روزگار غريب دوبله ايران

هنوز مدت چنداني از تولد صدا در سينما نمي گذشت که لزوم دوبله فيلم ها به زبان هاي ديگر احساس شد. براي همين بعضي از کشورها دست به کار شدند تا بتوانند سينماي ناطق را براي مردم خود که با زبان اصلي فيلم آشنايي نداشتند قابل استفاده کنند. يکي از کشورهايي که در اين کار پيشتاز بود و پيشرفت خوبي داشت ايتاليا بود. ايران نيز مانند برخي از کشورها لزوم دوبله فيلمها را به زبان فارسي حس کرد. براي همين عدهاي از تئاتري ها که از بيان و صداي خوبي برخوردار بودند به کشور ايتاليا اعزام شدند. اولين دوبله فيلمها توسط ايرانيان در کشور ايتاليا صورت گرفت. طولي نکشيد که ايران خود صاحب اين تکنيک شد و دوبلورها در داخل کشور به هنرنمايي پرداختند. اولين دوبلورهاي ايراني اکثرشان از تئاتر به دوبله راه يافتند، چون هم داراي صداي خوب و قوي بودند و هم با فن بيان آشنايي داشتند. در مدت زمان کوتاهي دوبله ايران در جهان نامي براي خود دست و پا کرد. هنرمندان توانايي در عرصه دوبله خودنمايي کردند که صداهايشان به فيلمها و بازيگران خارجي و داخلي جان دادند. صداي گيرا و تواناي دوبلورهاي ايران باعث شد مردم با هنرپيشههاي خارجي و داخلي ارتباط بيشتري برقرار کنند. در کنار بزرگان دوبله، جواناني وارد اين عرصه شده و در کنار توانمندان اين رشته باليده و براي خود صاحب صدايي خاص شدند. دوبله از رشته هايي است که بايد در استوديوها و کنار بزرگان آموخت. در کلاسهاي هنري نميتوان دوبلور پرورش داد. هر کدام از دوبلورهاي ايران صداي خاص خود و با قدرتي که داشتند ميتوانستند با تغيير صدايشان کاراکترهاي جديدي بيافرينند. زماني دوبله ايران حرف اول را در جهان ميزد، اما اکنون اين گونه نيست، زيرا با رفتن بزرگان کسي نتوانسته جاي خالي آنان را پر کند. با گذشت ايام دوبلورهاي صاحب سبک پا به سن گذاشتند و برخي نيز دار فاني را وداع گفتند، بزرگاني که صداي گيرايشان همواره ماندگار خواهد ماند. امروزه همچنان فيلم هاي خارجي در ايران، بيشتر براي تلويزيون دوبله ميشوند، اما به جز تني چند از بزرگان باقي مانده، صداي بقيه چنگي به دل نميزند و جنس صداي بزرگان را ندارد. نسل جديد نتوانسته پا جاي پاي بزرگان نسل قديم بگذارد. براي همين کيفيت دوبله فيلم ها هر روز پايين تر مي آيد. اگر نبودند بزرگان نسل گذشته، پرچم دوبله خيلي وقت پيش پايين کشيده ميشد. توقف اکران فيلم هاي خارجي در سينماهاي ايران باعث شد بسياري از دوبلورهاي توانا دچار تنگنا شوند، برخي نيز اين کار را رها کردند. زماني که فيلم هاي خارجي در ايران اکران ميشد، دوبلورها شبانهروز و خستگي ناپذير به کار مشغول بودند. اين توقف آسيب هاي بسياري بر صنعت دوبله وارد کرد. اين موضوع باعث شد برخي از هنرمندان اين رشته بار سفر بسته و به خارج بروند، برخي نيز جذب تلويزيون شدند، زيرا تلويزيون تنها جايي بود که هنوز فيلم هاي خارجي پخش ميکرد. متاسفانه بين دوبلورهاي نسل قديم و جديد شکافي عميق وجود دارد، شکافي که به نظر نميآيد هرگز پر يا کم شود. متاسفانه با درگذشت بزرگان دوبله، خلا آنان به شدت حس ميشود. هيچ کدام از دوبلورهاي نسل جديد، حتي نتوانسته اند به گرد پاي آنان برسند. دوبله ايران امروزه روزگار غريبي پيدا کرده است. نسل امروز دوبله نميتواند با دست لرزان خود پرچم دوبله ايران را در اهتزاز نگه دارد. دير نخواهد بود که اين پرچم روي زمين بيفتد و کسي ديگر توانايي بلند کردن آن را نخواهد داشت. صداهاي ماندگار در يادها باقي خواهند ماند و صداهاي گذرا از يادها خواهند رفت. اگر نسل جديد همت نکند و زانوي تلمذ مقابل بزگان در قيد حيات دوبله بر زمين نزند و خاشعانه نياموزد و به کار نبندد، فاتحه دوبله ايران زودتر از آنچه که بايد خوانده خواهد شد. در گذشت استاد احمد رسولزاده، يکي از بزرگان عرصه دوبله، اين موضوع را دوباره به ما يادآوري کرد که با رفتن اين هنرمندان، جاي خالي آنان هرگز پر نخواهد شد. مرحوم رسولزاده از دوبلورهاي هنرمندي بود که صدايش جلوه خاصي داشت، صدايي که به کاراکترها جان ميداد. بسياري از هنرپيشههاي خارجي شهرت خود در ايران را مديون، استاداني چون احمد رسولزاده و ديگر بزرگان عرصه دوبله هستند. بسياري از اين بازيگران، صدايشان براي تماشاگران ايراني آشناتر است تا خودشان. افسوس که دوران باشکوه دوبله ايران رو به افول کامل است. به زودي روزي فرا خواهد رسيد که به جاي گوش سپردن به صداي گرم دوبلور، چشم به زيرنويس هاي سرد و بيروح فيلم هاي خارجي بدوزيم. منبع: بانی فیلم