جنگِ دوست داشتنی/عکس

مشرق: 31 شهریور ماه، مصادف است با سال گشتِ آغازِ رسمی جنگ میان ایران و عراق که در ادبیات فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی، از آن با عنوان «دفاع مقدس» یاد می شود. این جنگ که حدود هفت سال و ده ماه به درازا کشید، مانند تمامی جنگ های تاریخ بشر، دارای ابعادی خونین و دردناک بود و موجب خسارات و تلفات فراوانی برای ایران اسلامی گردید. بی شک، مهم ترین آسیبِ این نبردِ طولانی، حذف صدها هزار جوانِ انقلابی و پرشور بود که سرمایه ای کلان برای نظام نوپای برخاسته از انقلاب اسلامی به شمار می رفتند. با این حال، تمرکز انبوهِ این جوانان در جبهه های جنگ، آن هم در مدت زمانی بلند، باعث شد که در میان رزمنده گان، فرهنگی متمایز از عرفیاتِ جامعه، خلق و گسترش یابد که وجه تمایزِ این جنگ با سایر جنگ های تاریخ گردید. فرهنگی که به دلیل ریشه داشتن در آموزه های اصیلِ امامانِ شیعه، پس از پایان جنگ، نه تنها منهزم نشد، بلکه در رویارویی با حقایق عینی حاکم بر گفتمانِ جامعه (که آن ها هم عمری دراز داشتند) به پیروزی های چشمگیری دست یافت و هنوز هم در تلاش برای فتح قلب های حقیقت جو و آزاده است و خیل عظیمی از اقشاری که تجربه ی حضور در جنگ هشت ساله را نداشته اند، به سوی خود می کشاند. به این ترتیب، رزمنده گان و جنگاورانِ این میدان، نخستین نمونه از جنگ های تاریخ که می توان به آن، عنوان «جنگ دوست داشتنی» اعطا کرد، به وجود آوردند. گرچه کوشش های انجام شده برای حذف این فرهنگ و به حاشیه راندن آن طی دو دهه ی گذشته، به میزان قابل توجهی از سرعت نفوذش، کاسته است، اما قدرت جذب آن کماکان خیره کننده است. انکارِ این فرهنگ و گفتمان، تا کنون، تنها به خذلان و ضرر انکار کننده گان منجر شده است، دو نمای زیر، به تنهایی می تواند یکی از زیبا ترین ابعاد دوست داشتنی «نبرد هشت ساله» را به نمایش بگذارد. یک برشِ تصویری از فرماندهی که سکان هدایتِ حدود ده هزار نظامی را بر عهده دارد(سرلشکر «حسین خرازی»، شهادت: عملیات کربلای5) و برشی دیگر، از یک نفر از آن ده هزار جنگاور (بسیجی پاسدار «اسماعیل محمدی مجرد»، شهادت: عملیات خیبر). در هیچ کدام از جنگ های ثبت شده ی هزاره ی اخیر، نمونه ی چنین دو تصویری را نمی توان یافت. این همان تفاوت خیره کننده ای است که میان «دفاع مقدس» و سایر نمونه های مشابهش وجود دارد.