توصیه های آیت الله مکارم درباره انتقاد کردن
یکی از مراجع تقلید شیعیان با بیان اینکه انتقاد ابزار اصلاح است و اگر نباشد اصلاحات واقعی در جامعه ایجاد نمی‌شود، گفت: انتقاد نباید همراه با تخریب و دروغ و تهمت و انتقام‌جویی باشد یا با هدف کوبیدن جناح مقابل و تسویه حساب شخصی و جناحی باشد.
وی با بیان اینکه روایات متعدد درباره خنده و آداب آن داریم بیان کرد: در برخی از روایات داریم تبسم در صورت برادر مومن حسنه است معنی این روایات این است که مسلمان نباید اخمو و قیافه در هم داشته باشد و نباید وقتی برادر مسلمان خود را می‌بیند با قیافه تند و اخمو با او روبه رو شود و مسلمان باید اخلاقش جاذبه داشته باشد.
خنده باید ملایم و توأم با ادب باشد
استاد برجسته حوزه ادامه داد: درعین حال نگاه می‌کنیم که برای این امر حد و مرزی قرار داده شده اول اینکه در روایات خنده پیغمبر به صورت تبسم بود یعنی ابهت خود را حفظ و خنده قهقه نداشتند و در روایات دیگر است که قهقه و صدای بلند و ناموزون در موقع خنده درست نیست و ابهت انسان کم می‌شود و کفاره هم ممکن است داشته باشد.
وی ادامه داد: نبابراین انسان باید ادب و وقار را حفظ کند و ادب و وقار ایجاب می‌کند انسان خنده‌های پر سر و صدا نداشته باشد و ملایم و توام با ادب و وقار باشد.
آیت الله مکارم افزود: از جمله چیزهایی که نهی شده خنده بیجا است که برخی بیجا می‌خندند. خنده پر سر و صدا هم نهی شده در عین حال اجازه داده شده و تشویق شده که مسلمانان با رعایت ادب و وقار خنده رو باشند.
وی بیان کرد: با توجه به این موضوع جامعیت اسلام را نباید فراموش کرد که برای همه چیز برنامه دارد حتی مسائل معمولی مانند خمیازه و عطسه و این نشانه‌های جامعیت است که اسلام وقتی درباره چنین مسائل ریزی برنامه دارد قطعا به فکر برنامه‌های اساسی نیز بوده است.
انتقاد مورد افراط و تفریط قرار گرفته است
این مفسر قرآن کریم در ادامه به مسئله انتقاد و درست یا غلط بودن آن اشاره کرد و گفت: این از مسائلی است که مورد افراط و تفریط است. برخی می‌گویند نه شرایط اجازه نمی‌دهد انتقاد کرد برخی می‌گویند همه چیز را باید به باد انتقاد گرفت.
انتقاد شاخه‌ای از امر به معروف و نهی از منکر است
وی افزود: واقع مسئله این است که انتقاد در شاخه امر به معروف و نهی از منکر می‌گنجد و روایت یا فصلی درباره انتقاد نداریم بلکه این امر شاخه‌ای از امر به معروف و نهی از منکر و شرایط امر و معروف و نهی ار منکر را دارد.
آیت الله مکارم شیرازی افزود: در امر به معروف و نهی از منکر نباید دروغ و تهمت و تخریب باشد در انتقاد هم اینگونه است نباید دارای تخریب و دروغ و تهمت و انتقام جویی باشد یا قصد کوبیدن جناح مقابل با تسویه حساب شخصی و جناحی باشد بلکه انتقاد ابزار اصلاح است اگر نباشد اصلاحات واقعی در جامعه ایجاد نمی‌شود.
استاد درس خارج فقه حوزه ابراز داشت: ما همه بشریم و بشر جایز الخطا است و از سویی دیگر اسلام دین اجتماعی است که همه در مقابل جامعه مسئولند و ما همه در مقابل همه شرایط جامعه مسئولیت داریم.
وی افزود: دین اسلام دین فردی نیست بنابراین چون همه در جامعه نسبت به مسائل اجتماعی مسئولند حق انتقاد داریم و برخی مواقع انتقاد واجب هم است.
این مرجع تقلید بیان کرد: ما می‌بینیم به مسائل فرهنگی بی‌توجهی شده و فساد اخلاق گسترش می‌یابد باید انتقاد کنیم منتها به قصد اصلاح نه تخریب و انتقاد سازنده و مفید و دوستانه نه مخرب و موذیانه و انتقام جویانه که این همان شرایط امر به معروف و نهی از منکر است. اگر ما از این مرز تجاوز نکنیم خوب است.
سکوت کار نادرستی است
وی با اشاره به اینکه سکوت کار نادرستی است و با این توجیه که چون مسئله تحریم و انرژی اتمی مطرح است چیزی راجع به حجاب یا مواد مخدر و مفاسد اخلاقی نگویید این توجیه درستی نیست.
آیت الله مکارم شیرازی ادامه داد: انتقاد باید آن هم از سوی آقایانی که اطلاعات بیشتری دارند و اهل علم و اساتید دانشگاه هستند باعث می‌شود جامعه رو به اصلاح برود.
این مرجع تقلید افزود: نگاه می‌کنیم برخی فیلم‌ها و رسانه و کتاب‌ها شرایط اسلامی ندارد برخی ناسالم است باید تذکر داد تا اصلاح شود و این تذکرات هم به قصد اصلاح است نه تخریب.
وی بیان کرد: اگر در انتقاد این حد و مرز‌ها رعایت شود درست است اما غیر از این باشد اسلام اجازه نمی‌دهد. باید راست بگوییم، حق را بگوییم و کسی حق ندارد جلوی این انتقاد را که در آن شرایط رعایت شده بگیرد و بگوید در چنین شرایطی انتقاد نکنید.
دیدگاه تان را بنویسید