جنتی: ما شاعرانه می‌میریم

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در آیین اختتامیه هشتمین جشنواره شعر فجر که روز چهارشنبه، 31 اردیبهشت‌ماه، در تالار وحدت برگزار شد، در سخنانی عنوان کرد: در صحیفه هستی انسان و قلم همزاد یکدیگرند و شعر والاترین سخن زمینیان در حضور حضرت باری‌تعالی است.

او افزود: اکنون به گواه تاریخ، شاعران ما بخشندگان گوهرهایی هستند که از اقیانوس معارف الهی صید کرده‌اند. ما مفتخریم که شعر هنر ملی ایرانیان است. ما ایرانیان ملت شعریم و شعردوستی در روح و جان ماست. شعر فارسی از یک سو آیینه تمام‌نمایی از شیوه تفکر و از سوی دیگر چکیده فلسفه و عرفان و اخلاق ماست.

جنتی ادامه داد: ما ایرانیان با شعر پا به دنیای خاکی می‌گذاریم، با شعر زندگی می‌کنیم و شاعرانه هم می‌میریم. بنابراین زندگی ایرانیان جشنواره‌ای عظیم از این دلدادگی است. بی‌اغراق مهم‌ترین هنر ایرانیان شعر است. در شعر ایرانی، نقاشی و طراحی، موسیقی و مجسمه‌سازی و سایر هنرها متجلی است. شاعران متقدم تمام توان هنری خود را در شعر متجلی کرده‌اند. هنوز مردم ایران با شعر بیش از دیگر هنرها مأنوس‌اند و صبح خود را با شعر آغاز می‌کنند و شام‌شان را با شعر به پایان می‌برند.

او سپس گفت: از آن‌جا که هر ایرانی بالقوه شاعر است، شعرشناس قابلی هم هست. از این رو خود مردم تصمیم می‌گیرند که چه شعری در خاطر بماند و چه شعری زنگار فراموشی بگیرد. از این رو تنها شاعرانی ماندگارند که برای مردم شعر گفته باشند نه حاکمان. این مردم به خوبی آموخته‌اند که چگونه مقصود خود را در قالب شعر بیان کنند. مردم ما وارث شریف‌ترین صدای شعر جهان‌اند. بی‌تردید برای پیشرفت فرهنگ و عواطف انسانی و عقلانی جامعه به شعری نیازمندیم که مورد پذیرش جامعه باشد.

جنتی اضافه کرد: ادبیات امروز ادبیات انتقادی است و شاعر آزاد است، خوب می‌بیند، خوب می‌شنود، خوب تحلیل می‌کند و تصویرگری می‌کند، غم و شادی و نقد خود را در قالب واژه‌های موزون می‌آفریند و این آفرینش لاجرم بر دل می‌نشیند. شاعر به عنوان آفریننده اثر هنری حرمت دارد، باید بر صدر بنشیند و بر چشم جای گیرد.

او در ادامه با اشاره به شعر فارسی در زمان پیروزی انقلاب و همچنین هشت سال دفاع مقدس، گفت: حضور تمام چهره‌های منتقد ادبی در جشنواره هشتم نشان از همدلی در این دوره دارد. جمع شدن همه سلایق و سبک‌های ادبی و حتا گرایش‌های سیاسی زیر چتر این رویداد ادبی داشت . سعی شد در فضایی آرام و آزاد همه شاعران انقلاب در این دوره گرد هم آیند. تقویت جنبه علمی، توجه به خلاقیت در آفرینش شعر، توجه ویژه به شعر کودک و نوجوان، شعر اقلیمی و رقابت کتاب‌های شعر بخشی از ویژگی‌های جشنواره شعر این دوره است.

جنتی افزود: شاعران گرامی، جوانان اندیشه‌ورز و سخن‌سنجان روشن‌ضمیر، جهان امروز تشنه معارف و فضیلت‌هایی است که سرچشمه‌هایش در فرهنگ و ادبی ایرانی جاری است. اکنون همه ما در دامان چنین نعماتی غرقه‌ایم. بی‌شک از وظایف شعر روشنگری و معرفی فضیلت‌های گمشده‌ای است که انسان در جهان معاصر از فقدان آن در عذاب است. امیدواریم بخش بین‌الملل بیش از پیش تقویت شود که شاهد بازگشایی افق‌های تازه در شعر به‌ویژه برای نسل جوان باشیم.

او در ادامه با اشاره به آرمان جهانی شدن شعر ایران، اظهار کرد: ایران همیشه آغوش خود را به روی شاعران کشورهای تاجیکستان، افغانستان و هندوستان گشوده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تأثیر حافظ بر گوته گفت: شعر فارسی کاملا بر فرهنگ‌های مجاور تأثیر داشته است. ما می‌توانیم بار دیگر به دوران اوج تأثیرگذاری خود بازگردیم. البته اگر بخواهیم و بکوشیم.

