"رُنج" رمانی گمنام و متفاوت از جزایر مجنون

خبرگزاری دفاع مقدس: با پایان یافتن داوری شانزدهمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس، آثار برتر در اختتامیه‌ای معرفی و تقدیر شدند. خبرگزاری دفاع مقدس بنا دارد، آثار هر گروه را در گزارشی جدا معرفی کند.

بر اساس این گزارش، داوران «گروه ادبیات داستانی»، در مرحله اولیه ارزیابی آثار، از میان 196 عنوان کتاب، 23 عنوان را شایسته حضور در مرحله نهایی دانسته و به عنوان نامزدهای دریافت این جایزه معرفی کرده‌اند.

به این ترتیب از میان 102 عنوان کتاب شاخه «رمان» تعداد 14 کتاب، و از میان 94 عنوان کتاب شاخه «مجموعه داستان کوتاه» تعداد 9 کتاب به دور نهایی راه پیدا کرده‌اند. همچنین در داوری نهایی، از میان نامزدهای اعلامی این گروه، 1 عنوان کتاب «مقام برگزیده» را کسب کرده و 3 عنوان «شایسته تقدیر» شناخته شده‌اند.

نامزدهای شاخه رمان:

آواز ابابیل / مجید پورولی کلشتری (سلمان پاک: 1391)

"مجید پورولی کلشتری" در 200 صفحه، ماجرای چهار روز از زندگی مردی را تعریف می کند که دوبار می میرد؛ او حافظه اش را یک بار از دست داده و دوباره به دست آورده است و حال به دنبال همسر و دختر و گذشته اش آواره ی خیابان های تهران است. بستر داستان حال و هوای همین روزهای ماست. شخصیت های فرعی داستان واقعی اند و بدون سانسور، و هر کدام نقشی هر چند بسیار کوتاه در پیشبرد خط داستان دارند.

آواز بلند / علی اصغر عزتی پاک (سلمان پاک :1390)

رمان «آواز بلند» روایت مادری است که در سال‌های ابتدای جنگ گمشده‌ای دارد و امیدهای کمرنگی که با هر بار شنیدنش شوق زندگی را برایش می‌آورد و پدری که مدام سوره یوسف را برای آرامش خود می‌خواند.

آواز بلند روایت عشق‌هایی است که سرنوشتشان به تشویش روزهای جنگ گره خورده است شخصیت‌ها در این کتاب واکنش‌های متفاوتی به مقوله جنگ دارند و هر کدام از دید خود با آن برخورد می‌کنند و هر کس دلیل خودش را برای نرفتن به جنگ دارد، ترس، درس، خانواده...

جمجمه‌ات را به من قرض بده برادر / مرتضی کربلایی لو (عصر داستان: 1391)

روایت دسته‌ای غواص مأمور شناسایی است که به بهانه‌های مختلف از یکدیگر می‌برند و به یک دیگر دل می ‌بندند؛ روایت‌هایی متفاوت که با سفر در زمان بازگو می‌شود. کتاب داستان علت‌ها و معلول ها نیست، قصه خواهش آدمی است که به هرجا می‌خواهد می‌بردش، گاهی به میل، گاهی به زور؛ و قصه جنگ و انسان‌‌های درگیر جنگ. جنگی که انگار هرگز رخ نداده ا‌ست و وجه‌های خیال‌انگیز و زیبایی ‌شناسانه دارد؛ و راهی است برای شناخت انسان از خودش. انگار خوابی است و خیالی که رخ داده و آدم¬‌های درگیر این جنگ، کند و کاو می‌کنند در احوالات خودشان. در این میان روابط آدم‌ها بعضی اوقات نرم نرم از خطوط قرمز هم عبور کرده است و به عشقی افلاطونی مبدل می‌‌شود.

حافظ هفت / کتاب سفر مقام معظم رهبری به استان فارس/ اکبر صحرایی (سوره مهر: 1390)

«حافظ هفت» اثر اکبر صحرایی، رمانی درباره سفر 9 روزه مقام معظم رهبری به شیراز است.

