انتقادات مطهري از عملكرد فرهنگي دولت

ایسنا: صبح امروز علي مطهري با حضور در تالار شيخ انصاري دانشكده حقوق دانشگاه تهران، در جمع دانشجويان به تشريح وضعيت فرهنگي كشور پرداخت و به پرسش‌هاي آنها پاسخ داد. اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در بخشي از سخنان خود در ارتباط با حجاب و عفاف، به اهميت اين بحث و جايگاه آن در اسلام و قرآن اشاره كرد و با قرائت آياتي از سوره نور گفت: در دنياي غرب روابط بين زن و مرد و اهميت عفاف و پوشش خيلي كوچك جلوه داده مي‌شود و آنها اكنون آثار اين موضوع را مي‌بينند به طوري كه مي‌توان گفت امروز در غرب خانواده معنايي ندارد. وي با اشاره به جايگاه خانواده در اسلام گفت: خانواده در اسلام بر اساس عواطف ميان زن و مرد و يگانگي روح زن و مرد ايجاد شده و در واقع تلاش مي‌كند كه هرچه بيشتر عواطف بين زن و مرد گسترش پيدا كند، اين روابط صميمانه‌تر شود و روابط با زن و مرد نامحرم به حداقل برسد و به همين بابت نيز اسلام بر موضوع پوشش و عدم اختلاط زن و مرد تاكيد دارد و مي‌گويد تا حد امكان در فعاليت‌هاي اجتماعي نبايد اختلاطي باشد. اين نماينده مجلس با بيان اينكه "اسلام حتي در مورد نگاه كردن نيز احكام دارد"، تصريح كرد: اسلام حتي به فكر زنان بيوه هست. به طور كلي تعداد زنان آماده ازدواج بيشتر از مردان آماده ازدواج است، چراكه تعداد تلفات مردها بيشتر است و زن‌ها به طور معمول در برابر بيماري‌ها مقاومت بيشتري دارند و با توجه به اين موضوع حكم تعدد زوجات را قرار داده است كه در شرايط خاص برخي از مردان كه صلاحيت اخلاقي، روحي، جسمي و مالي دارا هستند، همسر دوم اختيار كنند تا معضل اجتماعي مرتبط با اين موضوع حل شود. مطهري همچنين با بيان اينكه "در برخي از مواقع فردي كه امكان ازدواج دائم ندارد و تحت فشار است و ممكن است به گناه بيفتد، بحث ازدواج موقت را قرار داده است"، گفت: نظام خانواده در اسلام يك كل تجزيه‌ناپذير است و نمي‌شود قسمتي از آن را قبول كرد و قسمتي از آن را رد كرد. رياست خانواده بر عهده مرد و رياست قلبي و روحي بر عهده زن است. حق طلاق به مرد داده شده و رياست خانواده نيز همچنين بر عهده اوست، چون ممكن است با توجه به احساساتي بودن زن، ناگهان تحت تاثير احساسات تصميمات ناگهاني اتخاذ كند و مشكلاتي ايجاد شود. اين نماينده مجلس در مورد بحث حجاب در كشور نيز گفت: اگر در مجموع كل كشور را در نظر بگيريم و به كل دنيا هم نگاه كنيم، نمي‌توانيم بگوييم وضعيت حجاب در كشور اسف‌بار است و در مجموع وضعيت قابل قبول است ولي آنچه كه رنج مي‌دهد، برخي از موارد ناهنجار در برخي از شهرهاي بزرگ است. برخي از موارد را بعضا در خيابان مي‌بينيم كه انسان فكر مي‌كند در پاريس يا لندن است. وي با اشاره به موضوع زنان خياباني و با بيان اينكه "حتي در غرب نيز با اينگونه موضوعات برخورد مي‌شود"، اظهار كرد: اگر نگاه كلي داشته باشيم، مي‌توان گفت وضعيت حجاب و عفاف در كشور در مجموع بد نيست. وقتي مي‌خواهيم نظام خانوادگي اسلام را در كشور پياده كنيم، بايد تمام موارد آن را رعايت كنيم و به آن ملتزم باشيم. مطهري با مطرح كردن انتقاداتي به دولت در بخش فرهنگي ادامه داد: انتقاد ما به دولت اين است كه دولت مي‌گويد ما ماموريتي در اين