می‌خواستند برنامه‌ام را تعطیل کنند؛ امام اجازه نداد/ فاطمه قرائتی: پدرم بارها دست مادرم را بوسيده است
خدا پدرم را رحمت کند. یک‌بار به من گفت محسن! غصه می‌خوری که پسر نداری و بچه‌هایت همه دخترند؟ گفتم نه. گفت اگر بچه‌هایت پسر بودند، توفیق تبلیغ پیدا نمی‌کردی. خدا به تو دختر داد تا مسئولیت‌شان بر دوش مادر باشد و تو تبلیغ کنی. اگرچه خدا به من در کلاس‌داری لطف کرده تا الگو باشم اما در همسر‌داری و همسایه‌داری الگو نیستم و خیلی ضعیفم.
معروف عبدالباسط را بشنوید و «استاد محسن قرائتی» را در جعبه جادويي ببینید. 33 سال است که برنامه «درس هایی از قرآن» با کلی مخاطب حرف اول برنامه های مذهبی تلویزیون را می زند. استاد قرائتی اهل گفت وگو نیست و سال هاست با مطبوعات مصاحبه نکرده اما هر چند وقت یک بار یکی از حرف های جالبش که بیشتر با چاشنی طنز و اعتراض همراه است رسانه ای می شود. مدتی پیش هم در نظرسنجی برخی از سایت های اینترنتی به عنوان محبوب ترین روحانی تلویزیون شناخته شد. آنچه می خوانید حاصل گفتگوی «همشهری آیه» با ایشان است.
اگر اجازه دهید باب گفت و گو را با نام خانوادگی تان باز کنیم. اصلا چرا «قرائتی»؟
پدربزرگم در زمان رضاخان که با تمام قدرت با اسلام و مظاهر آن برخورد مىشد، در خانه های مردم کاشان جلسات قرآن تشکیل مىداد و بخشى از عمر خود را در این راه صرف مي کرد. به همین دليل، فامیلی ما شد «قرائتى». پس از او، مرحوم پدرم جلسات قرآنی برپا می کرد و کم کم به استاد قرائت قرآن معروف شد. کاسب هم بود و نخ ابریشم و قالی می فروخت.
پس علاقه به قرآن و نشر آن به نوعی در خانواده شما ارثی است؟ حتما به خاطر همین علاقه پدرتان بود که وارد حوزه علمیه شدید.
پدرم به علما و روحانیون علاقه داشت و طلبه هایی را که از جاهای دیگر برای منبر به کاشان می آمدند به خانه می آورد و از آنها پذیرایی می کرد. از طرفی، به من هم اصرار می کرد طلبه شوم. من که در آن زمان ۱۴ سال داشتم، اوايل چندان موافق ادامه تحصیل در حوزه نبودم تا اينكه بالاخره تصمیم گرفتیم یک نفر را میان خودمان داور کنیم و هر چه او گفت ، همان را انجام دهیم. خلاصه، مدیر بازنشسته مدرسه ای را که از آشنایانمان بود برای داوری انتخاب کردیم و او به من گفت طلبه شو. من هم فردای آن روز خدمت آقا شیخ جعفر صبوری که در کاشان حوزه علمیه داشت رسیدم و درس طلبگی را شروع کردم. سال دوم طلبگی هم به قم رفتم.
چرا ابتدا نمی خواستید طلبه شوید؟
آن روز ها بحث رفتن به دبیرستان داغ تر بود؛ برای همین می خواستم در دبیرستان ادامه تحصیل بدهم.
بعد از قم براي تحصيل به نجف رفتيد؟
بله، حدود یک سال و نیم در نجف اشرف بودم و نزد آیت الله راستی و آیت الله رضوانی درس «مکاسب» می خواندم. بعد هم به قم برگشتم. در مجموع 16سال در کاشان، قم، مشهد و نجف درس حوزوی خواندم.