این رمان در ۹ فصل به معنای ۹روز سفر رهبر انقلاب به شیراز تدوین شده است. صحرایی در این کتاب سفر مقام معظم رهبری به شیراز را در نوروز ۸۷ در قالبی داستانی روایت می‌کند.

داستان من / جمشید طاهری (ققنوس :1391)

«داستان من» اثری متفاوت از آثار پیشین نویسنده آن ارزیابی شده است.

این رمان در 10 فصل نوشته شده است.

دخیل عشق / مریم بصیری ( عصر داستان:1391)

این داستان حکایت دخیل بستن صبوره در کنار ضریح حضرت امام رضا (ع) است. وی برای رسیدن به مرد مورد علاقه‌اش، سال‌ها تن به ازدواج نداده و تحت تأثیر شور زمان دفاع مقدس نذر کرده است که تنها با یک جانباز ازدواج کند. حال که پس از سال‌ها دل به جانبازی به نام رضا بسته است، اما رضا هم پس از مدتی شهید می‌شود و صبوره در کشاکش زندگی با خواستگار دیگری روبرو می‌شود علی‌رغم میلش مجبور به ازدواج با وی می‌شود و پس از مدت‌ها متوجه می‌شود که خواستگارش رسول نیز جانباز است، اما خودش هم خبری از جانبازی‌اش ندارد.

درد / صادق کرمیار (عصر داستان:1392)

درد با محوریت اطلاعات عملیات در جنگ نوشته شده است. این موضوع -اگرچه تا کنون چند کتاب درباره آن نوشته شده- اما هنوز یکی از بکرترین موضوعات دفاع مقدس برای خلق اثر هنری است. خواننده از سال 63 با یکی از گروه های اطلاعات عملیات جنگ همراه می شود و تا پایان جنگ در کنار آنها می ماند.

رمان بین جبهه ایران و عراق در رفت و آمد است و همین جذابیت زیادی به داستان بخشیده. روایت همزمان تلاش های اطلاعات عملیات ایران و بخشی از استخبارات عراق برای غلبه بر یکدیگر خیلی خوب از آب درآمده است. رفت و آمد میان این دو جبهه هم چنان که معمول است در فصل هایی جداگانه صورت نگرفته. بلکه ممکن است در یک فصل چند بار این رفت و آمد انجام شود و روایتی همزمان از دو جبهه صورت گیرد.

رنج / محمد محمودی نور آبادی(نشر شاهد: 1390)

این رمان داستان تلاش مرد جوانی از عشایر است که پدرش زمانی که گوسفندانش را به چرا برده در نزاعی بر سر محل چرای گوسفندان، به ضرب گلوله ی چوپان دیگری کشته می شود. خانواده ی قاتل - به رسم و عادتی به نام خون بس- دختر خود را به عقد فرزند مقتول در می آورند تا او بخاطر این پیوند از کشتن قاتل پدرش صرفنظر کند.

اما با این حال فرزند مقتول به خونخواهی پدرش دنبال قاتل که متواری شده میگردد و پی می برد او متحول شده و حالا در جزیره مجنون در حال نبرد با دشمن عراقی است. و چه فضایی برای آدم کشتن بهتر از جبهه؟ میان این همه تیر و ترکش و گلوله! حضور فرزند مقتول در کنار قاتل در جزیره ی مجنون و تلاش برای کشتن قاتل پدرش، اتفاقاتی خواندنی را رقم می زند.

سایه‌های بلند / شهریار عباسی (روزنه :1391)

فضای داستان به سال‌های قبل از انقلاب و بعد انقلاب - اوایل سال‌های جنگ - برمی‌گردد. داستان روایت شرح‌ حال خانواده‌ای حاشیه‌نشین در گذر حوادث ایران آن روزهاست که به خوبی روایت می‌شود.

