چگونه وزیر تصمیم یهویی آقای رئیس را «وتو» کرد

سرویس فرهنگی فردا - حامد یامین پور؛ زمانی که جناب ایوبی با سابقه مسئولیت به عنوان رایزن فرهنگی ایران در فرانسه به ریاست سازمان سینمایی منصوب شد تصور ها و تصویر های این بود که سینمای ایران مراودات فراوانی را در عرصه های بین المللی خواهد داشت. مرواداتی که احتمالا ویترین و مسیر اصلی آن باید جشنواره بین المللی فیلم فجر باشد. با این حال از زمان حضور دکتر ایوبی بر عرصه مدیریت سینما و به طبع آن برگزاری جشنواره فیلم فجر اتفاق جالبی رخ داد که اهالی سینما و رسانه را نسبت به آن ذهنیت مردد کرد. حالا پس از گذشت دو سال، بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر نه تنها از سرگردانی رنج می برد که از چاله به چاه افتاده است.

برگزاری اختتامیه یهویی!

سال 92 در اولین سال ریاست ایوبی بر سازمان سینمایی، اختتامیه بخش بین الملل سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر چنا بی مقدمه و جمع و جور در جایی غیر از برج میلاد یعنی هتل آزادی برگزار شد که شایعات فراوانی مبنی بر عدم پیش بینی برگزاری این اختتامیه در رسانه ها و در بین اهالی سینما پیچید. چه آنکه دعوت از رسانه ها برای این مراسم نیز درست در روز مراسم انجام شد. نحوه برگزاری مراسم و عدم پیش بینی برخی موارد رایج اجرایی برای یک اختتامیه رسمی در سطح یک جشنواره بین المللی نیز شاهد دیگری برای گمانه زنی ها بود.

در همان روزها فارس در این خصوص نوشت: « با توجه به پایان کار بازار فیلم ایران عصر فردا سه شنبه 15 بهمان ماه مراسم اختتامیه بخش بین الملل سی و دومین جشنواره فیلم فجر در هتل پارسیان تهران برگزار خواهد شد . در شرایطی مراسم اختتامیه بین الملل عصر فردا برگزار خواهد شد که شایعه عدم برگزاری این مراسم و عدم توافق با سالن ها برای برگزاری آن شنیده شد که روابط عمومی جشنواره با ارائه کارت دعوت مراسم به حواشی و شایعات پایان داد .«

شاید آن زمان برای کسانی که از نزدیک با دلایل و نگاه مسئولان سینمایی آشنا نبودند این بحث ها مغرضانه و به دور از واقعیت به نظر می رسید. اما این شایعات سال بعد به واقعیت پیوست و پرده از نگاهی خاص نسبت به برگزاری اصلی ترین رویداد فرهنگی کشور برداشت.

تفکیک غافلگیرانه

سال گذشته و در اوایل بهمن ماه در حالی که به روزهای برگزاری جشنواره فجر در دهه فجر نزدیک می شدیم علیرضا رضاداد دبیر وقت جشنواره بدون مقدمه قبلی خبر از تفکیک بخش بین الملل فجر از سینمای ایران داد. او دلیل این کار را چنین عنوان کرد: « متاسفانه بخش بین الملل همیشه تحت الشعاع سینمای ایران قرار گرفته بود. با همه زحمات زیادی که برای این بخش کشیده می شد سالن های بخش بین الملل همیشه خالی بود و کارگردانان و تهیه کننده گان و فیلم ساز های ما تماماً درگیر بخش سینمای ایران بودند و نمی توانستند با همکاران شان از کشور های دیگر مراودات و گپ و گفت هایی را داشته باشند.»

وی اینگونه ادامه داد که: « امسال آقای ایوبی فرصتی را فراهم کردند و دستور دادند تا تغییرات و بازنگری هایی در جشنواره فیلم فجر ایجاد شود، که یکی از دستاورد های آن خارج کردن بخش بین الملل از زیر سایه سینمای ایران، برای بهتر و موثر تر برگزار شدن آن بود.»

خوشبینانه است که بگوییم این صحبت ها و و دلایل به این معنی بود که آقای ایوبی و رضا داد پیش بینی می کردند که در صورت تفکیک بخش بین الملل از سینمای ایران به به تعبیر این بزرگوران خارج کردن بخش بین الملل از زیر سایه ی سینمای ایران رونق فراوانی برای بخش بین الملل حاصل خواهد شد.

پیش بینی اشتباه

با این حال برگزاری بخش بین الملل جشنواره فجر در اردیبهشت ماه امسال نشان داد که این پیش بینی ها از واقعیت فاصله ی فراوانی دارد و باز هم بخش بین الملل مورد استقبال رسانه ها و منتقدین قرار نگرفت و تنها محفلی برای دورهمی عده ای از سینماگران خاص نزدیک به دولت شد. از مشکلات اجرایی پیش پا افتاده مثل عدم اعلام کنداکتور جشنواره و آماده نبودن کارتهای خبرنگاران تا روز دوم و کیفیت پایین پخش برخی فیلمها صدای همه را در آورد.

سالن های خالی از تماشاگر آنقدر به چشم آمد که موجب شد برخی رسانه ها عنوان «جشنواره بین المللی سالن های خالی» را برای بین الملل فجر پیشنهاد دهند! این اتفاق در حالی رخ می داد که برگزارکنندگان این جشنواره به خیال رونق گرفتن کارشان فیلم یکی از سینماگران جشنواره پسند خارج نشین را که مدل سینمایی خاصی دارد طی مذاکرات سختی با آقای کارگردان در جدول نمایش گنجاندند. اما این حلوا حلوا کردن هم نتوانست مخاطبی را به سالن ها بکشاند.