کلاس های قرآنی تان کی شروع شد؟
زمانی که مقیم قم بودم، آنجا برای بچه ها کلاس می گذاشتم. روز های جمعه هم برای تدریس به کاشان می رفتم. همیشه در این فکر بودم که اسلام و قرآن براى همه گروه ها و طبقات جامعه است و کودکان و نوجوانان هم جزو همین مردمند. بنابراین تصمیم گرفتم برای خدمت به نسل جوان و آینده ساز، اسلام و معارف قرآنى را با زباني ساده و روان بگویم. وقتي به کاشان برگشتم، برنامه تبلیغى خود را با حضور هفت نفر آغاز کردم و به علت علاقه و استقبال نوجوانان، کلاس ها را ادامه دادم. هر هفته از قم به کاشان مىرفتم؛ با این اندیشه که قرآن ده ها داستان دارد و پیامبر اکرم (ص) با همین داستان ها، سلمان و ابوذر ها را تربیت فرموده اند. کلاس ها را با تلفیقى از اصول عقاید، احکام و داستانهاى قرآنى اداره می کردم و سعی داشتم مطالب تازه را روى تخته سیاه بنویسم. به هر حال نحوه کلاس دارى و تشبیه و تمثیلی که به کار می بردم، کلاس را به حدی جذاب کرده بود که مورد استقبال قرار گرفت.
این روش کلاس داری را از فرد خاصی یاد گرفته بودید یا ابداع خودتان بود؟
شنیده بودم ش یخی که نامش «آقای ربانی» است در حسینيه «تولیت» با شیوه اي جدید به طلبه ها قرآن یاد می دهد. البته بعد ها آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) آنجا را خریدند و اکنون مدرسه آقای گلپایگانی است. برای اینکه از نزدیک درس دادن ایشان را ببینم به آنجا رفتم اما دیر رسیدم و درب کلاس را بسته بودند. از پشت شیشه به کلاس نگاه کردم. اتاقی ۳۰ ، ۴۰ متري بود که طلبه ها در آن نشسته بودند. حدود ۲۰ دقیقه شیوه کلاس داری آقای ربانی را از پشت شیشه دیدم و متوجه شدم که به جز منبر هم می توان کلاس قرآنی داشت و با تخته سیاه کار کرد. البته من سعی نکردم درست مثل ایشان کار کنم فقط از ايشان الگو گرفتم.
آن زمان با روش منبر شما مخالفت نمي كردند؟ به هر حال نوآوري درد سر هم دارد.
گاهی اوقات مورد بی مهری قرار می گرفتم اما چون به کارم مطمئن بودم و یقین داشتم، حتی یک لحظه هم به نحوه تدریسم شک نکردم و با نشاط و انرژی بیشتر به کار ادامه دادم.
یعنی اگر بخواهید دوباره از اول شروع کنید، با همین شيوه پیش می رويد؟
بله، اکنون که ۴۵ سال از آغاز این کار خوب و مثبت می گذرد اگر بخواهم دوباره شروع کنم از همان نقطه ابتدایی شروع می کنم.
اصلا آن روزها كسي از اين نوآوري شما در منبر تقدير كرد؟
بعد از چند سال تجربه کلاس داری در کاشان، در قم نیز کلاس مشابهی تشکیل دادم که مخاطبانش جوانان و نوجوانان بودند. اتفاقا فرزند آیتالله مشکینى(دامه برکاته) هم از شاگردانم بود و یادداشتهاى کلاس را به پدرم نشان داده بود. یک روز آن بزرگوار به کلاس درسم آمدند و از نزدیک مرا مورد لطف و عنایت خودشان قرار دادند و گفتند آقاى قرائتى! حاضريد با من یک معامله بكنيد؟ ثواب جلساتى که شما براى نسل جوان دارید براي من و ثواب درسهایى که من در حوزه مىدهم براي شما. بعد در جلسه درس خود، از کار و نحوه کلاس داري و روش جدید من تعریف و تجلیل کردند.
آن روز ها ایشان به حدود هزار طلبه، «مکاسب» و تفسیر درس می دادند در حالی که من شاید براى 20جوان جلسه اصول عقاید داشتم. این رفتار آیت الله مشکینی باعث شد به کار و راهى که انتخاب کرده ام، عشق و علاقه بیشترى پیدا کنم. از آن روز به بعد بسياری از طلبه ها برای اینکه روش کلاس داری مرا از نزدیک ببینند، به کلاسم می آمدند. این تشویق ها آنقدر به من انگیزه داد که تصمیم گرفتم مطالب را دسته بندى، منظم و یادداشت کنم.
