واکنش کارگردانان دو فیلم بحث برانگیز نوروزی به اعتراضات مردمی

فارس: پس از واکنش های اعتراضی اقشار متدین و اظهارات آیت‌الله سید احمد خاتمی در نماز جمعه تهران مبنی بر اکران برخی فیلم‌های مساله دار، کارگردانان دو فیلم «خصوصی» و «گشت ارشاد» که خود را مخاطب این اعتراضات می‌دانستند، واکنش نشان دادند. در روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر اینکه دو فیلم سینمایی «خصوصی» و «گشت ارشاد» قرار است از اکران بیفتند به گوش می‌رسید. قبل از این هم انصار حزب الله با تجمع در مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مخالفت خود را با اکران این دو فیلم اعلام کرده بودند. برخی کارشناسان سینما هم به ترکیب اکران این دو فیلم در تریبون‌های مختلف واکنش نشان داده بودند تا اینکه انتقادها از اکران این دو فیلم زمانی بیشتر شد که حوزه هنری، شهرداری تهران و برخی شهرستان‌ها هم از عدم اکران این دو فیلم سینمایی در روز گذشته خبر دادند. در عین حال، سازمان سینمایی کشور با صدور اطلاعیه‌ای، هر گونه تغییر و جابه‌جایی در اکران فیلم‌ها در سطح استان‌ها را منوط به نظارت این سازمان دانسته و اضافه کرده است: این گونه نیست که با تصمیم شخصی بتوان جلوی اکران آثار را گرفت. این اطلاعیه در حالی صادر شد که روز جمعه آیت الله سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران به اکران برخی فیلم‌ها در ایام نوروز اعتراض کرد و گفت: «برخی فیلم‌های مستهجن در سینماهای کشور اکران شده است». سخنان وی با واکنش «حسین فرحبخش» تهیه‌کننده سینما و کارگردان فیلم سینمایی «خصوصی» مواجه شد. فرحبخش نامه‌ای سرگشاده نوشت که متن این نامه منتشر شده به شرح زیر است. بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم اشهد ان لا الله الا الله اشهد ان محمد رسول الله (صل الله) اشهد ان علیً و اولاد المعصومین حجة الله (ع) جناب آقای احمد خاتمی: سخنی چند با شما دارم که دیروز در مقام خطیب نماز جمعه تهران بر مبنای شنیده‌هایتان قضاوت کرده‌اید و با اشاره ضمنی به فیلم «زتدگی خصوصی» که توسط این‌جانب کارگردانی شده، آن را اثری مستهجن خطاب کرده‌اید و خطاب به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دستور توقف نمایش آن را صادر فرمود‌ه‌اید، حرف و عملی که نه در شان یک امام جمعه است و نه جزو شرح وظایف قانونی او، اما شما از دایره اخلاق، عدالت و قانون خارج شده و آبروی یک مسلمان را ـ صرفاً بر اساس مشتی اطلاعات غلط و مغرضانه ـ در تریبون مقدس نماز جمعه و در برابر هفتاد میلیون ایرانی بر باد داده و به او تهمت ساختن فیلم مستهجن زده‌اید و همین حالا حق‌الناسی عظیم را بر دوش گرفته‌اید، همین جا بگویم، من شما را حلال نخواهم کرد و به عدل الهی ایمان دارم که روزی ما با هم روبرو شده آن وقت، در آن روز هزارساله، حساب من و شما با خدا است. شاید آن‌ها که اخبار و گزارشات کذب برای شما می‌اورند بهتان سوابق بنده و خانواده‌ام را نگفته‌اند و نمی دانید من در خانواده‌ای رشد کرده‌ام که تا پیش از انقلاب تماشای تلویزیون را