سریال‌های تاریخی در خواب زمستانی

چرا ما در کشورمان عادت و باور کرده‌ایم که لازمه و زمینه ساخت یک اثر تاریخی یا فاخر صرف چندین سال زمان یا خرج ده‌ها میلیارد تومان پول از محل بیت‌المال است؟ جوان آنلاین: چند سال پیش بود که زمزمه‌های ساخت فیلمی با محوریت زندگی شهروز، شاهزاده ایرانی که بعدها با مسلمان شدنش به اسم «سلمان فارسی» شهره شد، به گوش رسید که بنا به دلایلی قوت و جان چندانی نگرفت؛ این فیلم سینمایی قرار بود با نگاهی به رمان «او سلمان شد» نوشته سیدناصر هاشم‌زاده مقابل دوربین برود. مجدداً سال گذشته در رابطه با ساخت و تولید یک اثر با نام سلمان باز بر سر زبان‌ها افتاد؛ این بار قرار بر ساختن یک سریال مطول و موسع درباره زندگی، سرگذشت و سرانجام زندگی این صحابی رسول‌الله(ص) آن هم از جانب کارگردان نام آشنایی چون سید داوود میرباقری است. میرباقری که در پرونده‌اش سابقه ساخت سریال‌هایی همچون «امام علی(ع)» با محوریت زندگی حضرت امیر‌المؤمنین علی‌(ع)، «معصومیت از دست رفته» با دستمایه قرار دادن احوالات برخی از محبین و دوستداران حضرت امیر(ع) همچون شخصی با نام «شوذب» که خزانه‌دار دستگاه اموی است و سریال «مختارنامه»- که در آن به احوالات جامعه اسلامی و مسلمانان پس از قیام اباعبدالله‌الحسین(ع)، اوضاع سیاسی اجتماعی کوفه، قیام توابین و سرنوشت دنیایی قاتلین سیدالشهدا(ع) می‌پردازد- را داشته، این بار میر‌باقری گفته است قصد دارد سریال چندین قسمتی در مورد سلمان‌ فارسی با هزینه‌ای در حدود ۱۰۰ میلیارد تومان بسازد. وی از مسئولان درخواست کرده است که در انتشار و گسترش این اثر به خارج از مرزهای کشورمان تلاش و همتی دو چندان به خرج بدهند؛ این سریال قرار است در شهرک سینمایی شاهرود که در اطراف شهر کلاته خیج واقع در جاده شاهرود ـ آزادشهر احداث خواهد شد، فیلمبرداری شود. سید داوود میرباقری در رابطه با چگونگی به وجود آمدن ذهنیت اولیه‌اش برای ساخت این سریال می‌گوید: من ۱۲ سال پیش تدوین سناریوی سلمان فارسی را انجام دادم ولی آقای لاریجانی ریاست وقت صدا و سیما پس از سریال امام علی(ع) نسبت به ساخت سلمان فارسی نگران بود و ساخت این اثر را به ساختن فیلم مختارنامه مشروط کرد. داوود میرباقری همچنین در رابطه با شخصیت سلمان فارسی می‌گوید: سلمان یک پسر ایرانی بود که به دنبال حقیقت می‌گشت؛ به گمان من این حقیقت، یافتن خداست و سلمان با ریاضت‌های پیچیده در نهایت به اسلام می‌رسد و با عشق آرام می‌گیرد؛ من فکر می‌کنم حقیقت‌جویی، مسئله مهم این روزهای جهان اسلام است و همچنین فکر می‌کنم به این سریال این روزها نیاز است. نفس اولیه یا به تعبیری دیگر قصد تولید یک چنین محتوا و اثری صرف ‌نظر از دیگر مباحث پیرامونی که ممکن است وجود داشته باشد، محل توجه و تبریک است، اما این مسئله زمانی مهمتر می‌شود که میرباقری ظاهراً قصد دارد که این سریال را همچون مجموعه «مختارنامه» در طول چندین سال (بنابر قول موثق طی ۱۰‌سال) تولید و آماده نمایش کند؛ پس از ساخت آخرین سریال عظیم و قابل تحسین میرباقری (مختارنامه)، در بسیاری از صحنه‌های