همان زمان بود كه پاي شما به تلويزيون باز شد و برنامه«درس هايي از قرآن» را اجرا كرديد؟
البته قبل از انقلاب برای اجرای برنامه به راديو و تلويزيون دعوت شده بودم اما چون نمي خواستم بازوی دستگاه طاغوت باشم نپذيرفتم. کم کم به شهر هاي مختلف سفر کردم و کلاس آموزشی تشکیل دادم تا اینکه در یکی از سمینارهایی که مقام معظم رهبری و شهید بهشتی حضور داشتند برنامه اجرا کردم. آنجا مقام معظم رهبری(دامه برکاته) مرا مورد تفقد قرار دادند و به منزل خودشان دعوت کردند. بعد از آن هم مسجد امام حسن(ع) را که در آن نماز جماعت اقامه می کردند و از مساجد فعال علیه طاغوت در مشهد بود در اختیارم گذاشتند تا کلاس برگزار کنم. در سفري تبلیغى به اهواز هم با علامه شهید مطهرى(قدس سره) آشنا شدم. ایشان روش کلاس دارى مرا دیدند و پسندیدند و بعد از پیروزى انقلاب، با پیشنهاد ایشان و موافقت امام خمینى (ره) براى اجراى برنامه به تلویزیون معرفى شدم.
از اولين حضورتان در تلويزيون خاطره اي نداريد؟
روزى که به سازمان صداوسیما رفتم، با بهانه گیرى و وسواس بسیار از من تست گرفتند و زمانى که در امتحان قبول شدم، پیشنهاد کردند بدون لباس روحانیت برنامه اجرا کنم. روی حرفشان هم مصّر بودند و می گفتند ما به جز دو روحانى (حضرت امام و آیت الله طالقانى) به دیگران اجازه حضور در این سازمان را نمىدهیم. من هم قبول نکردم و گفتم نظر آنان را به اطلاع حضرت امام (ره) می رسانم. به هر حال پذیرفتند با لباس روحانیت برنامه اجرا کنم. درواقع این برنامه تلویزیونى که از باقیات الصالحات شهید مطهری است و با حمایتهاى امام (ره) پا گرفت، طبق نظر سنجىهاى سازمان صداوسیما از برنامه هاى موفق بوده است.
گویا حضرت امام (ره) هم از برنامه شما تمجيد كرده بودند.
بله، یک روز به من فرمودند بحث های شما را می بینم و لذت می برم، استفاده می کنم و به شما دعا می کنم. ایشان به واسطه برنامه «درس هايی از قرآن» لطف و عنایت خاصى نسبت به من داشتند. حتی زمانی که قرار شد از سوي مدیریت آن زمان تلویزیون برنامه تعطیل شود، ایشان به وسیله یکى از اعضاى دفتر خود، به رئیس سازمان 
صداوسیما اعلام كردند این برنامه مفید بوده و باید باشد. از طرفی چون من بابت اجراى برنامه ها حق الزحمه اى دریافت نمىکردم، امام بزرگوار چند بار مبلغ قابل توجهى برایم فرستادند که به خدمت شان رفتم و گفتم فعلا به آن نیاز ندارم ولى ایشان فرمودند این از بیت المال نیست؛ نزد شما باشد. بعد از این آشنایى بود که حکم نمایندگى خود را در سازمان نهضت سوادآموزى به من اعطا فرمودند.
چرا اسم برنامه تان را «درس هایی از قرآن» گذاشتید؟ پیشنهاد شما بود یا مسئولان سازمان صداوسیما چنین نامی را انتخاب کردند؟
نه، خودم انتخاب کردم. خیلی هم فکر نکردم. این نام در یک لحظه به ذهنم رسيد. به هر حال قرآن کتاب اصلی مسلمانان است و ریشه مکتب ما هم حرف های قرآن است. شیعه و سنی ندارد، سند نمی خواهد و مشکوک نیست. همه که نمی توانند مفسر قرآن شوند. باید گفت «درس هایی از قرآن» یعنی از این آیه چند تا درس می گیریم. حساب تفسیر جداست.
