قرار بود در "فوتباليست‌ها" از ناصر حجازي استفاده کنم

سرویس فرهنگی « فردا »: علي اکبر ثقفي فيلم «فوتباليست ها» را در شرايطي با حضور علي پروين و پرسپوليسي ها ساخت که تيم محبوب سرخ پوشان پايتخت دو دوره پي در پي قهرمان ايران شده بودند. با اين همه و در دوراني که علي پروين در اوج محبوبيت به سر مي برد، «فوتباليست ها» به فروش بالايي دست پيدا نکرد. به بهانه برگزاري مسابقات جام جهاني با علي اکبر ثقفي که يکي از معدود فيلم هاي فوتبالي سينماي ايران را ساخته گفت و گو کرده ايم.

* * *

*چه شد تصميم گرفتيد «فوتباليست ها» را بسازيد؟ -«فوتباليست ها» مضموني انساني داشت در پوسته ظاهري فوتبال.

*بيشتر توضيح مي دهيد؟ -تم اصلي فيلم پرداختن به کودکان بي سرپرست ايران و دنيا بود و ما فکر مي کرديم با مسئله مشترکي مثل مسابقه فوتبال مي توانيم مشکلات اين کودکان را بازگو کنيم.

*پس فوتبال بهانه اي شد براي پرداختن به يک موضوع اجتماعي. -دقيقا.

*با توجه به حضور بازيکن هاي چهره اي مثل علي پروين، حميد استيلي و افشين پيرواني در فيلم تان، چرا فروش فيلم پايين تر از حد انتظار بود؟ -تماشاگر ورزشي عادت کرده يک ورزشکار را فقط در ميادين ورزشي ببيند و از آنجا که مديوم سينما متفاوت از مديوم ورزش است تماشاگر به ديدن چهره هاي شاخص ورزشي در سينما تمايل چنداني نشان نمي دهد. اين مسئله در تمام دنيا ديده مي شود. جان هيوستون فيلم «فرار به سوي پيروزي» را با بازي پله، بابي مور و... ساخت، اما فروش نکرد.

*کلا درام هاي ورزشي جز چند استثنا فروش بالايي نداشته. انگار مخاطب از سينما توقع ديگري دارد و ترجيح مي دهد ورزش را در همان محيط خودش دنبال کند. - دقيقا. انگار مديوم سينما به فوتبال بله نمي گويد. مردم فوتباليست ها را در زمين فوتبال باور دارند نه در سينما. به نوعي احساس مي کنند همه چيز مصنوعي است و با آن ارتباط برقرار نمي کنند. البته سال 80 که ما اين فيلم را اکران کرديم بين بازيکن هاي فوتبال پرسپوليس و استقلال درگيري رخ داده بود و تيم ايران هم از مسابقات بين المللي حذف شده بود. به همين خاطر مردم کمي از فوتبال کناره گيري کرده بودند طوريکه استاديوم هم نمي رفتند. در مجموع در آن سال که ما«فوتباليست ها»را اکران کرديم فضاي حاکم بر فوتبال خوب نبود. ضمن اينکه پخش کننده مان هم آنطور که بايد عمل نکرد...

*پخش کننده تان کجا بود؟ - آويشن فيلم.

*از دلايل فروش پايين «فوتباليست ها» مي گفتيد... -تمام عواملي که گفتم دست به دست هم دادند تا فيلم مهجور بماند و فروش چنداني نداشته باشد. حتي در حال حاضر هم خيلي ها نمي دانند فيلمي با حضور چهره هاي شاخص فوتبال ساخته شده. اتفاقا فکر مي کنم اگر الان دوباره فيلم اکران شود بيشتر مي فروشد.

*در شبکه نمايش خانگي هم از آن استقبال نشد؟ -خير. حدود 6 ماه بعد از اکران عمومي فيلم را به نمايش خانگي برديم که آنجا هم از آن استقبالي نشد.

*از طرف نهاد خاصي براي ساخت فيلم حمايت نشديد؟ -فقط بهزيستي کمي با ما همکاري کرد.