زمينه نداريم و در واقع آنها معتقدند كه نظارت بر پوشش و حجاب وظيفه دولت نيست. برخلاف اجماع فقها كه مي‌گويند امر به معروف و نهي از منكر در آنجا كه مستلزم قانون و زور است بر عهده دولت اسلامي است نه مردم. اين نماينده مجلس خطاب به دولت گفت: در تلويزيون در مصاحبه زنده مي‌گوييد دولت در اين ارتباط وظيفه‌اي ندارد و تاكيد مي‌كنيد ما معتقد به كار فرهنگي هستيم. دولت كاري به لباس مردم ندارد. در روز سوال از رييس‌جمهور، ايشان در مجلس مي‌گويند اينقدر به مردم و جوانان گير ندهيد، بگذاريد خوش باشند، مگر شما گناه نكرده‌ايد. وقتي اين حرف‌ها از سوي دولت زده مي‌شود، آدم‌هايي كه در زمينه عفاف و حجاب سهل‌انگار هستند چراغ سبز و علامت مثبت مي‌بينند و وضعيت كشور اينگونه مي‌شود. آنها احساس مي‌كنند كه در اين زمينه حكومت دو شقه شده است؛ يك بخشي مي‌گويد اين مسائل مهم است و بخشي ديگر مي‌گويد مهم نيست و راحت باشيد. وي با بيان اينكه "بايد ديد اسلام چه مي‌گويد"، اظهار كرد: اسلام روابط آزاد بين زن و مرد و تحريك جنسي را ممنوع كرده است و تاكيد دارد كه فضاي جامعه بايد فضاي كار و تلاش باشد و در اين راستا احكام اسلامي وضع كرده است. از نظر غرب، مرز آزادي، آزادي ديگران است ولي از نظر اسلام مرز آزادي، آزادي ديگران و مصلحت خود فرد و جامعه است. مطهري با انتقاد از نگاه فرهنگي دولت گفت: من سال 85 هشدار دادم كه دولت از نظر فرهنگي ليبرال است و اين موضوع را بارها گفته‌ام و از موقعي كه به مجلس وارد شدم اين مسائل را مطرح كردم و كساني كه آن زمان داد و بيداد مي‌كردند و نمي‌گذاشتند ما حرف بزنيم اكنون بيشتر از ما اين موضوع را مي‌گويند. نماينده مردم تهران در مجلس با بيان اينكه در چند ملاقاتي كه با احمدي‌نژاد و مشايي داشتم، فهميدم كه نگاه فرهنگي آنها در اين زمينه چگونه است، گفت: ما طرفدار سخت‌گيري به آن معنا نيستيم كه مثلا حجاب را به زور باطوم درست كنيم ولي مي‌گوييم اگر مردم احساس كنند كه اين موضوع يعني بحث عفاف و حجاب براي دولت مهم است پنجاه درصد موضوع حل مي‌شود ولي مساله اين است كه مردم فكر مي‌كنند كه اين موضوع براي دولت مهم نيست. وي با اشاره به ساخت و پخش فيلم "گشت ارشاد" گفت:‌ فيلم گشت ارشاد نكات مثبتي هم داشت ولي در مجموع چه مي‌خواست بگويد؟ مي‌خواست بگويد كه پرداختن به اينگونه مسائل، مسخره است و دولت وظيفه‌اي در اين ارتباط ندارد و در واقع همان نگاه دولت را منعكس مي‌كرد. تا وقتي اين نوع نگاه از سوي دولت وجود داشته باشد، تلاش‌هايي كه در اين ارتباط صورت مي‌گيرد خنثي مي‌شود و نمي‌شود كار اساسي انجام داد. مردم بايد احساس كنند كه اين موضوع براي دولت مهم است. اين نماينده مجلس در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به موضوع مميزي كتاب اشاره كرد و گفت: آنچه كه مهم است اين است كه اين مميزي بايد درست انجام شود و آنچه كه در مميزي كتاب بايد مورد توجه قرار بگيرد، مسائل اخلاقي است. مثلا در رمان‌هايي كه روابط جنسي را تشريح مي‌كند،‌ اين موضوع خلاف است و بايد جلوي آن گرفته شود. اما اينكه به بهانه مميزي بياييم جلوي انتشار كتاب‌هايي كه شامل برخي از انتقادات سياسي و اجتماعي است را بگيريم، درست نيست و اين را من قبول ندارم حتي در بحث‌هاي