سرزمین آبی من / نصرت الله محمودزاده (قدیانی:1392)

کتاب «سرزمین آبی من» دربردارنده بیست و هفت بخش است که دارای دو شخصیت اصلی به نام‌های «سیاوش» و «باقر» است که نویسنده اثر شخصیت‌پردازی این کتاب را از شهیدان مهدی و حمید باکری الهام گرفته است.

شاید فراموشت کنم / حسن رحیم پور (آرما: 1390)

ماجرای پدر و مادری طاغوتی که ۲۱ فرزند یتیم را از پرورشگاه های سرتاسر ایران در خانه ی خود جمع می کنند و برایشان پدر و مادر می شوند؛ خانواده ای ۲۳ نفره.

این خانواده ی ۲۳ نفره هر یک سرنوشتی پیدا کرده اند، که رمان شاید فراموشت کنم پرده از این سرنوشت بر می دارد. همین که یکی از ۲۱ فرزند خانواده ی طاغوتی در دفاع مقدس شهید می شود خود گواه جذابیت اتفاقات این زندگی است.

شاید فراموشت کنم هم حال و هوای انقلاب را دارد و هم دفاع مقدس را. هم مشکلات زمان طاغوت را نشان می دهد و هم ترس و دلهره ی شب های بمباران شهرها را. هم به تشریح عقاید مردم معتقد به انقلاب می پردازد و هم مخالفان انقلاب را. شاید فراموشت کنم روایتی است واقع گرایانه از قبل و بعد انقلاب و دفاع مقدس. روایتی عاشقانه از عشق فرزندخواندگانی انقلابی به پدر و مادری طاغوتی، روایتی از تحولات انقلاب اسلامی خصوصا در سال ۵۷.

صفر مرزی / لیلا جلینی (امیر کبیر: 1391)

داستان صفر مرزی، سرگذشت دختری است به نام پونه که نویسنده معرفی شخصیت اول داستانش را به عهدهخود او می گذارد تا با این عمل هم شخصیت داستانش را وادار به یاداوری دست و پاشکسته گذشته خود کند و هم از این طریق روایت داستان را از زبان خود او برای مخاطب نقل کرده باشد.

پونه شخصیت اصلیداستان دختری نوجوان با شور و هیجان نوجوانی است و روایت داستان در اوایل شروع جنگایران و عراق می گذرد . هنگامی که خانواده او برای فرار از نا امنی جنگ به دستورپدر تصمیم به رفتن به شهری دیگر میگیرند ولی پونه به دلیل علاقه اش به امیر حسین (پسرهمسایه پونه) و علاقه اش به ماندن در نزدیکی او به هر روشی متوسل میشود تا پدر رابرای نرفتنش همراه آنها متقاعد کند و بالاخره موفق می شود.

نبرد هسجان / محمد محمود نورآبادی (یاران شاهد: 1390)

در سال‌های اخیر «هس جان» نام نحری در شملچه عراق بود که بخشی از آن متعلق به ایران و بخشی دیگر نیز به عراق اختصاص داشت؛ این نحر در کربلا 5 به تصرف نیروهای ایرانی درآمد.

کتاب «نبرد هس جان» بر اساس زندگی واقعی شهید «علیرضا هاشم‌نژاد» از سرداران سپاه استان فارس است. «نبرد هس جان» یک نبرد کم‌نظیر در طول تاریخ دفاع مقدس بود. یک نبرد تن‌به‌تن چند ساعتی بود که با پیروزی رزمندگان اسلام خاتمه یافت.

هات: رمان فراگاه / محمد علی قاسمی (سوره مهر:1392)

این رمان با نگاه متفاوت درعرصه رمان نویسی بعد از انقلاب به نگارش در آمده است و درون مایه اصلی آن علاوه بر موضوعات اجتماعی مباحث انقلاب اسلامی و جنگ است. "هات" در زبان کردی به معنای آمد است.