در حوزه بیشتر طلبه ها به فقه و اصول اهمیت می دهند. چه شد که شما به سمت قرآن کشیده شدید؟
این لطف خدا بود. زمانی که وارد حوزه علمیه کاشان شدم، هر شب در جلسه تفسیر قرآن مرحوم آیت الله حاج شیخ على آقا نجفى که بعد از نماز مغرب و عشا برگزار مىشد شرکت مىکردم. این جلسه مرا به تفسیر قرآن جذب کرد. از آن زمان به بعد با قرآن انس پیدا کردم و الحمدلله تا کنون ادامه داشته. در حقیقت بیشترین مطالعه من درباره قرآن و تفسیر بوده و چون قرآن و کلام خدا نور است، تا به حال در راه تبلیغ درمانده نشده ام. حتى زمانى که براى ادامه تحصیل وارد حوزه علمیه قم شدم، همراه با خواندن درس «لمعه» که کتاب درسى رسمى حوزه است، تفسیر «مجمع البیان» را با برخى از دوستان مطالعه و مباحثه مىکردم. حتی زمانی که بخشی از درس خارج حوزه را گذراندم، تصمیم گرفتم خلاصه مطالعات و مباحثه های تفسیرى خود را یادداشت کنم و این کار را تا پایان چند جزء ادامه دادم. در همان روز ها بود که شنیدم آیت الله مکارم شیرازى(دامه برکاته) با جمعى از فضلا تصمیم دارند تفسیر بنویسند. من نوشته هاى تفسیرى خود را ارائه دادم و ایشان هم پسندیدند و به جمع آنها پیوستم. حدود 15سال طول کشید تا این کار جمعی که نامش تفسیر نمونه است به پایان برسد و تا به حال بار ها تجدید چاپ و به چند زبان ترجمه شده است. فکر می کنم تقریبا نیمى از تفسیر نمونه تمام شده بود که انقلاب اسلامى به پیروزى رسید.
اگر اجازه دهید چند سوال خانوادگي هم بپرسم. شما یکی از روحانیوني هستید که دائم برای تبلیغ به شهرهای مختلف سفر می كنید. همسرتان چگونه با این موضوع کنار آمدند؟ چه آن روزهایی که جوان بودید و چه اکنون که بچه ها ازدواج کرده اند و حاج خانم تنهاست.
با توجه به اینکه خداوند فقط به ما دختر داده و دختر بخشی از مسئولیتش با مادر است، بخشی از وقت حاج خانم با بچه ها پر می شد. من هم ایشان را به سفرهایی مثل مشهد، کربلا و عمره می بردم. حالا هم داماد ها و دختر هایمان تهران هستند و نمی گذارند حاج خانم تنها باشد ولی با این حال، آن طور که باید شوهر به درد بخوری برای زندگی نیستم! البته در مسافرت ها همیشه تلفنی با هم در تماس هستیم ولی او می گوید این چه زندگی اي است؟ راست هم می گوید اما هر جا که می رود همه می گویند به حاج آقا سلام برسان. خوشا به حالت! چه حاج آقایی داری. بعضی وقت ها كه از جایی برمی گردد خوشحال است و می گوید اگرچه شوهری خوبي نیستی اما این اسم و رسم تو آن را جبران می کند!
همسرتان از اول می دانست که باید این گونه زندگی کند؟
نه، بنده خدا خبر نداشت! خدا پدرم را رحمت کند. یک بار به من گفت محسن! غصه می خوری که پسر نداری و بچه هایت همه دخترند؟ گفتم نه. گفت اگر بچه هایت پسر بودند، توفیق تبلیغ پیدا نمی کردی. خدا به تو دختر داد تا مسئولیت شان بر دوش مادر باشد و تو تبلیغ کنی. اگرچه خدا به من در کلاس داری لطف کرده تا الگو باشم اما در همسر داری و همسایه داری الگو نیستم و خیلی ضعیفم. البته در قرآن زن و شوهر به منزله لباس یکدیگرند: «هن لباس لکم». خانم برای شما لباس است: «و انتم لباس لهن». مرد هم برای زن لباس است. یکی از خصوصیات لباس آرام بخش بودن است. از همه اينها گذشته ازدواج فكر آدم را باز می کند یعنی فرد تا وقتی که ازدواج نکرده می گوید خودم، کتم، لباسم اما وقتی ازدواج کرد می گوید خودم، زنم، بچه ام و... . فردی که همسر دارد مجبور است با همسرش مشورت کند اما زمانی که همسر ندارد، فكرش بسته است. فردی که همسر ندارد، خیلی انگیزه کار کردن ندارد. یکی از برکات ازدواج، کار کردن است. هر کس که ازدواج کند، یک رکعت نمازش می شود 70 رکعت. البته معنایش این نیست که دو زن بگیریم و بشود 140 رکعت. همان یکی و 70 رکعتش بس است!