در بعضی موارد ماجرا آنقدر مایه آبروریزی بود که در یکی از سانس ها یک فیلم ساز خارجی و خانواده اش تنها تماشاکنندگان فیلم بودند و موجب اعتراض این سینماگر شد. کارگردان آذربایجانی فیلم نبات هم در نشست فیلم با اعتراض به کیفیت پایین جشنواره گفت: لااقل به فستیوال خودتان احترام بگذارید!

با این اوصاف همه منتظر بودند مدیران سینمای تدبیر و امید به فکر چاره ای برای تصمیمات خلق الساعه خود باشند. اما خبری که چند روز پیش در رسانه ها انتشار یافت باعث شد برخی از این خوش بینی ها رنگ ببازد و دلسوزان سینما را نسبت به نگاهی که بنا دارد جشنواره فجر را از مسیر اصلی اش خارج کند به شک بیندازد.

حذف نام فجر

در حالی که تا پیش از این خوشبینانه گفته می شد که مدیران سینما دغدغه مندانه قصد اصلاح و رونق بخشیدن به بخش بین الملل فجر را دارند اما با حکمی که رئیس سازمان سینمایی برای سیدرضا میرکریمی به عنوان دبیر جشنواره بین المللی فیلم ایران نوشت خبر از ریل گذاری جدیدی در برگزاری جشنواره فجر داد.

ایوبی در این حکم خطاب به میرکریمی این گونه نوشت: به موجب این حکم به سمت «دبیرجشنواره بین المللی فیلم ایران» منصوب می‌شوید. «جشنواره ملی فیلم فجر» ، جشن سال تحویل سینمای ملی ایران و جشنواره بین الملل که پس از این رویداد بزرگ برگزار می شود فرصتی است استثنایی برای تبادل تجربه و اندیشه با سینمای جهان و معرفی تولیدات سالانه سینمای ایران به دوستداران نگاه ایرانی در سینما. این جشنواره که به نام ایران مزین است همچنین بهانه ای است برای معرفی فرهنگ وهنر سرزمینی که آوازه هنر و هنرمندانش جهانی و دیرپای است.

بر تارک سینما می درخشد!

این حکم سر و صدای فراوانی را در محافل مختلف سینمایی و هنرمندان به پا کرد و نگرانی های فراوانی را در خصوص به انحراف کشاندن جشنواره فیلم فجر به وجود آورد. اما جالب تر آن اصرار مدیران سازمان سینمایی بود مبنی بر اینکه هیچ اتفاقی نیفتاده است و کار به متهم کردن رسانه ها به دروغ گویی رسید. ایوبی حتی نامه ای به محمد سرافراز رئیس سازمان صداوسیما نوشت و از خبر بیست و سی برای پرداختن به این مسئله گله کرد و خبر آنها را کذب خواند.

روابط عمومی سازمان سینمایی نیز خبری با تیتر «عنوان فجر بر تارک جشنواره سینمای ایران جاودانه است» برای رسانه ها ارسال کرد که دبیر جشنواره فجر در آن گفته بود: «از اینکه می بینم عده‌ای می‌گویند نام جشنواره فجر از بین رفته در شگفتم؛ نام این جشنواره برجسته‌تر خواهد شد.»! اما در همه این پاسخگویی ها هیچ سخنی از جشنواره یک شبه متولد شده «فیلم ایران» نبود! گویی خود مدیران نیز دفاعی از تصمیم خود نداشتند.

وزیر ارشاد تصمیم ایوبی را «وتو» کرد

هرچند بعضی از رسانه ها و چهره های منتسب به دولت درصدد دفاع از این تصمیم خلق الساعه برآمدند و طبق معمول این یکی دوسال کار به توهین به منتقدان رسید اما پس از این حواشی و اعتراضات وزیر ارشاد با پس گرفتن تلویحی این تصمیم در برنامه نگاه یک شبکه اول سینما گفت: در خصوص نامگذاری جشنواره شخصأ نظرم این است که فجر کلمه افتخارآمیزی است، فجر، فجر انقلاب است اما تنها زمان برگزاری جشنواره تغییر کرده است. انشالله بخش بین الملل فیلم فجر با همان عنوان قبلی و نه «فیلم ایران» در اردیبهشت ۱۳۹۵ برگزار خواهد شد.

این مسئله نیز با ورود مستقیم وزیر به تصمیمات آقای رئیس تمام شده به نظر می رسد. اما این سوال پابرجاست که تا چه زمانی بناست که این مدل تصمیم گیری ها به اعتبار وزارت ارشاد و شخص وزیر ضربه زده و مدیریت عرصه فرهنگ را یک بام و چند هوا نشان دهد؟ اتفاقی که باعث خواهد شد این وزارت خانه به جای تصمیم گیری برای امور فرهنگی کشور توسط برخی از هنرمندان محفلی به راحتی مدیریت شده و به هر سو که میل آن ها باشد کشیده شود و برون داد بین المللی سازمان سینمایی در ابراز امیدواری آقای مدیر برای برگشتن فلان فیلم ساز فراری و تقدیر از کیارستمی خلاصه شود!