اکشن این سریال سکانس‌هایی وجود داشت که به دلیل دسترسی نداشتن به برخی تکنولوژی‌های امروزی، گاهاً مصنوعی یا غیر‌ باورمندانه ساخته شده بود. این موضوع را شخص داوود میرباقری در نشستی که پیرامون این سریال تشکیل شده بود، اذعان کرده و گفته است: در آن برهه زمانی که ما مشغول گرفتن آن سکانس‌ها بودیم، تکنولوژی زمان پخش آن در کشور وجود نداشت؛ این گفتار یکی از ابتدایی‌ترین اثرات منفی و مخربی است که روی یک اثر پر هزینه و سنگین تاریخی بار می‌شود. در دنیای امروز بسیاری از شرایط زمانی و مکانی حال و اکنون است که ساخت یک سریال یا فیلم سینمایی را ایجاب می‌کند؛ هر چند یکی از دلایل مطول شدن زمان تولید یک سریال فاخر در کشورمان، انحصار مرتفع کردن و انجام تمام امور مربوط به آن اثر صرفاً بر دوش کارگردان است؛ چه اینکه در مسیر ساخت یک اثر تقسیم کار به صورت مجزا صورت نمی‌گیرد و تا کارگردان خودش نباشد، هیچ اتفاق دیگری در این رابطه صورت نمی‌گیرد. نکته‌ای که جای دارد به آن اشاره شود اینکه در روزگاری که تلویزیون اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی در حال شکل‌دهی به اذهان و افکار مردم است، ساخت یک سریال با زمان چندین ساله به نوعی هدر دادن فرصت‌ها و هزینه‌هاست؛ ضمن اینکه کشورهایی مانند ترکیه و کره‌جنوبی چگونه می‌توانند ظرف مدت کوتاهی سریال‌های پرمخاطب و جذابی (از نگاه مخاطب) را تولید کنند. این قصه دور و درازی عمر ساخت سریال‌های تاریخی در مورد سریال حضرت موسی(ع) که قرار است از سوی فرج‌الله سلحشور کارگردان سریال «یوسف پیامبر(ع)» ساخته شود هم صادق است؛ چه اینکه بنا بر اخبار رسیده، ایشان هم قرار است این سریال را با صرف چندین میلیارد تومان هزینه و در طول چندین سال تولید کند؛ با این توصیفات چگونه است که در برخی از شرایط ما داعیه حرفه‌ای بودن در کار را چماق بالای سر دیگران می‌کنیم؟ حال اگر قرار باشد ساخت این سریال هم مانند دیگر آثار تاریخی کشورمان، همچون سریال «کلاه پهلوی» که چندین سال صرف ساختن آنها می‌شود، پس از سال‌ها پخش شود، آیا دیگر قید شرایط حال حاضر جهان اسلام یا دیگر موارد مورد ادعای کارگردان محلی از اعراب خواهد داشت؟ اما نکته و محل تأمل اینکه چرا ما در کشورمان عادت و باور کرده‌ایم که لازمه و زمینه ساخت یک اثر تاریخی یا فاخر صرف چندین سال زمان یا خرج ده‌ها میلیارد تومان پول از محل بیت‌المال است، چرا دیگر کشورها اعم از همسایگان و غیره که از نظر ساختار سینمایی بسیار عقب‌تر از کشور ما هستند می‌توانند یک اثری مانند «عمر الفاروق» با آن حجم از پروداکشن و بازی را در طول چند ماه بسازد؟ شاید اگر در این رابطه تولید فیلم«آواتار» را مثال می‌آوردیم، دوستان توان و تکنولوژی بالای سینمای هالیوود را به میان می‌آوردند و البته استدلالشان هم تا حدودی موجه بود؛ اما زمانی که یک کشور حوزه خلیج فارس که در حوزه سینما و در مقابل کشورمان حرفی برای گفتن ندارد، یک کار تاریخی و پر‌هزینه را ظرف چند ماه ساخته و تولید می‌کند؛ آقایان باید قدری در نحوه و بازه انجام کارهایشان تجدید نظر کنند.