سبك زندگي حجت الاسلام قرائتي در گفت وگو با دختر ايشان
پدرم بارها دست مادرم را بوسيده است
تمایل چندانی به مصاحبه ندارد اما وقتی از رویکرد نشریه «آیه» برای انجام گفت وگوهای خانوادگی برايش می گوييم، فرصت می خواهد تا موضوع را با پدرش در میان بگذارد و تاکید می کند تا کنون گفت وگویي انجام نداده اند. «فاطمه قرائتی» که این روزها در یکی از حوزه های علمیه تهران تدریس می کند، قبل از اینکه حرفی از خانواده بزند، می گوید حاج آقا گفتند چیزی برای مخفی کردن ندارم. همین جمله به ما جسارت می دهد تا از مسائل زندگی شان بپرسیم و او با صبر و حوصله به همه آنها پاسخ دهد. آنقدر عاشقانه از پدر و رفتارهایش حرف می زند که یقین می کنیم او دختر همان آخوند شوخ است که سال هاست در جعبه جادويي از تاثیر دین در زندگی می گوید و معتقد است در سایه آموزه های دینی، بسیاری از مشکلات خانواده ها حل می شود.
خانم قرائتی! مي خواهم در اين گفت وگو درباره حاج آقاي قرائتي پدر و بيشتر بدانيم. با توجه به اینکه پدرتان مشغله های بسیاری دارند می توانند برای خانواده هم وقت بگذارند؟
تا جایی که به یاد دارم ایشان همیشه در سفر بوده اند. مادرم می گوید حتی زمانی که من به دنیا آمدم، پدر در سفر بودند. حتی در خیلی از لحظه های مهم مثل لحظه تحویل سال که هر خانواده ای دوست دارد پدر با آنها باشد، ایشان با توجه به اهمیتی که به قرآن و تبلیغ آن می دادند کنار ما نبودند اما این مشغله ها هیچوقت باعث نشد که پدر لحظه ای از خانواده و تربیت بچه ها غافل شوند.
فرزندان استاد چقدر در تحصيل علوم ديني موفق بوده اند؟
شاید چون دختر حاج آقا قرائتی هستم همه فکر می کنند باید حافظ کل قرآن یا مفسر قرآن باشم. البته این خلأ را حس می کنم و می دانم که در حق پدرم و برنامه زندگی ام کوتاهی کرده ام. یادم می آید در كلاس سوم دبستان که سن تکلیفم بود پدر با یک روحانی به نام «آقای وحیدی» صحبت کردند تا برای من و خواهرانم کلاس احکام بگذارد. در واقع ما همه احکام را در دو سال تابستان یاد گرفتیم.
مگر شما خواهر ها هم سن هستید؟
من با خواهر بزرگ ترم یک سال تفاوت سنی دارم اما خواهر سومی ۱۰ سال کوچک تر از من است. حاج آقا سرشان شلوغ بود اما به ریز کارهای ما بسيار دقت داشتند. اکنون هم این طور است و حواسشان به تمام جزئیات زندگی ما و فرزندانمان هست ولی وقتی می بینیم اینقدر مشغله دارند، خیلی از مشکلاتمان را به ایشان نمی گوییم که باری بر دوششان اضافه کنیم. البته نکته ای که باید در اینجا به آن تاکید کنم این است که مادرم خیلی برای ما زحمت کشیدند و همیشه سعی می کردند جای خالی پدر را برای ما پر کنند.
با این حساب حتما پدر در رعایت تکالیف شرعی به شما خیلی سخت می گرفتند؟
پدرم به رعایت تکالیف شرعی توسط ما خیلی اهمیت می دادند اما شرایط را به گونه ای فراهم می کردند که ما با ذوق و شوق وظایف مان را انجام دهیم. به عنوان مثال، نخستین سالی که من به سن تکلیف رسیدم تابستان بود. پدرم براي اینکه بتوانم راحت تر روزه بگیرم، برنامه تبلیغ شان را در مشهد گذاشتند و ما را به روستاهای اطراف بردند تا اذیت نشویم و روزه هایمان را بگیریم.
