بشارت پیامبر(ص) درباره «لیلة الرغائب»

فارس: در دین مبین اسلام میان شب‌ها و روزهای سال، ایام و اوقاتی وجود دارند که نسبت به آن‌ها توجه و تأکید خاصی شده است و حتی برای آن‌ها اعمالی نیز آمده است و ارزشمندی بعضی از ایام و لیالی مورد اتفاق همه مسلمین است، مانند شب و روز مبعث، ولی بعضی از این زمان‌ها به عقیده گروه یا مذهبی خاص از مسلمانان دارای بار ارزشی هستند و «لیلة الرغائب» از جمله شب‌هایی است که از نظر شیعه یکی از شب‌های ارزشمند و پر فضیلتی است که برای آن اعمالی نیز برشمرده‌اند، در جواب این سؤال که چرا لیلة‌ الرغائب را شب آرزوها می‌گویند، مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم این گونه جواب می‌‌دهد: این شب از نظر شیعه یکی از شب‌هایی است که نزد خداوند از فضیلت خاصی برخوردار است و در روایات اهل بیت(ع) بر پاسداشت آن شب تأکید زیادی شده است، به عنوان مثال در روایتی از پیامبر اکرم(ص) در فضیلت این شب نقل شده است که حضرت فرمود: از شب جمعه اول ماه رجب غفلت نکنید، همانا آن شب شبی است که ملائکه آن شب را «لیلة الرغائب» می‌نامند و در آن شب وقتی یک سوم شب گذشت، هیچ ملکی در آسمان و زمین باقی نمی‌ماند مگر اینکه در کعبه و حوالی آن جمع می‌شوند و خداوند خطاب به آن‌ها می‌فرماید: ای ملائکه‌های من هر چه می‌خواهید از من بخواهید و ملائکه می‌گویند: ای خدای ما حاجت ما از تو این است که روزه‌گیرندگان ماه رجب را ببخشی و خداوند در جواب آن‌ها می‌فرماید: این کار را انجام دادم(1) روایات دیگری که در این مورد وجود دارند که همه این‌ها اهمیت این شب را می‌رسانند و برای این شب اعمال خاصی ذکر شده است، به عنوان مثال در روایتی پیامبر اکرم(ص) پس از توصیف شب رغائب فرمودند: اما کسی که روز پنج شنبه اول ماه رجب را روزه می‌گیرد و سپس بین نماز مغرب و عشا، 12 رکعت نماز بخواند و بعد از فراغت از نماز 70 مرتبه صلوات بفرستد و بگوید: «اللهم صلّ علی محمد و علی آله» و سپس سجده کند و در سجده 70 مرتبه بگوید: «سبّوح قدوس رب الملائکه و الروح» و سپس سر از سجده بردارد و بگوید: «ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلم، إنّک انت العلّی الأعظم» و سپس دوباره به سجده رود و 70 مرتبه بگوید: «سبوح قدّوس ربّ الملائکه و الرّوح» و بعد از آن در سجده حاجت خود را بطلبد، إن‌شاء‌الله بر آورده می‌شود.(2) همچنین در روایت آمده که در هر یک از نماز یک بار حمد، سه بار سوره «قدر» و 12 بار سوره «توحید» خوانده شود و در ادامه حضرت پیامبر اکرم(ص) چنین می‌فرماید: قسم به کسی که نفس من به دست اوست، عبدی یا کنیزی نیست که این نماز را بخواند مگر اینکه جمیع گناهان او بخشیده می‌شود هر چند که به اندازه زبد دریا باشد و شفاعت می‌کند روز قیامت 700 نفر از اهل بیت خود را که مستحق آتش هستند.(3) و هر کس این نماز را بگذارد و چون شب اوّل قبر او شود حق تعالی ثواب این نماز را به سوی او به صورتی نیکو و رویی گشاده می‌فرستد و با زبان فصیح به او می‌گوید: ای حبیب من! بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدت و سختی، گوید: تو کیستی؟ به خدا سوگند که من رویی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بویی بهتر از بوی تو نبوییدم، گوید: من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردی امشب به نزد تو آمدم تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود، من سایه بر سر تو خواهم افکند، در عرصه قیامت پس خوشحال باش که هرگز خیر از تو معدوم نخواهد شد.(4) در کتب فقهی و رساله‌های عملیه شیعه و کتاب‌های اخلاقی، همه از نماز شب رغائب به عنوان یکی از نمازهای مستحبی یاد کرده‌اند که همه این‌ها فضیلت لیلة الرغائب نزد خداوند را می‌رساند، نتیجه اینکه شب جمعه اول ماه رجب را از آن جهت «لیلة الرغائب» شب آرزوها نامیده‌اند که این شب از اهمیت و فضیلت زیادی برخوردار است و برای آن شب، اعمالی ذکر شده است که هر کس آن ها را بجا بیاورد، إن‌شاء الله حاجت‌های او برآورده خواهد شد و این شب از شب‌های معدودی است که از اهمیت و فضیلت خاصی برخوردار است. *پی‌نوشت: 1. حرّ عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، ج5، ص232. 2. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، قم، انتشارات آیین دانش، ص255، 256. 3. حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج5، ص233. 4. عباس قمی، مفاتیح الجنان، قم، انتشارات آیین دانش، ص256.