واکنشها به فیلم محمد (ص) از دید اکبر نبوی

ساخت فیلم درباره حضرت رسول (ص) و سایر بزرگان دین منطقا به این موضوع ارتباطی ندارد که دیگران عملی انجام دهند و ما نیز نسبت به آن عکس العمل نشان بدهیم. بلکه ما همیشه باید نسبت به ارائه آثار هنری شایسته در ارتباط با پیامبر(ص) در قالب ها و شاخه های مختلف هنری، متناسب با بضاعت مالی خود تلاش کنیم و نباید به رفتارهای واکنشی بسنده کرده کرد.

با این حال، در شرایط موجود جهانی و با توجه به پیوند آشکار و پنهانی که میان مجموعه ای از نحله ها و تفکرات غیرالهی و ماده انگارانه شکل گرفته و روز به روز گسترده تر می شود و ابزارهای متعدد و متکثری را برای تحقق اهداف خود اعم از رسانه ای و ارتباطی به کار می گیرد، وظیفه ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام در جهان معاصر بسیار سنگین است و سیاستگذاران و مسئولانی که اعتبارات و اختیارات گسترده ای دارند، باید بتوانند بسترهای لازم را فراهم کنند تا هنرمندان متعهد و با انگیزه بتوانند فعالیت های هنری خودشان را در جهت ارائه تصویر هنری بایسته از پیامبر اکرم(ص)، سایر ائمه و حتی حوزه تفکر الهی و حوزه تمدنی که پیامبر اسلام بنیاد آن را گذاشت، ارائه کنند.

می توان حدس زد ساخت فیلم محمد رسول الله(ص) در شرایط کنونی با واکنش های متعدد روبرو خواهد شد؛ زیرا به همان نسبت که می تواند بخشی از تشنگی جهان معاصر را نسبت به درک و دریافت و شناخت از پیامبر اسلام برطرف کند، اما از سوی دیگر غیظ و خشم دشمنان ایشان را برخواهد انگیخت و آنها دست از تلاش خود برای تخریب این فیلم بر نمی دارند. کاریکاتور روزنامه های دانمارکی و اتفاقاتی که طی سالهای گذشته افتاد، حلقه های کوچکی از زنجیره توطئه صهیونیسم و فراماسون جهانی علیه شخصیت های طراز اول که پیامبر اسلام در راس آن است، محسوب می شود. بنابراین، مجموعه کسانی که در جهان اسلام صاحب قدرت و اعتبار هستند، باید ضمن شناخت موقعیت، نیازهای زمانه را شناسایی کرده و با توجه به افق پیش رو و متناسب با آرمانهای خود، بسته های متنوع و گسترده رسانه ای و هنری به جهان عرضه کنند. با این نگاه، گامی که مجیدی برداشته اولین گام است.

درست است. فیلمی که من مشاهده کردم، مخاطب خود را "ناس" تعریف کرده است و با فطرت انسانها سخن می گوید و صرفا برای مسلمانان یا شیعیان ساخته نشده و این نقطه قوت فیلم مجیدی است.

زیرا اگر مخاطب خود را به مسلمانان محدود می کرد، نقطه ضعف بزرگ فیلم انگاشته می شد. خوشبختانه مجیدی این دقت شایسته و لازم را داشته است. بنابراین، با توجه به جهت گیری و رویکردی که فیلم دارد و با فطرت مردم و ناس سخن می گوید، هر چقدر دست اندرکاران پخش جهانی فیلم بتوانند بسترهای لازم را برای نمایش عمومی فراهم کنند، خواهند توانست حجم پرشمارتری از مخاطب را به سمت خود جلب و جذب نمایند.

با تمام اینها ساده انگارانه نباید با اتفاقات مواجه شویم، چرا که فیلم محمد رسول الله(ص) حتما با موانع بسیار سهمگینی در حوزه اکران جهانی روبرو خواهد شد و حتما حجم عملیات تخریبی علیه فیلم به مرور و با توجه به تاثیراتی که بر افکار عمومی مخاطبان خود خواهد داشت، افزایش پیدا می کند.