جنتی با سپاس‌گزاری از عوامل برگزاری این دوره از جشنواره شعر فجر ادامه داد: همه ما فرزندان این آب و خاک‌ایم و تجربه‌های شیرین و تلخ را با هم پشت سر گذاشته‌ایم.

او سخنانش را با یک رباعی از خیام به پایان رساند.

غلبه حواشی بر متن ادبیات

در این مراسم همچنین عبدالجبار کاکایی، دبیر علمی هشتمین جشنواره شعر فجر، اظهار کرد: جشنواره‌های شعر نمایش بدعت‌ها و بدایع ادبی است و ذاتش به تکثر و تنوع گره خورده است. جزم‌اندیشی و تک‌صدایی در ادبیات شایسته نیست. در این دوره از جشنواره شعر فجر گروهی از شاعران کنار هم نشسته‌اند که سابق بر این از هم‌فکری یکدیگر بی‌نصیب بودند. چالش‌های سیاسی و فرهنگی برای سست کردن این حرکت بر فضای مفاهمه اثر گذاشت، اما همچنان حرکت رو به جلو بود.

او در ادامه با انتقاد از آن‌چه حواشی ادبیات می‌نامید، گفت: امروز حواشی ادبیات به طرز آزاردهنده‌ای بر متن آن غلبه دارد.

شعر علی معلم دامغانی در مدح دولت تدبیر و امید

در این مراسم همچنین علی معلم دامغانی، شاعر و رییس فرهنگستان هنر، پیش از شعرخوانی‌اش، در سخنانی با ابراز خوشحالی از حضورش در مراسم اختتامیه شعر فجر عنوان کرد: بهانه‌ای ارجمند مثل شعر فجر موقعیت فوق‌العاده‌ای است و حضور مسؤولانی که قرار است امیران قافله فرهنگ و ادب و شعر باشند؛ یعنی آقایان صالحی و مرادخانی که مسؤولیت در درجه اول از این به بعد متوجه این عزیزان است. امیر بزرگ‌تر هم وجود دارد که اگر از جانب این آقایان کوتاهی صورت گرفت، شکایت به ایشان ببریم. چنان‌که امیر امیران نیز در رأس همه متوجه مقوله شعر است که شعر هنرِ هنرهاست.

معلم سپس به شعرخوانی پرداخت و شعرخوانی خود را با این بیت به پایان رساند:

مرحبا دولت تدبیر و امید / مطلع مشرقی صبح سپید

انتخاب کتاب برگزیده بعد از جشنواره

محمدعلی بهمنی نیز بیانیه هیأت داوران جشنواره را خواند و در بخشی از آن با اشاره به شفافیت در داوری گفت: این روش ضمن ایجاد مسؤولیت بیش‌تر در داوران سوء ظن‌های احتمالی را برطرف می‌کند.

او افزود: داوری کتاب در این جشنواره تا مرحله انتخاب 40 کتاب پیش رفت، اما برای دقت بیش‌تر در انتخاب آثار نهایی، انتخاب اثر در این بخش دو ماه به تعویق افتاد و به بعد از برگزاری جشنواره موکول شد.

تقدیر از برگزیدگان

در آیین اختتامیه هشتمین دوره جشنواره شعر فجر، با حضور علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی-، سید عباس صالحی - معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، - عبدالجبار کاکایی - دبیر علمی جشنواره-، قادر طراوت‌پور - دبیر اجرایی جشنواره-، عفت شریعتی - مشاور وزیر ارشاد در امور بانوان-، حمید سبزواری، مشفق کاشانی و علی معلم دامغانی از برگزیدگان هشتمین جشنواره شعر فجر به این شرح تقدیر شد:

برگزیدگان شعر آزاد:

لیلا کردبچه، مجید سعدآبادی، رسول پیره

تقدیرشدگان شعر آزاد:

قربان بهاری، شراره کامرانی

برگزیدگان بخش شعر سنتی:

مهدی فرجی، کبری موسوی قهفرخی، صالح دروند، حامد ابراهیم‌پور، محمدحسین ملکیان

تقدیرشدگان بخش شعر سنتی:

جلیل صفربیگی، پانته‌آ صفایی

برگزیدگان شعر محاوره:

مریم بهروزی، عبدالمحمد مقتدایی راد

برگزیدگان شعر بومی:

ظاهر سارایی، حسین بهرامی، شبنم فرضی‌زاده

برگزیدگان بخش شعر کودک:

اسدالله اسحاقی، زهرا موسوی، سعیده موسوی‌زاده

تقدیرشدگان بخش شعر کودک:

حاجیه خاتون حسنی

برگزیدگان بخش شعر نوجوان:

فاضل ترکمن، محمد صارمی شهاب، شاهین رهنما

تقدیرشدگان بخش شعر نوجوان:

کبری بابایی

اجرای موسیقی محلی، پخش فیلم مستند ابوالفضل جلیلی درباره جشنواره شعر فجر و شعرخوانی تعدادی از شاعران از دیگر بخش‌های این مراسم بود.

علی مرادخانی - معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- و فاطمه راکعی نیز از دیگر افراد حاضر در مراسم بودند.