تقدیر رهبری از نویسندگان‌فرهنگ‌جامع‌فارسی

ایسنا: در آغاز این مراسم که 18 تیرماه برگزار شد، علی‌اشرف صادقی - عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی - اظهار کرد: بسیار خوشحالم که جلد اول فرهنگ جامع زبان فارسی، با حمایت‌های دکتر حداد عادل چاپ شد. ایشان همیشه توصیه‌هایی می‌کرد که تمام امکانات در اختیار گروه فرهنگ‌نویسی قرار گیرد و من هم در اینجا از ایشان تشکر می‌کنم. همین‌طور از آقایان دکتر نصیری و دکتر دبیرمقدم و از تمام کسانی که در فرهنگستان ما را یاری کردند، سپاسگزاری می‌کنم. ان‌شاءالله از این به بعد هم بتوانیم آهنگ تعریف‌نگاری و آهنگ انتشار جلدهای بعدی فرهنگ را سریع‌تر کنیم. پس از آن، غلامعلی حداد عادل - رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی - با اشاره به این کتاب، گفت: من هم انتشار جلد اول فرهنگ جامع زبان فارسی را به همه تبریک می‌گویم، بصوص به دکتر علی‌اشرف صادقی و گروه فرهنگ‌نویسی. از مژده‌هایی که در ماه‌های اخیر من را بسیار خوشحال کرد، مژده‌ی انتشار این فرهنگ بود. من سال‌ها بود که در انتظار انتشار این فرهنگ بودم. با همه‌ی احترامی که برای مرحوم علی‌اکبر دهخدا قائلیم، به این نکته هم اعتراف می‌کنیم که روا نیست در یک کشور 70 سال بگذرد و فرهنگ جامع دیگری تألیف نشود. من یک‌بار فهرست انتشاراتی کشورهای خارجی را نگاه می‌کردم و دیدم مثلا به زبان انگلیسی در هر فصلی یک فرهنگ جدید لغت از ناشران مختلف منتشر شده است. این کثرت فرهنگ‌نویسی از نظر من نشانه‌ی زنده بودن این زبان بود. از خود پرسیدم که چرا در زبان فارسی خبری نیست. فاصله‌ی بین لغت‌نامه‌ی دهخدا و فرهنگ فارسی معین و فرهنگ بزرگ سخن را ملاحظه کنید. این‌ها هر کدام حد‌اقل 30 سال با یکدیگر فاصله دارند. علاوه بر این‌که معین و سخن هیچ‌یک ادعای جامع بودن نداشتند. در این سال‌ها تحولات بسیاری در فقه‌اللغه و ریشه‌شناسی و واژه‌شناسی و واژه‌گزینی و زبان‌شناسی پیش آمده، همچنین لغات تازه‌ای به زبان افزوده شده و باید از خود بپرسیم که جای این‌ها کجا است. خصوصا پس از انقلاب اسلامی من می‌دیدم که نیاز به فرهنگ‌های دوزبانه به‌وجود آمده و خیلی از کشورهای دیگر برای این‌که بتوانند از زبان فارسی و منابع آن استفاده کنند به‌شدت به یک فرهنگ مرجع نیاز دارند. حداد عادل سپس با اشاره به تاریخچه‌ی تأسیس گروه فرهنگ‌نویسی، توضیح داد: از سال اولی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی تأسیس شد و مرحوم حبیبی جلسات شورا را اداره می‌کرد، یکی از وظایفی که تصور می‌شد برعهده‌ی فرهنگستان است، تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی بود و بالاخره پس از مدت‌ها بحث و بررسی‌، رأی همگان بر این شد که این کار، کار دکتر علی‌اشرف صادقی است. در داخل و خارج کشور هم همه‌ی استادانی که اهل این فن هستند، تصدیق می‌کنند که این انتخاب شایسته بوده است. این کتاب بشارت‌دهنده‌ی یک فرهنگ 25جلدی و شاید 30جلدی در زبان فارسی است. تا کنون، بدون اغراق، در زبان فارسی فرهنگی با این‌همه انضباط علمی و جامعیت تألیف نشده است. از جمله مواردی که این فرهنگ و جامعیت آن را منحصربه‌فرد می‌کند، یکی این‌که حرف «آ» حدود 1200-1300 صفحه شده است، دیگر این‌که ریشه‌شناسی لغات در آن به‌دست داده شده و همچنین شواهدی از قرون مختلف برای هر لغت ذکر شده، و دیگر ویژگی‌های خاص این فرهنگ. به‌عنوان مثال، لغت «آتش» و ترکیبات آن، خود کتابی است در حدود 250 صفحه. من معتقدم که این فرهنگ، یک فرهنگ مرجع در تمام دنیا خواهد شد. رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: هجده سال طول کشید تا جلد اول این فرهنگ منتشر شود که البته در شروع کار، امری طبیعی است. ان‌شاءالله گروه فرهنگ‌نویسی جلدهای بعدی را سریع‌تر به دست ما خواهند رساند و خواهیم توانست سالانه بیش از یک جلد منتشر کنیم. ما هم برای سلامتی و طول عمر دکتر صادقی دعا می‌کنیم و همین‌طور برای سرعت در گروه فرهنگ‌نویسی. تعداد کتاب‌هایی که به اهمیت این کتاب باشد و در این سال‌ها منتشر شده باشد، به تعداد انگشتان دست نیست. به همین جهت وقتی‌ این کتاب چاپ شد، من وظیفه‌ی خود دانستم که یک خسته‌ نباشید غیرلفظی هم به دست‌اندرکاران آن گفته باشم. این بود که جلد اول را به خدمت مقام معظم رهبری بردم و ایشان هم کتاب را ملاحظه کردند و هدیه‌ای نیز برای گروه فرهنگ‌نویسی فرستادند و پیغام دادند که از جانب من از پدیدآورندگان فرهنگ جامع زبان فارسی تشکر شود. من هم از جانب ایشان از همه‌ی شما تشکر می‌کنم. دکتر محمد دبیرمقدم - عضو پیوسته و معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان - نیز درباره‌ی این فرهنگ، گفت: من هم به گروه فرهنگ‌نویسی تبریک می‌گویم. این فرهنگ، فرهنگی است پیکره‌بنیاد. پیکره‌ی این گروه هم برای گروه فرهنگ‌نویسی سودمند است و هم برای دیگر پژوهش‌های ادبی و زبانی و باید بخشی باشد. از پیکره‌ی جامع زبان فارسی که تمام مراکز علمی و دانشگاهی در سراسر ایران از آن بهره‌مند شوند. خانم دکتر شمس‌فرد، مدیر گروه زبان و رایانه فرهنگستان، کار بزرگی را در تهیه‌ی این پیکره آغاز کردند. در حقیقت، موانع بسیار بزرگی در این راه وجود داشت که یک‌به‌یک از سر راه برداشته شدند. من هم امیدوارم روزی برسد که ببینیم تمام مجلدات این فرهنگ به چاپ رسیده است و آرزو می‌کنم که دکتر صادقی و همکاران‌شان تندرست و سلامت باشند. در پایان این مراسم، هدایای مقام معظم رهبری توسط آقایان دکتر حداد عادل، دکتر صادقی و دکتر دبیرمقدم به پژوهشگران و دست‌اندرکاران گروه فرهنگ‌نویسی تقدیم شد.