حرام می‌دانستد و از سابقون انقلاب اسلامی نیز هستند، بنده پس از انقلاب تنها بر حسب احساس وظیفه وارد عرصه فرهنگ و کار سینما شدم و افتخار می‌کنم با هزینه شخصی و پولی که روزی زن و بچه‌ام بوده، بدون کمک دولت فیلمی ساخته‌ام، که در تایید نظام اسلامی است و دیدگاه و اعتقادات من درباره انقلاب را نشان می دهد و حال برایم جالب است همان متعصبین بی‌اخلاق، و متظاهرین به شریعت و تندروهایی که مضمون فیلم زندگی خصوصی در نقد آن‌هاست، در برابر این فیلم صف کشیده و خواهان توقف نمایشش هستند، چون فیلم من پرده ریا را از چهرشان انداخته. این وسط متعجبم شما چرا حرف چند آدم ناصالح را بدون تحقیق سند فرض کرده و در تریبون مقدس نماز جمعه از مومنین هتک حرمت و حیثیت می‌کنید. بنابراین گزارش، فرح‌بخش در ادامه این نامه چنین نوشته است: آقای خاتمی: فیلم زندگی خصوصی در نقد کسانی است که در ابتدای انقلاب متعصبانه، خود را فراتر از قانون دانسته و به بهانه نهی از منکر، پونز در پیشانی زنان بدحجاب می‌کردند و امروز کارشان به ضدیت با نظام و اسلام رسیده و حتی منکر وجود امام زمان (عج) شده‌اند. در فیلم زندگی خصوصی صراحتاً گفته می شود که: «ما انقلاب کردیم تا دین را حاکم کنیم، اما یادمان رفت اسلام دین اخلاق هم هست... پیغمبر خدا خودش نمونه خوش‌خلقی با امتش بوده.» فیلم زندگی خصوصی سئوال می‌کند: «تکلیف تقوا چه می‌شود اگر ما امکانات بیت‌المال را صرف قدرت سیاسی خود کنیم.» این‌ها فقط گوشه کوچکی از حرف‌هایی است که این فیلم مطرح می‌کند و تندی و درستی‌اش خواب پرده‌نشینانی را آشفته کرده چون قیاس به نفس فرموده‌اند. جناب آقای خاتمی: جنابعالی به عنوان امام جمعه منصوب رهبری بیش از دیگران باید مطیع و مروج فرمایشات معظم‌له باشید، مگر خود آقا در فرمایشات اخیرشان در مشهد نفرمودند: «در جمهوری اسلامی محور قانون است و همه باید با رعایت اخلاق اسلامی، قانون را مراعات کنند.» پس چرا خود شما فراتر ازقانون و مقررات آب به آسیاب کسانی می ریزید که می‌خواهند جلوی نمایش فیلمی را بگیرند که از ده‌ها فیلتر نظارتی عبور کرده، توسط متخصصین متدین و امین نظام بازبینی شده و از مراجع قانونی و رسمی مجوز نمایش عمومی دریافت کرده؟ آقای خاتمی: این چه برخودی است که با اهل سینما می شود؟ مگر یادتان رفته امام راحل سینما را از مظاهر تمدن دانستند؟ مگر فرمایش مقام معظم رهبری را فراموش کرده‌اید که فرمودند: «کلید حل مشکلات جامعه در دست سینماگران است.» چرا امنیت هنرمندان و فعالیت‌ سینماگران را به خطر می‌اندازید، سینما هنر گران‌قیمت و پر هزینه‌ای است که سرمایه‌گذاری در آن به امنیت نیازدارد، بگذارید کمی شما را با واقعیات آماری این حرفه آشنا کنم: پیش از انقلاب با 36 میلیون جمعیت، کشورمان بیش از 500 سالن سینما داشت، اما امروز در ایران 70 میلیونی کم‌تر از 300 سالن سینمای فعال داریم، چون با این اوضاع که اعتراض یک گروه کم‌تر از 150 نفر می‌تواند مانع اکران فیلمی برای 70 میلیون نفر شود دیگر کسی در بخش خصوصی امنیت نمی‌بیند که ریسک کرده، جرات به خرج دهد برای ساخت سالن سینما سرمایه‌گذاری کند. شاید برای‌تان اهمیت نداشته باشید اما بد نیست این را هم بدانید، مطالعات دستگاه‌های اطلاعاتی، اجتماعی ثابت کرده سالن‌های سینما از ابزار تامین امنیت اجتماعی حکومت‌ها هستند، شاید نمی‌دانستید که با محدود کردن سالن‌های سینما، فراری دادن سرمایه‌ها و ایجاد رکود در این حرفه، به امنیت کشور ضربه می‌زنید. ...