فكري و تخصصي، البته جاي اين مسائل در روزنامه‌ها نيست و بايد در جاي خود منتشر شود و اگر منتقديني دارد منتقدين به آن پاسخ دهند. وي با بيان اينكه شهيد مطهري مي‌گفتند كه مناسب است در همين دانشكده الهيات كسي كه به واقع ماركسيست را قبول دارد درس دهد و حرف خود را بزند و ما نيز حرف خود را بزنيم و جواب بدهيم، گفت: ايشان معتقد بودند كه با ايجاد اين زمينه دانشجو مي‌تواند انتخاب كند كه حق با كدام است. مطهري با بيان اينكه تفكر بايد به طور كلي آزاد باشد و در حوزه‌هاي تخصصي نبايد جلوي تفكر و بيان را گرفت، اظهار كرد: شهيد مطهري مي‌گفتند به نظر من حتي اگر كسي بعد از بررسي‌هاي متعدد به اين نتيجه رسيد كه به معاد يا مسائل مرتبط به آن معتقد نباشد اين فرد در روز قيامت معذب نخواهد بود چون به دنبال حقيقت بوده و آدم معاندي نبوده است و بر اساس تحقيق به اين نتيجه رسيده است. در مورد مسائل اخلاقي بايد جدي باشيم ولي بعضي وقت‌ها مي‌بينيم كه گاهي برعكس مي‌شود. وي با بيان اينكه در همين دولت اصولگرا وضع سينمايي ما وضع خوبي نيست، تصريح كرد:‌ در كميسيون فرهنگي ما خيلي از فيلم‌ها را مي‌بينيم اما من معتقدم كه ما بايد تمام فيلم‌ها را قبل از اكران ببينيم ولي همكاري‌ در اين زمينه چندان صورت نمي‌گيرد ولي همين مقدار فيلم را كه مي‌بينيم آدم حساس مي‌كند كه كار جدي نيست، يعني بعضا فيلم‌هايي ساخته و اكران مي‌شود كه پيام خاصي ندارد و حتي پيام منفي دارد و صرفا براي سرگرمي است و وقتي تحقيق مي‌كنيم،‌ مي‌بينيم كه علت اصلي در مرحله تصويب فيلمنامه است يعني خلاصه فيلمنامه را مثلا در دو برگ مي‌آورند، هيات مربوطه آن را مورد بررسي قرار مي‌دهد و وقتي كه اين هيات بررسي مي‌كند مي‌بيند خوب است و تاييد مي‌كند ولي وقتي فيلم ساخته مي‌شود چيز ديگري در مي‌آيد. مثلا يك فيلم ساخته شده كه يك آقايي رفته همسر دوم اختيار كرده و در فيلم به گونه‌اي القا مي‌كند كه زن اين فرد نيز بايد برود با فرد ديگري ارتباط برقرار كند و اين حق طبيعي زن است كه با مرد ديگري ارتباط داشته باشد در حالي كه اين برخلاف نظر اسلام است. مطهري با بيان اينكه اصل داستان در اين قضيه نظارت ضعيف بر فيلم‌نامه‌هاست، گفت:‌ در مورد تلويزيون نيز خيلي از حساسيت‌هاي فرهنگي وجود ندارد و ما اين را به مسئولان تلويزيون گفته‌ايم. مثلا در مورد زبان فارسي و هويت ملي و گاهي مي‌بينيم كه اين حساسيت‌ها در تلويزيون رعايت نمي‌شود. يا آنچه كه در روابط بين زن و مرد در سريال‌ها بعضا رخ مي‌دهد. مثلا نشان مي‌دهد زن و مرد يك سال با هم دوست هستند و بعد از يك سال مي‌خواهند با هم ازدواج كنند پس اين يك سال چه بوده است؟ خوب است كه نشان دهند مثلا اين يك سال محرم بودند و ازدواج موقت كردند و اين بايد براي مردم معين و مشخص شود. وقتي ما اين مسائل را نشان نمي‌دهيم و نمي‌گوييم كه اينگونه بوده است، اين تصور ايجاد مي‌شود كه روابط در كشور آزاد است. مثلا زن و مرد دو سال با هم دوست بودند و بعد از دو سال تصميم مي‌گيرند كه ازدواج كنند يا نكنند. اين نماينده مجلس با بيان اينكه تلويزيون بيشتر سياسي است تا فرهنگي در حالي كه بايد برعكس باشد، اظهار كرد: گويي همش به فكر اين هستند كه مثلا فتنه‌گران را بكوبند يا بگويند يا مسائل