یعنی پدرتان هر جا سفر می رفتند شما را با خودشان می بردند؟
همه خاطرات خوش بچگی ام دائم السفر بودن ماست. البته شاید مادرم اذیت می شد ولی هیچوقت اعتراض نمي کرد و همیشه آماده بود. حتی گاهی شب ها ما را با کفش می خواباند تا نصف شب که قرار بود همراه حاج آقا به شهر دیگری برویم آماده باشيم.
شما یا خواهر انتان از این وضعیت ناراحت نمی شدید؟
نه، به هر حال بچه ها از سفر بدشان نمی آمد. مادرم هم حامی حاج آقا بود. از طرفی همه ما می دانستیم که پدر برای تبلیغ دین تلاش می کنند؛ بنابراین این شرایط را پذیرفته بودیم. یادم می آید پدرم بعد از اینکه تبلیغ شان را می کردند چند نفر از روحانیون جوان را به خانه می آوردند. مادرم هم با هر چیزی که در خانه بود غذای ساده ای درست می کرد. ميهمانان ما همیشه روحانیوني بودند که برای تبلیغ به کمک پدرم می آمدند و تا سحر بیدار می ماندند و مادرم هم پذیرایی می کرد. البته اکنون گاهی از سفرهای بسیار پدر دلخور می شوم چون دیگر واقعا در توانشان نیست و از نظر جسمی ضعیف شده اند.
خاطره خوش یا بدی هم از آن روز ها دارید؟
خاطره بد که ندارم اما یکی از خاطرات خوش دوران کودکی ام زمانی بود که همراه پدر به جلسه هایی می رفتم که شهید مطهری و شهيد بهشتی را می دیدم. پدر آن روز ها خیلی با نشاط و سرحال بودند. البته اکنون با همه مشغله هایشان مانند گذشته جلسه فامیلی دارند. همه در یک جا جمع می شویم. حاج آقا چند ساعتی با فامیل هستند و بعد دوباره سراغ مطالعه شان می روند.
جوانان فاميل هم در این برنامه شرکت می کنند؟ ارتباطشان با حاج آقا چطور است؟
همه کارهای پدر بابرنامه است. اول با نوجوانان و جوانان والیبال بازی می کنند و اگر استخری باشد شنا می کنند و بعد همگي نماز جماعت می خوانیم و حاج آقا درباره یک موضوع (بستگی دارد که چه زمینه ای در فامیل مطرح باشد) صحبت می کنند. پدر با جوانان آنقدر با ذوق و هیجان بازی می کنند که همه را سر شوق می آورند.
هیچوقت شده حاج آقا در همین جمع حرفی بزنند یا در برنامه «درس هایی از قرآن» درباره موضوعی صحبت کنند اما خودشان آن را انجام ندهند؟
خودشان به ۹۰درصد حرف هایی که می زنند عمل می کنند. شاید بعضی از آنها دلخواه ما نباشد ولی می گویند باید قبول کنید. البته دلیل هم می آورند و تاکید دارند وقتی دین مان موضوعی را گفته، باید رعایت کنیم. به عنوان مثال، شاید این روز ها مهریه کم خیلی رسم نباشد اما حاج آقا معتقدند آن طور که اسلام گفته باید عمل کنیم. برای همین وقتی دخترم عروس شد، ۱۴ سکه مهرش کردیم. دخترم می گفت شاید فکر کنند ایرادی دارم اما پدر تاکید داشتند به حرف مردم کاری نداشته باشید؛ برکت آن در زندگی می آید. البته گاهی اوقات حرف هایی به گوشمان می رسد که از شنيدنش تعجب می کنیم. زماني كه محل کارم نزدیک برج سفید در پاسداران بود، می گفتند خانه شان آنجاست در حالی که پدرم در یکی از ساختمان های دو طبقه محله منیریه زندگی می کند. یک طبقه خودشان و یک طبقه هم خواهرم. زیرزمین هم نمازخانه و کتابخانه است و فیلمبرداری تلویزیون نیز آنجا انجام می شود. در واقع بیشترین وقت پدر در زیرزمین می گذرد. این در صورتی است که ایشان توانایی مالی تغییر خانه به محله های شمالی شهر را دارند اما موافق این کار نیستند.