عقبه و سر سلسله گردان کسانی که امروز برای جلوگیری از اکران فیلم من به خیابان می‌آیند مشخص است، اما من از شما سئوالی دارم: سال 88 هم کسانی در مقابل نتایج قانونی انتخابات اعتراض‌شان را به صورت تجمع به عرصه عمومی و سطح خیابان‌ها آوردند و می‌خواستند از از این طریق به خواسته‌های‌شان برسند، امروز هم گروه اندکی در اعتراض به فیلمی که پروانه نمایش قانونی دارد نفر به خیابان آورده و به شکلی غیر قانونی در سطح شهر تجمع کرده و حاضر به تمکین در مقابل نظام و تصمیماتش نیستند، میان این دو گروه چه تفاوتی هست؟ از نظر من هیچ... هر دو گروه برای مقابله با قانون به خیابان‌ها ریخته‌اند. فاعتبرو یا اولی الابصار محمد‌حسین‌ فرحبخش همچنین «سعید سهیلی» کارگردان فیلم سینمایی «گشت ارشاد» هم از قافله عقب نماند و در نامه‌ای که در سایت کافه سینما منتشر شده به شرایط اکران فیلم خود اعتراض کرد. در متن این نامه آمده است. ملت شریف ایران شما سال 1391 را با خوشی و شادمانی آغاز کرده اید اما نیک بدانید که آغاز این سال برای سینمای ایران با سوگ و عزا همراه بود.سالی که [...] فیلمی که در معتبرترین جشنواره سینمایی کشور، کاندیدای دریافت 4 سیمرغ بلورین شده بود را امروز مانند گوسفندی بی صاحب ذبح کردند و [...] ملت بزرگ ایران خدای من شاهد است که تا آخرین لحظه در برابر این بی قانونی استوار ماندم و برای گرفتن حق شما مردم فرهیخته سرزمینم تمام تلاشم را به کار گرفتم اما چه کنم که گردنم در برابر قانون، از مو باریک تر است؛ من که طبق قانون، پروانه ساخت گرفتم، طبق قانون، پروانه نمایش گرفتم و طبق قانون هم فیلم شما را به اکران فرستادم حال مجبورم که [...] فیلم را از روی پرده بردارم و آن را به بایگانی تاریخ بفرستم. ملت بزرگوار ایران زمانی که «گشت ارشاد» در جشنواره اکران شد، این صدای تعریف و تمجیدهای شما بود که مرا بار دیگر به خدمتگزاری تشویق کرد اما همین که معلوم شد این فیلم برای اکران نوروزی در نظر گرفته شده، همین گروه قانون گریز،اعتراضات و بیانیه دادن‌ها را شروع کردند؛ پرواضح است که این حرکت، نشان دهنده این حقیقت است که آدم هایی از داخل سینما، این افراد را تحریک کردند و یک سازماندهی به وجود آوردند تا جریانی علیه «گشت ارشاد» شکل بگیرد. ملت انقلابی ایران بدانید که حرف ائمه جمعه تاکنون، همواره برای من سند و حجت بوده اما تاسف من از این بابت است که 2 تن از این ائمه جمعه که درباره «گشت ارشاد» موضع انتقادی تندی را در پیش گرفته‌اند، اصلا فیلم من را ندیده اند [...] و تنها بر مبنای گزارشاتی که به آن‌ها رسیده، از این تریبون عمومی مقدس، مواضع تندی را اتخاذ کرده اند و بدین گونه است که فیلم من را مستهجن اعلام می کنند فارغ از اینکه نمی‌دانند این سخن آن‌ها، هم تهمت است، هم کذب است و هم گفته‌ای به دور از عدالت و انصاف. ملت آزاده ایران خوب می‌دانم که از تجربه حرفه‌ای دو دهه حضور من در این سینما اطلاع دارید و می دانید که هیچگاه برای پول فیلم نساختم بلکه دغدغه ام همواره شما مردم بوده اید و بس.