نامزدهای شاخه "مجموعه داستان کوتاه"

امشب با من برقص / منیر السادات موسوی ( شرکت گروه مطالعات اندیشه ورزان آریا :1392)

استان‌های این مجموعه بیشتر با محوریت جانبازان اعصاب و روان نوشته شده و نام مجموعه نیز بر همین اساس انتخاب شده است.

بنی آدم / علیرضا عضدی (ارزینه: 1391)

این مجموعه، شامل هفت داستان کوتاه در زمینه‌های دفاع مقدس، انقلاب و موضوعات اجتماعی است.

چتر کبود / جواد افهمی (افراز:1390)

افهمی در مجموعه داستان «چتر کبود» یازده داستان را در یکصدوسی وپنج صفحه روایت کرده است. مضامین این داستان ها را بیشتر موضوعات اجتماعی تشکیل داده و نویسنده در پرداخت روایی داستان ها سعی کرده از تنوع و شادابی بهره جوید و از این طریق خواننده را در مسیر خوانش تا به انتهای داستان ثابت قدم نگاه دارد.

در آفریقا همه چیز سیاه است / ساسان ناطق (شهرستان ادب:1392)

این کتاب سه‌گانه‌ای است که تمام داستان‌هایش چون پیکره‌ای واحد عمل کرده و به موضوع جنگ و جبهه، البته با زاویۀ دیدی متفاوت و بیشتر از نوع عراقی‌اش می‌پردازد. داستان‌ها همگی چند وجهی بوده و از نوآوری در ارائه موضوع خبر می‌دهند.

روایت های من / حسین شکر بیگی (آموت :1390)

این کتاب در برگیرنده بیش از 10 داستان کوتاه بوده که به نوعی در ارتباط با دفاع مقدس بوده با این تفاوت که نویسنده نگاهی متفاوت به مقوله جنگ داشته است.

از نکات مهم در مورد این کتاب این است که وقایع داستانی این کتاب همگی به نوعی در قلمرو جغرافیایی استان ایلام اتفاق می افتند هرند که کمتر با اسامی مکانها در این داستانها مواجه هستیم.

در واقع همه اتفاقاتی که در مجموعه داستان روایتهای من به آنها اشاره شده است اتفاقاتی بوده اند که مردم ایلام آنها را با تمام وجود لمس کرده اند.

فقط عاشق زبان، عاشق را می فهمد / قاسمعلی فراست (قدیانی: 1390)

کتاب حاضر، حاوی داستان‌های کوتاه فارسی و با عنوان‌های «هر کس گم شده‌ای دارد»، «دو غریبه آشنا»، «عشق در منطقه ممنوع»، «هر کس کاروانی دارد»، «عکس مزه انار»، «مسافر»، «نشان» و «گواهی» است.

می شد آن شب نکشمش / اکبر صحرایی (پالیزان: 1390)

هدیه ولنتاین / سارا عرفانی (کتاب نیستان: 1390)

این مجموعه داستان با محوریت دغدغه دینداری نسل جوان در دنیای معاصر نوشته شده است. این اثر 9 داستان کوتاه دارد که برخی در بازه زمانی 7 تا 8 سال گذشته نوشته شده است.

هزار گره / مریم فردوسی (کتاب نیستان: 1391)

مجموعه داستان هزار گره شامل یازده داستان کوتاه است. هشت داستان آن در مورد جنگ و سه داستان آخر آن در مورد موضوعات دیگر است. کتاب واقع گرایانه برای شرح وقایع اجتماعی است و داستانهای کتاب به هم متصل بودند و توسط اول شخص روایت شده اند.

بر این اساس، کتاب "رنج" نوشته محمد محمودی نورآبادی، در شاخه رمان کتاب "هات" نوشته محمدعلی قاسمی در شاخه رمان، "درد" نوشته صادق کرم‌یار در بخش رمان، "روایت‌های من" به قلم حسین شکربیگی در شاخه مجموعه داستان کوتاه به‌عنوان کتاب‌های تقدیری انتخاب شدند.