام دادن داشته باشد، بهتر است آنرا به شایسته ترین شکل ممکن انجام بدهی. حل مشکل افرادی که به تو مراجعه می کنند یکی از کارهایی است که ارزش انجام دادن دارد پس آنرا به بهترین شکل ممکن انجام بده. کلمات استادم در همه زمینه های زندگی صادق است. چند روز پیش داشتم اتومبیلم را در کنار یک رستوران پارک می کردم، وقتی از اتومبیل خارج شدم احساس کردم که آنرا بیش از حد به اتومبیل جلویی چسبانده ام. ابتدا با خود گفتم: مهم نیست، فراموشش کن و برو. اگر مهارت رانندگی صاحب آن اتومبیل، خوب باشد می تواند از پارک خارج شود. اما احساس کردم صدای استادم را می شنوم که می گوید: "یک لحظه صبرکن؛ سینا ! اگر اینکار ارزش انجام دادن دارد، آنرا درست انجام بده، برگرد و کارت را بصورت صحیح تمام کن. من هم برگشتم و اتومبیلم را کمی به عقب راندم تا آن اتومبیل جلویی براحتی بتواند از پارک خارج شود. اگر ما مربیان معتقدیم که زندگی مردم را می توانیم بهتر کنیم، باید تلاش خستگی ناپذیری را در جهت حل مشکل مراجعین خود بکاربگیریم و صرفاً نباید به این قانع شویم که من تلاش خود را می کنم اگر مشکل او حل شد که چه بهتر و اگر نتوانستم مشکل او را حل کنم، می تواند به مربی یا مشاور دیگری مراجعه کند. اگر اجازه بدهیم که موانع و شکستها ما را متوقف سازند، قطعاً یک بازنده ایم. باید با خودمان صادق باشیم، کنجکاویها و شور و حرارتمان را باور داشته باشیم و به دنبال آن همچون شب که روز را دنبال می کند، بشریت از نتایج این تلاشها بهره مند خواهد شد. سیناتهرانی در پاسخ به این پرسش صریح خبرنگار «فردا» که چرا او را مربی طبقه خاصی از اجتماع می دانند گفت: مشکل مردم باید دغدغه اصلی یک مربی امور خانواده، تحصیلی یا تجاری باشد، به عبارتی او باید درگیر مسئله مراجعه کنندگانش شود. در غیراینصورت قادر به حل مشکلات آنها نخواهد بود. وقتی مشکل مردم مسئله من شد، یعنی با تمام وجود احساس کردم که گویی آن مشکل برای خود من اتفاق افتاده است و مردم نیز به این باور قلبی رسیدند که مربی شان حقیقتاً مسئله آنها را مشکل خود می داند، در اینصورت آن مسأله به راحتی حل می شود. زیرا هم او بهترین راهکارها را ارائه خواهد داد و هم مردم با باوری عمیق نسبت به توانایی های مربی، راهکارهای او را بکار می بندند. به نظر من مردم در طبقات مختلف جامعه؛ ارزش کار خوب را بخوبی درک می کنند و بهای داشتن یک مربی خوب خانواده یا تحصیلی را نیز می پردازند. سیناتهرانی در پاسخ به این سوال که یک مربی تحصیلی دقیقاً چه کارهایی انجام می دهد، به «فردا» گفت: وقتی خانواده ای فرزندش را نزد ما می آورد، چالش های اساسی ما آغاز می شود، ما با دانش آموزی مواجه هستیم که در یک نظام آموزشی مبتنی بر حفظیات رشد کرده است. ملاک ارزیابی این نظام آموزشی نمره است و جایی در آن برای تفکر کردن و یادگیری و پرورش خلاقیت وجود ندارد. لذا وظیفه ما به عنوان مربی این است که در ابتدا با آموزش روش تفکر کردن و ارائه پلن های ذهنی سبک مطالعاتی آن دانش آموز را تغییر دهیم و اگر انگیزه لازم برای درس خواندن را ندارد، با تحلیل شخصیت وی ، اقدام به شناسایی عادات منفی و مثبت او نموده و به تغییر نگرش وی در زمینه درس و تاثیر آن در زندگی کمک کنیم، وظیفه مربی این است که گام به گام او را برای دستیبابی به شخصیتی موفق و استوار همراه سازد، شخصیتی که با حرفهای منفی اطرافیان و به ویژه طعنه های والدین، دبیران و همکلاسی هایش به یکباره متزلزل نشود. من شخصاً معتقدم وقتی به دانش آموزی کمک می کنم تا چشم انداز روشنی از آینده برای خود ترسیم نموده و مهارتهای لازم برای حرکت در مسیر موفقیت را بیاموزد، نه تنها انگیزه اش برای مطالعه و کسب موفقیت درسی به شدت افزایش می یابد، بلکه دیدگاههای جدید و ارزشمندی نیز در زمینه های مختلف زندگی پیدا می کند که هیچگاه انگیزه های وی را خاموش نمی کند. خبرنگار «فردا» در خاتمه به سیناتهرانی گفت مقالات و مطالب شما را در خبرگزاری ها و سایتهای مختلف و نیز سایت درس زندگی دات کام مطالعه کرده ام ، شما و همکارانتان دیدگاه های جالب و متفاوتی در زمینه آموزش و پرورش، بهبود روابط خانواده ها و حتی رشد کسب و کارها ارائه کرده اید، که به نظرم می تواند باعث آشتی بسیاری از خانواده ها با مقوله مشورت گرفتن از افراد متخصص و آگاه شود. سیناتهرانی گفت؛ ما چند سال قبل وقتی سایت درس زندگی را راه انداختیم یکی از دوستانم گفت من چند سایت می شناسم که می توانیم از محتوای آنها در سایت خود استفاده کنیم. من به او عرض کردم چرا از سایتهای دیگر مطلب برداریم. تو تصور می کنی یک مربی ای که اعتقاد دارد می تواند برای حل حتی پیچیده ترین مسائل، راهکارهای بسیار خوبی ارائه دهد، با تقلید و کپی برداری از دیگران قادر خواهد بود به مردم کمک کند؟ ما باید با تکیه بر دانش و تجربیاتمان محتوای سایت خود را تامین کنیم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا تجربیات واقعی مان را از جلسات حضوری و تلفنی برخی از مراجعین خود در سایت درس زندگی قرار دهیم. البته برای حفظ حریم خصوصی افراد از اسامی فرضی خارجی بجای اسامی واقعی استفاده کرده ایم، حتی در مورد مشتریان خارجی که اغلب یا در سفرهای کاری و یا بصورت تلفنی به آنها خدمات می دهیم نیز از اسامی مستعار بجای اسامی اصلی استفاده نموده ایم،. من معتقد بوده و هستم که اگر افراد یک جامعه مهارت های زندگی را بیاموزند، آسیب های فردی و اجتماعی در آن جامعه به شدت کاهش خواهد یافت. زیرا همه روزه در کار خود شاهد این موضوع هستیم که فقدان این مهارت ها باعث بروز مشکلاتی نظیر افت تحصیلی ، عدم تمرکز ، استرس ، فشارهای روحی و عصبی ، خشم ، بی وفایی و یا خیانت همسر ، شکست های تجاری و ... شده است.