اين‌چنيني و متاسفانه به مسائل فرهنگي اهميت لازم داده نمي‌شود. وي در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به موضوع مكتب ايراني اشاره كرد و با انتقاد از اين موضوع، گفت: بحث مكتب ايراني را آقاي مشايي مطرح كردند و اين موضوعي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. برخي مي‌گويند اين مسائل مطرح شده چندان مهم نيست ولي من مي‌گويم مهم است. كساني كه مكتب ايراني را مطرح مي‌كنند، ‌مي‌گويند ما ايراني هستيم و به جاي اينكه بگوييم مكتب اسلام، از مكتب ايراني صحبت كنيم يعني در واقع برداشت ايراني از اسلام را ارائه دهيم. مطهري با بيان اينكه "مگر ما برداشت ايراني و عربي از اسلام داريم؟" افزود: اين سخن چه معنايي دارد؟ فردا مصري‌ها مي‌گويند برداشت مصري از اسلام. اين مي‌شود قوم‌گرايي. اين افراد مي‌گويند به جاي اينكه از مفاهيم اسلام صحبت كنيم از مفاهيم مشترك اديان بايد صحبت كنيم مثلا از عشق به تمامي انسان‌ها، توحيد، عدالت، آزادي. وي افزود: عشق به تمام انسان‌ها يعني چه؟ يعني ما به هر موجودي كه روي دو پا راه مي‌رود و از نظر ظاهري شبيه انسان است احترام گذاشته و عشق بورزيم ؟ انسانيت انسان به اين نيست و بايد در نظر گرفت كه به تعداد انسان، انواع انسان وجود دارد. اينكه نمي‌شود به همه انسان‌ها عشق ورزيد، ما انسان مومن داريم و انسان گمراه، پس موضوع تبري و تبرا چه مي‌شود؟ مطهري با بيان اينكه اسلام داراي احكام و قوانيني است و داعيه جهاني دارد، تصريح كرد: آنها مي‌گويند به جاي اين احكام، بياييم از مفاهيم مشترك اديان صحبت كنيم در حالي كه همان‌طور كه گفتم اسلام داعيه جهاني دارد. نماينده مردم تهران در مجلس با بيان اينكه حتي نگاه دولت به حجاب نيز ريشه در همين نوع نگاه دارد، گفت: مي‌گويند احكام مهم نيست و حرف از مفاهيم مشترك بين اديان مي‌زنند. اين يك فكر خطرناك است بخصوص وقتي از طرف رييس‌جمهور مطرح شود. به گزارش ايسنا، مطهري در ادامه صحبت‌هاي خود به برخي از پرسش‌هاي دانشجويان پاسخ داد. وي در پاسخ به پرسشي درباره حد و حدود حجاب، با بيان اينكه "حد و حدود حجاب در اسلام مشخص شده است"، تصريح كرد: البته شكل خاصي نيز توصيه نشده كه مثلا به شكل چادر باشد يا مانتو. در مورد رنگ‌ها نيز توصيه به رنگ خاصي نشده ولي جلب توجه كردن، نهي شده است. نماينده مردم تهران در مجلس در مورد حجاب زنان سالخورده نيز گفت:‌ ضرورتي بر رعايت حجاب آنچناني در مورد زنان سالخورده وجود ندارد چون تحريك جنسي ايجاد نمي‌شود ولي در كشور ما وضعيت برعكس است. خانم‌هاي سالخورده حجاب آنچناني مي‌گيرند ولي دختران جوان نه. تاكيد بر اين است كه جلوي موارد ناهنجار در زمينه بحث حجاب و عفاف گرفته شود. ضمانت اجراي آن در قانون مجازات اسلامي مشخص شده است. اين نماينده مجلس در پاسخ به اين پرسش كه "آيا بايد در بحث مبارزه با بدحجابي با شخص بدحجاب برخورد شود يا كساني كه اقلام بي‌حجابي را وارد كشور مي‌كنند؟" اظهار كرد: با هر دو بايد برخورد شود. در قانون حجاب و عفاف اين موارد ديده شده و 26 دستگاه داراي وظيفه هستند. وي با بيان اينكه من معتقدم كه در اين زمينه بايد سازمان امر به معروف و نهي از منكر شامل افرادي دوره ديده ايجاد شود و در واقع ضابطان كه دوره‌هاي لازم