«گذشته» شناسنامه و ماهيت ايراني ندارد/ذوق زدگي از اسكار فرهادی، دليل انتخاب «گذشته»/ از اين انتخاب متحیريم

سرويس فرهنگي «فردا» ؛ سينماي ايران در عرصه جهاني حرف هاي بسياري براي گفتن داشته است. فيلم هاي ايراني در جشنواره هاي مختلف همواره نظر منتقدان و دوستداران سينما را به خود جلب كرده‌اند اما حضور فيلم‌هاي ايراني در جشنواره‌هاي خارجي با انتقادات و فراز و فرودهاي زيادي نيز همراه بوده است. فيلم‌هاي ايراني به هر سبب به عنوان نماينده فرهنگ و تمدن كشورمان در جهان شناخته مي‌شوند و همين موضوع سبب شده است تا رسالتي بر دوش فيلمسازان ايراني قرار گيرد كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت. اصغر فرهادي يكي از فيلمسازان موفق ايراني است كه توانسته در اين عرصه خودنمايي كند. فرهادي با فيلم «‌جدايي نادر از سيمين»‌ توانست جايزه اسكار بهترين فيلم غير انگليسي 2012 را از آن خود کند. اينك پس از وقفه يك ساله و تحريم اسكار از سوي ايران بازهم فيلمي از فرهادي با نام‌ «گذشته» از سوي كميته انتخاب فيلم اسكار به عنوان نماينده كشورمان انتخاب شده است اما منتقدان نسبت به ايراني بودن و همچنين سنخيت اين فيلم با فرهنگ و جامعه ايراني تشكيك ايجاد مي‌كنند. فيلم فرهادي در فرانسه فيلمبرداري شده است و از سوي ديگر اكثر بازيگران آن فرانسوي هستند و تهيه كننده فرانسوي نيز دارد. همين موضوع سبب انتقاد منتقدان و برخي سينما دوستان كشورمان نسبت به اين انتخاب شده است. براي بررسي بيشتر اين موضوع به سراغ اكبر نبوي، منتقد نام آشناي سينماي كشورمان رفتيم تا درباره چرايي انتخاب گذشته به عنوان نماينده ايران در اسكار با او گفت‌وگو نشستيم كه شرح آن در ادامه مي آيد: گذشته شناسنامه و ماهيت ايراني ندارد اكبر نبوي، منتقد سينما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر «فردا» در زمينه انتخاب فيلم « گذشته»‌ به كارگرداني اصغر فرهادي به عنوان نماينده ايران در جشنواره اسكار گفت: من فيلم گذشته فرهادي را از فيلم «جدايي نادر از سيمين» خيلي بيشتر دوست دارم و به دلايل مختلف به نظر من اين فيلم شريف تري نسبت به فيلم قبلي فرهادي است اما وقتي خبر را خواندم كه دوستاني كه مسئول گزينش براي اسكار بودند، فيلم گذشته را انتخاب كردند خيلي متعجب شدم. زيرا فيلم نه تهيه كننده و نه سرمايه گذار ايراني دارد و نه اصلا درخصوص جامعه ايراني ساخته شده است. وي درباره نوع ساخت و لوكيشن‌هاي فرانسوي گذشته افزود:‌ اين فيلم در فرانسه ساخته شده است و زندگي يك خانواده فرانسوي را روايت مي‌كند و مشكلاتي كه اين خانواده دارد را نمايش مي دهد و البته دو بازيگر ايراني نيز در اين فيلم ايفاي نقش مي كنند و اين فيلم دو كاركتر ايراني دارد كه يكي از آنها فردي به نام احمد است كه نقش آن را آقاي «علي مصفا» بازي مي كند و فرد ديگري كه در اين فيلم نقش يك رستوران‌دار را دارد. اما اين مساله هيچ ماهيت ايراني به فيلم نمي‌دهد و بر اين اساس گذشته ماهيت و شناسنامه ايراني ندارد كه ما بگوييم اين فيلم براي انتخاب به عنوان نماينده ايران در اسكار مناسب است. اين منتقد سينما درخصوص اينكه ملاك هاي انتخاب چنين فيلمي براي جشنواره اسكار چه بوده است؟ اظهار داشت: من هنوز متحير و متعجب هستم كه بر اساس چه معيار و ملاكي اين فيلم به عنوان نماينده ايران در اسكار انتخاب شده است با اينكه تاكيد هم مي كنم من گذشته را خيلي بيشتر از جدايي نادر از سيمين دوست دارم. ذوق زدگي از اسكار سال 2012 فرهادي دليل انتخاب گذشته/ گذشته يك فيلم فرانسوي است اكبر نبوي با بيان اينكه جايزه اسكار اصغر فرهادي در انتخاب فيلم گذشته تاثير داشته است، تصريح كرد: به نظر مي رسد،‌ كميته انتخاب فيلم هنوز در خوشحالي و فضاي خرسند كننده جايزه اسكار آقاي فرهادي بودند وگرنه من ترديد ندارم كه اگر فيلم گذشته را با همين كيفيت يعني قصه و تهيه كننده، پخش كننده و سرمايه گذار فرانسوي حتي يكي از فيلمسازان صاحب نام كشورمان هم ساخته بود، كسي اين موضوع در مخيله اش خطور مي كرد كه اين فيلم به عنوان نماينده ايران انتخاب شود. وي افزود: به گمان من ذوق زدگي از اسكار آقاي فرهادي منجر به اين تصميم بسيار نادرست و غير قابل توجيه شده است. اينكه آقايان بر چه اساسي اين فيلم را انتخاب كرده اند اين را من نمي دانم. آيا صرفا هدف از آنها جايزه است يا چيز ديگري است بايد دوستان جواب اين سئوال را بدهند. اين منتقد سينما با تاكيد بر اين موضوع كه « انتخاب گذشته انتخاب نادرستي بود» اظهار داشت: به نظر من به عنوان يك نقطه شگفت انگيز از حيث منفي بودن اين مساله باقي مي ماند و كسي هم نمي تواند اين موضوع را رفع و رجوع كند. تيم انتخاب كننده اين فيلم هر چقدر نيز بخواهند توضيح بدهند و توجيه و تفسير كنند، انتخاب اين فيلم با هيچ معيار منطقي و عقلي پذيرفتني نيست. نبوي در انتها درباره اين موضوع كه فيلم اصغر فرهادي همانطور كه در ايران در رقابت با فيلم «دربند» به عنوان نماينده كشورمان انتخاب شد، در فرانسه اين رقابت را به فيلم «رنوار»‌ واگذار كرده است، گفت: اين موضوع نشان مي دهد كه فرانسوي ها نيز خودشان قبول دارند كه «گذشته »‌ يك فيلم فرانسوي است و اين هم منطق دارد چون گذشته يك فيلم فرانسوي است نه يك فيلم ايراني.