*زمان ساخت «فوتباليست ها» پروين خيلي محبوب بود و پرسپوليس چند دوره پياپي قهرمان شده بود، روي اين محبوبيت چقدر حساب باز کرده بوديد؟ ـ علي پروين ورزشکاري است با روحيه اي بامرام و ورزشکاري. من از قبل هم ايشان را مي شناختم و برايشان احترام ويژه اي قائل بودم. قطعاً ايشان بين مردم محبوبيت زيادي داشته و دارند، منتها همانطور که گفتم مديوم سينما از ورزش جداست. اگر آن زمان به عنوان جايگزين آقاي پروين، آقاي پورعرب يا جمشيد هاشم پور را گذاشته بوديم شايد بيشتر جواب مي گرفتيم.

*شما از چهره هاي شاخص تيم پرسپوليس در فيلم تان استفاده کرديد. چرا سراغ استقلالي ها نرفتيد؟ ـ براي ما هيچ فرقي نمي کرد. اول هم قرار بود به جاي آقاي پروين شادروان حجازي آن نقش را بازي کند که نشد. همانطور که گفتم مضمون فيلم اجتماعي و قهرمان ما هم کودکي بود بي سرپرست و علاقمند به فوتبال.

*به پروين، استيلي و پيرواني چقدر دستمزد داديد؟ ـ يك همكاري صميمانه و دوجانبه داشتيم. البته دوستان در سکانس هاي کمي بازي داشتند و شخصيت هاي محوري فيلم خانم فاطمه گودرزي و آقاي اسماعيل خاني بودند.

*در مجموع از ساختن اين فيلم راضي هستيد؟ ـ به هر حال تجربه ساخت اين فيلم برايم بسيار ارزشمند است. شايد باز هم فيلم ورزشي بسازم. قطعاً مسائل مالي هم مهم است، اما مهم براي من پيام فيلم است که متعالي و انساني باشد. تنها ورزشي که در سينما به لحاظ اقتصادي خوب جواب مي دهد ورزش رزمي به خصوص بکس است (مثل راکي). وقتي «فوتباليست ها» را شناختم کساني مثل علي پروين بسيار مردم دار بودند، اما الان بعضي از فوتباليست ها از مردم کناره گيري کردند و تجمل گرا شدند. متاسفانه اينها ديگر دغدغه مردم را ندارند.

*در نوجواني طرفدار چه تيمي بوديد؟ ـ الان که طرفدار تيم ملي هستم و تعصب روي هيچ رنگ خاصي ندارم. کلاً خانواده ورزش دوستي دارم و ورزش را براي هر انساني واجب مي دانم. خودم هم بيشتر طرفدار کشتي و ورزش زورخانه اي هستم تا فوتبال. فوتبال امروزه ديگر اپيدمي شده و در هر شهر و روستايي مردم با علاقه آن را پيگيري مي کنند.

*به نظرتان تيم ملي در جام جهاني چه نتايجي کسب مي کند؟ ـ مسلماً آرزوي موفقيت برايشان دارم و اگر به مرحله بعد صعود کنند افتخاري است براي کشور، اما به هر حال اميدوارم آبرومندانه بازي کنند. به هر حال نمي توان انتظار داشت که تيم ما در عرض يک شبانه روز درست شود و بايد مدت ها روي زيرساخت هاي آن کار کرد.

*و حرف آخر؟ ـ اگر فيلم هاي ورزشي ساخته شود براي جوان ها بسيار مفيد است. چون مخاطب الگوسازي مي کند و خودش را با قهرمان ها مقايسه مي کند. قطعاً قهرمان هاي با اخلاق براي مردم اسطوره مي شوند، اما پيدايش و رشد ژانر ورزشي در سينماي کشور نيازمند حمايت جدي مسوولان است. دغدغه مخاطب در فيلم ورزشي تماشاي زندگي شخصي يک ورزشکار نيست و بايد نحوه برخورد يک ورزشکار را در جامعه مورد ارزيابي قرار داد.

منبع: بانی فیلم