را ديده‌اند اين كار را انجام دهند، افزود: اگر خانمي در اين زمينه بازداشت شود بايد به جايي فرستاده شود كه توسط خانم‌ها اداره مي‌شود. مطهري همچنين در پاسخ به اين سوال كه بعضا ديده مي‌شود بعضي از فيلم‌ها روند قانوني خود را طي كرده‌اند، مجوزهاي لازم خود را گرفته‌اند ولي بعضا با تجمع عده‌اي جلوي اكران اين فيلم‌ها به زور گرفته مي‌شود، تصريح كرد: من با اين موضوع كه بخواهيم با تجمع و شلوغ‌بازي جلوي فيلمي كه مجوز قانوني دارد را بگيريم، مخالف هستم و اين روش را قبول ندارم و مي‌توان با نوشتن مقاله مخالفت خود را ابراز كرد و اگر در همه زمينه‌ها بخواهد اين شلوغ‌بازي حاكم شود و كار به جلو برود مشكل ايجاد مي‌شود. نماينده مردم تهران در مجلس در پاسخ به سوالي در مورد بحث ازدواج موقت گفت: من اين موضوع را در مورد موارد اضطراري توصيه مي‌كنم در مواردي كه فرد نتواند ازدواج كند، تحت فشار باشد و ممكن است دچار اشتباه شود. مطهري در برابر اين پرسش كه "چرا به جاي اينكه انتقادات خود را از نگاه فرهنگي دولت اينگونه بيان كنيد، به مقابله فرهنگي با اين نگاه نمي‌پردازيد؟" پاسخ داد: ما تمام ديدگاه‌هاي فرهنگي خود را با آقاي احمدي‌نژاد مطرح كرده‌ايم، توضيح داده‌ايم، استدلال كرده‌ايم ولي ايشان وقتي به يك مطلب مي‌رسند حرف، حرف خودشان است و كار خود را انجام مي‌دهند و اين را در تمام مسائل مشاهده مي‌كنيم. ما اتمام حجت كرده‌ايم و بعد از اين اتمام حجت‌هاست كه انتقادات خود را صريح بيان مي‌كنيم. وي همچنين در پاسخ به پرسشي در مورد گشت ارشاد و اينكه بعضا برخوردهاي نامناسبي با مردم انجام مي‌شود، گفت: براي ما نيز گزارش‌هاي متفاوتي آمده است. البته آنچه كه ما تاكنون ديده‌ايم آن است كه آنها فقط در گوشه‌اي از خيابان حضور دارند و كاري ندارند و بعضا خانم‌هاي بدحجاب رد مي‌شوند، نمي‌دانم كجا وارد مي‌شوند كه ما نمي‌بينيم. البته همان‌طور كه گفتم ديدگاه‌ها در اين زمينه متفاوت است ولي به طور كلي تاكيد بر اين است كه بايد به افراد آموزش ديده اين كار محول شود. مطهري در پايان اين جلسه به دو پرسش سياسي نيز پاسخ داد. مطهري در پاسخ به اين پرسش كه "آيا به نظر شما دستگيري جوانفكر موجب خانه‌نشيني رييس‌جمهور خواهد شد يا خير؟"، با ابراز بي‌اطلاعي از اين موضوع گفت: نمي‌توانم ادعا كنم كه اين موضوع منجر به خانه‌نشيني رييس‌جمهور مي‌شود يا نه، ولي مساله اين است كه قطعا آقاي احمدي‌نژاد در اين ارتباط مقاومت مي‌كند و اين موضوع را رها نمي‌كند. البته ترديدي نيست در مورد موضوع جوانفكر مقداري سخت‌گيري شد؛ از جمله بحثي كه در مورد توهين به رهبري مطرح كردند. مجازات تعيين شده براي ايشان سخت‌گيرانه بود و قابل گذشت بود و اين اتفاق مقداري با آزادي بيان در تضاد است و اينكه بياييم هر انتقادي را توهين تلقي كنيم درست نيست. وي همچنين در مورد اينكه به نظر وي مهمترين ويژگي رييس‌جمهور آينده بايد چگونه باشد، پاسخ داد: رييس‌جمهور آينده بايد شخصي معتدل و مستقل باشد، تعصب به گروه خاصي نداشته باشد تا بتواند همه گروه‌ها را جذب كند، كشور را همه با هم اداره كنند و به دنبال حذف نيروهاي خاصي نباشد، قدرت مديريت داشته باشد و يك برنامه درست براي ساماندهي وضعيت اقتصادي و فرهنگي كشور داشته باشد.