گویا پدر حاج آقا از نظر مالی وضعیت خوبی داشتند؟
بله، پدرشان از کاسب های سر شناس قم بودند. من در خانه سه طبقه ای در کاشان به دنیا آمدم که نمای ساختمان آن سنگ مرمر بود. حتی آن زمان هم در طبقه سوم خانه کلاس های حاج آقا تشکیل می شد و طلبه ها و شاگردان ایشان رفت و آمد داشتند. بنابراین زندگی ما با گذشته تغییر خاصی نکرده است.
زمانی که دانشجو بودم خودم را کاشانی معرفی کردم تا بتوانم با دیگر دانشجویان راحت تر ارتباط برقرار کنم. با اینکه «قرائتی» هم در فامیلی ام بود فکر می کنم هیچکس شک هم نبرده باشد که من دختر حاج آقا قرائتی تلویزیون هستم. شاید فکر می کردند دختر ایشان راننده شخصی دارد و دیگر مثل من مجبور نیست بچه اش را با اتوبوس به خانه مادرش ببرد و دوباره به دانشگاه بیاید. شاید کسی باورش نشود که پدر به هیچکس درباره کارمان سفارش نکرد و اگر ما اکنون در جایی کار می کنیم، مانند خیلی از مردم خودمان کار خودمان را پیدا کرده ایم.
شما به زحمات و حمایت های مادر اشاره کردید؛ حتی گفتید حاج آقا در زمان تولدتان حضور نداشتند. مادرتان هیچوقت به حاج آقا درباره سفرها و مشغله های بسیارشان گلایه نمی کردند؟
مادرم زن نمونه ای است و جوری ما را تربیت کرده که از کودکی بپذیریم پدرمان فقط برای ما نیست. حتی زمانی که پدرم هنوز معروف نشده بود، ما به ایشان افتخار می کردیم و مسلما این نگاه را مرهون تربیت مادر هستیم. شاید بد ترین خاطره زندگی ما زمانی بود که ساواک دنبال پدرمان می گشت و ماموران دائم به خانه مان می آمدند اما مادرم جلویشان می ایستاد و پدر را از در دیگر خانه فراری می داد. همه کارهای خانه را هم یک تنه انجام می داد و نمی گذاشت مشکلی داشته باشیم. حتی اگر وسیله ای خراب می شد، خودش درستش می کرد.
مادرتان هم تحصیل کرده حوزه هستند؟
نه، مادرم خانه دار است و تا دوم راهنمایی بیشتر درس نخوانده اند اما قرآن، دعا و کتاب زیاد می خوانند. مادرم از خانواده اي تاجر بوده. برای همین وقتی پدرم به خواستگاری ایشان می رود، بسياری از اقوام مي گويند می خواهی زن آخوند بشوی؟! زندگی با آخوند سخت است اما مادرم می گفت پدرتان خیلی صداقت داشت و همین مرا را مجذوب کرده بود که جلوی همه فامیل بایستم و با ایشان ازدواج کنم.
زمان ازدواج چند سالشان بود؟
مادرم ۱۳ ساله و حاج آقا ۱۹ ساله بودند.
حاج آقا چگونه از زحمات حاج خانم قدردانی می کنند؟
پدرم چندین بار جلوی ما دست مادرم را بوسیدند و از ایشان به خاطر سختی ها و زحماتی که کشیده اند قدردانی کردند. حتی به زبان هم می آورند و به مادرم می گویند آبرویی که دارم به خاطر شماست و اگر شما نبودید، من به اینجا نمی رسیدم. به هر حال شاید نتوانند وقت بگذارند ولی جبران می کنند. به عنوان مثال، مادرم مکان های زیارتی را دوست دارند و پدر سعی می کنند تا آنجا که در توانشان است ایشان را به چنین مكان هایی ببرند.
به نظر شما زندگی عاشقانه پدر و مادرتان مرهون چه چیزی است؟
زندگی دینی و خلوصی که هر دوي آنها دارند باعث شده زندگی خوبی داشته باشند و روی ما هم تاثیر بگذارند. همه خوشحالی خانواده ما این است که دور هم جمع شویم و حاج آقا نماز جماعت بخوانند و بچه ها پشت سرشان به نماز بایستند.
دیدگاه تان را بنویسید