بنابراین با کسب اجازه از ساحت فرهنگی شما ملت عزیز، قصد دارم تا به پاسخ توهین سنگینی که به شما وارد شده،تمامی کپی‌های فیلم «گشت ارشاد» و پولهایی که از این راه کسب شده را مقابل وزارت ارشاد به آتش بکشم تا شاید این آتش، به خونخواهی فیلم های دیگری به پاخیزد که در آینده ممکن است [...] ملتی که دغدغه‌ام همواره شماها بوده‌اید و هستید خالصانه و ملتمسانه از شما عذر می‌خواهم؛ شمایی که در همین مدت محدود استقبال زائد الوصفی را از فیلم خودتان به عمل آوردید [...] و به تماشای فیلم تان رفتید.اما شما بهتر از همه می دانید که این بی قانونی، روزی به سراغ خود این افراد زورگو خواهد آمد. امیدوارم که این حرکت، آخرین اقدام ضدقانونی این افراد [...] باشد و همچنین آخرین اتفاق نامیمون برای این سینمای نجیب.سینمایی که دارد فدای مناسبات، منازعات و اختلافات سیاسی و تا حدودی صنفی می‌شود. برای وزارت ارشاد نیز متاسفم که تسلیم این بی‌قانونی شد گرچه به آنها نیز حق می‌دهم که تحت فشار سنگینی بوده اند، فشاری که با توجه به حوادث رخ داده، از این پس امکان وقوعش برای سایر فیلم‌ها نیز ممکن خواهد بود. ملت فرهیخته ایران، این داغ سینمایی را به محضر تمامی شما فرهنگ دوستان گرامی تسلیت عرض می‌کنم. و ای همرزمان شهدیم: حسن باقری، حسن آزادی، گل محمد غزنوی، محسن حسنی و . . . نمی‌دانید امروز چقدر خوشحالم که شما را در این دنیای بی‌قانون نمی‌بینم [...]، بر شانه های شما آسمانیان متوجه نمی‌شوم؛ باور کنید من همان سعید سهیلی هشت سال جبهه‌های نبرد حق علیه باطل هستم؛ همان آدم، با همان احوالات و با همان خلق و خو اما چه کنم که زمانه تغییر کرده و همرزمتان را به جایی کشانده اند که حتی فریاد تظلم خواهانه اش نیز به گوش هیچ کس نمی رسد.به روح برادر شهیدم قسم که از مواجهه با شما در آن دنیای برقرار می‌ترسم که چه جوابی باید درباره این پذیرش اجباری‌ام به بی‌قانونی، به شما بدهم؛ گرچه خود می دانم که احوال مرا به خوبی می‌دانید و روزی برمظلومیت من صحه خواهید گذاشت و همه با هم، چون همان هشت سال خاطره ساز، فقط و فقط در راه رضای باریتعالی قدم بر می‌داریم چون نیک بر این شعر حضرت حافظ ایمان داریم که: بنده پیر خراباتیم که لطفش دائم است ورنه لطف شیخ و زاهد گاه هست و گاه نیست سعید سهیلی ششم فروردین ماه 1391 به نظر می‌رسد این رویدادها نتیجه اقدام نسنجیده اداره کل نظارت و ارزشیابی سینمای حرفه‌ای در اعطای پروانه نمایش به فیلم‌هایی است که مناسب اکران نوروزی نیستند. در پایان باید این سوال را از مدیران سینمایی پرسید که اصولا اگر فیلمی با ارزش‌های جامعه اسلامی مغایرت دارد چرا باید پروانه ساخت دریافت کند تا پس از اکران با اعتراض مردم و علما مواجه شود.