همین امر، وظیفه پخش کنندگان جهانی فیلم را سنگین و دشوارتر می کند، زیرا آنها وارد حوزه رقابت نابرابری شده اند که از یک سو امکانات و شرایط اکران برای آنها محدود است و از سوی دیگر، دشمنان و بلندگوهای پرقدرتی علیه فیلم بسیج می شود و به صدا در می آید. با این حال تاریخ نشان داده است که حرف درست و مبتنی بر فطرت، راه خود را باز می کند و علیرغم همه تلاشهای تخریبی، نمی توان این نوع اندیشه ها را در قفس زندانی کرد.

فیلم مجیدی هم علی رغم همه مشکلاتی که پیش رو خواهد داشت و روز به روز به حجم آن نیز افزوده می شود، راه خود را باز می کند. مهم این است که مسیری که شروع شده، ادامه پیدا کند و ساخت آثاری از این دست چه برای مخاطب داخلی و چه مخاطب خارجی، تداوم منطقی داشته باشد.

تشت رسوایی حاکمیت سیاسی قطر سالهاست از بام افتاده است. در میان روشنفکران مسلمان و عرب کیست که نداند حاکمان قطر در چه مسیری گام بر می دارند و تا چه حد حافظ منافع صهیونیست ها هستند.

باید یادمان باشد که جریان ناصحیح و باطل کار خود را خواهد کرد اما مهم این است که ما بفهمیم چقدر درست عمل می کنیم و چقدر نادرست؛ ضمن آنکه در انجام کارهای درست خود چقدر خستگی ناپذیر ظاهر می شویم و کارمان را تداوم می دهیم.

اگر ما در ایران و سایر مسلمانانی که دل در گرو مهر پیامبر اسلام(ص) دارند، به صورت جدی و نه موردی و مقطعی، فعالیت هنری خود را تداوم بخشیده و به شکل مستمر در حوزه هنر و رسانه، حضور قدرتمندی از خود نشان دهیم، می توانیم امیدوار باشیم که بخشی از تحرکات آنها که روز به روز گسترده تر، وسیع تر و خشن تر می شود خنثی خواهد شد.

اولا باید دست مجیدی را بوسید و به او خدا قوت گفت زیرا واقعا زحمت کشیده و ذخیره مناسبی برای آخرت خود جمع کرده است؛ ولی از آنجا که عمل هیچ انسانی بی نقص نیست، فیلم او هم ضعف هایی دارد که یکی از مهم ترین آنها، ضعف فیلمنامه است.

نقطه ضعف دوم آن است که ای کاش مجیدی از بازیگران طراز اول هم استفاده می کرد. در کنار بازی های درخشان افرادی همچون علیرضا شجاع نوری، مهدی پاکدل، محسن تنابنده و مینا ساداتی در فیلم محمد رسول الله(ص)، اما جای خالی چند بازیگر برجسته داخلی و بین المللی قابل مشاهده است.

زیرا زمانی که یک فیلم برای اکران بین المللی ساخته می شود، صرف حضور چند چهره مطرح و بین المللی در پشت دوربین نمی تواند بستر مناسبی برای جلب و کسب بازار ایجاد کند. به عبارت دیگر اگرچه استرارو فیلمبردار درخشانی است و در چند اثر از برتولوچی به ویژه در «بودای کوچک» و «آخرین امپراطور» و فیلم درخشان « اینک آخر الزمان» ساخته فرانسیس فورد کاپولا شگفتی آفریده است و یا اسکات اندرسن به عنوان مدیر جلوه های بصری حضور شایسته ای در این فیلم داشته، ولی مخاطب عام با بازیگر و آنچه روی پرده می بیند، ارتباط برقرار می کند و حتی ممکن است نام ویتوریو استرارو یا اسکات اندرسن را نشنیده باشد.

همچنین یکی از ضعف های جدی فیلم، موسیقی آن است. موسیقی این فیلم در حد و اندازه فیلم محمد رسول الله(ص) نیست. آهنگساز فیلم محمد رسول الله(ص)، علیرغم آنکه اسکار گرفته، اما نتوانسته اثر ماندگاری تولید کند؛ در حالیکه می توانست همچون ژان موریس ژار که موسیقی خارق العاده ای برای برای فیلم "الرساله" ساخته مرحوم مصطفی عقاد ساخت، یک اثر کم نظیر و ماندگار بسازد و بر ارزش های فیلم بیفزاید.

منبع: نشریه بالاگریوه استان لرستان