قماربازی که خیلی زود سپهبد شد

خبرآنلاین: او از جمله نظامیانی بود که تنها به خاطر نزدیکی به دربار و زدوبندهایش با باندهای قدرت، که بهایی ها و سرویس های اطلاعاتی غرب از جمله آنها بودند، در مدت کوتاهی ترقی کرده و به درجه سپهبدی رسید. کتاب «پرویز خسروانی به روایت اسناد ساواک» بیست و سومین کتاب از مجموعه کتاب‌های «رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک» است که از سوی مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات» منتشر شده است. هدف از انتشار این مجموعه، نشان دادن نقش نظامی‌ها در سیاست و اقتصاد عصر پهلوی است که پرویز خسروانی یکی از شاخص‌ترین آنهاست. وی علاوه بر مناصب و مشاغل نظامی، مدتی «ریاست سازمان تربیت بدنی» و «باشگاه وزرشی تاج» را نیز برعهده داشت. محمدرضا شاه که متوجه نداشتن پایگاه مردمی شده بود تمام اتکای خود را بر ارتش قرار داده و می‌کوشید تا آنها را به عنوان حامیان حکومتش از هر لحاظ راضی نگه دارد و همین مساله باعث شد تا نظامی‌ها به سرعت در سلسله مراتب حکومت رشد کرده و بسیاری از مشاغل حساس را اشغال کنند و این افراد به خاطر موقعیت شغلی و آزادی عمل که داشتند به سرعت در فساد فرو رفتند و به ثروت‌های افسانه‌ای رسیدند. ناشر در علت انتشار این کتاب می‌نویسد: «این کتاب، ‌تلاشی است برای نشان دادن گوشه‌هایی از زندگی فسادآلود و پرتزویر یکی از چهر‌های شاخص رژیم پهلوی». این عبارت کوتاه علاوه بر معرفی خسروانی تاحدودی محتوای اسناد این مجموعه را نیز نشان می‌دهد. این اسناد اگر با دقت مطالعه شوند بی‌تردید دریچه‌‌ جدیدی را بر روی خوانندگان علاقمند به تاریخ گشوده‌ و زوایای پنهان زندگی رجال عصر پهلوی را به آنها نشان خواهد داد. اسناد فراوانی در همین مجموعه نشان می‌دهد که خسروانی مانند دیگر هم قطارانش در مفاسدی چون قاچاق مواد مخدر، زمین خواری، اخاذی، ارتشا، قمار، تجاوز به عنف و... غرق بود. خسروانی علاوه بر انواع آلودگی‌های مالی و اخلاقی، با محافل بهایی نیز در ارتباط بوده و همسرش به نام «ملیحه نعیمی» از چهره‌های شاخص بهایی در کشور بوده است. این کتاب، شامل یک مقدمه‌ نسبتاً جامع راجع به زندگی و فعالیت‌های خسروانی است که با تکیه بر اسناد همین مجموعه و دیگر منابع تکمیلی، زندگی خسروانی را مورد کنکاش قرار داده و تصویری روشن از وی ارائه می‌دهد. پس از مقدمه، اسناد کتاب آورده شده‌اند. روش گردآوری و چینش اسناد، مانند دیگر کتاب‌های مرکز مطالعات تاریخی، براساس ترتیب تاریخی بوده و همین به خواننده کمک می‌کند تا نوسانات فکری و رفتاری خسروانی را در دوره‌ پهلوی دنبال کند. برای نمونه، باید گفت که هرچه به اسناد پایانی کتاب نزدیک‌تر می‌شویم استیصال و درماندگی خسروانی و غرق شدنش در قمار نمود بیشتری پیدا می‌کند. اولین سند این مجموعه به تاریخ 18/9/1321 باز می‌گردد که در آ‌ن همسر خسروانی به نام «ملیحه نعیمی»، در کلینک «عبدالکریم ایادی» معاینه و صحت جسمی او مورد تأیید قرار گرفته است. آخرین سند نیز مربوط به 5/5/1357 است که به فروش زمینی بدون سند و پرونده‌ ثبتی، از سوی خسروانی اشاره دارد. پس از اسناد کتاب، فهرست اعلام و تصاویری از خسروانی و ملاقات‌ها و دیدارهایش با چهره‌های برجسته‌ رژیم ضمیمه گردیده است. عکس‌های خسروانی در میادین ورزشی، گوشه‌ای از زندگی و دغدغه‌های این عنصر بانفوذ و فاسد را نشان می‌دهند. همچنین در پایان این کتاب، فهرستی از اعلام و مجموعه ای از عکس های خانوادگی و مناسبتی از پرویز خسروانی آورده شده است. مرکز بررسی‌های اسناد تاریخ، کتاب «پرویز خسروانی» به روایت اسناد ساواک را در 10 صفحه مصور با قیمت 4 هزار تومان منتشر کرده است. از این مجموعه آثاری خواندنی درباره «فرح دیبا، شاپور بختیار، ارتشبد زاهدی و...» منتشر شده است.