«كوري» متوقف شد
مدير اداره‌ي كتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از يكسان‌سازي رويه‌ي كارشناسي چاپ مجدد ترجمه‌ي مترجمان مختلف از يك اثر واحد خبر داد.
محمد اللهياري در گفت‌وگو با ايسنا درباره‌ي علت توقف چاپ دوباره‌ي دو ترجمه از سه ترجمه‌ي منتشرشده‌ي رمان «كوري» در ايران به قلم اسدالله امرايي و مهدي غبرايي و به طور كلي، بررسي مجدد كتاب‌ها براي تجديد چاپ، توضيحاتي را ارائه داد. اللهياري درباره‌ي دليل توقف تجديد چاپ دو ترجمه‌ي رمان «كوري» گفت: بحث توقيف مطرح نيست. در ارتباط با كتاب‌هاي ترجمه در كشور ما گاه يك كتاب كه نوشته‌ي يك نويسنده‌ي واحد داراي تابعيت غيرايراني است، توسط چند مترجم ترجمه مي‌شود و توسط ناشران مختلف براي چاپ ارائه مي‌شود. برخي از اين‌ها آثار كلاسيك دنيا هستند و يك نگاه به آن‌ها مي‌شود و برخي از اين‌ها آثار جديدتر مربوط به سال‌ها و دهه‌ي اخير هستند كه اين‌ها هم با هم متفاوت‌اند. او افزود: برخي از اين داستان‌ها، مفاهيم و موازين‌شان، مفاهيم و موازين مشترك انساني است و مسائلي است كه همه‌ي انسان‌ها به صورت عام ممكن است نسبت به آن‌ها مبتلا شوند و برخي از آن‌ها ممكن است مسأله‌ي جامعه و فرهنگ كشور ما نباشند و بعضا ديده مي‌شود ترويج سبك زندگي غربي هستند يا اساسا مسائلي هستند كه مسأله‌ي جامعه ايراني - اسلامي ما نيستند. اللهياري در ادامه گفت:
همكاران ما تلاش مي‌كنند بر آثاري كه داراي نويسنده‌ي واحد هستند و توسط چند مترجم مختلف ترجمه شده‌اند، كار كارشناسي انجام دهند. اين‌جا بايد يك وحدت رويه وجود داشته باشد و ترجمه‌هاي مختلفي كه از آن متن در اختيار علاقه‌مندان هست، تا حدود زيادي از نظر كار كارشناسي و محتوا به همديگر نزديك باشد. او در عين حال متذكر شد: البته تفاوتي هم بين مترجمان وجود دارد. برخي از مترجمان به صورت كامل به متن اصلي وفادارند و به هر حال، اگر مواردي داخل كتاب‌ها باشد كه مغايرتي با عرف و ضوابط اخلاقي جامعه داشته باشد، آن را همچنان داخل كتاب مي‌گذارند، به اعتبار اين‌كه به متن اصلي وفادار باشند. اما برخي از مترجمان با توجه به شرايط فرهنگي كشور، سعي مي‌كنند ضمن اين‌كه به متن اصلي لطمه نخورد، محتوا را با شرايط فرهنگي جامعه هماهنگ كنند و اگر جايي قلم حاوي نكاتي است، آن را اصلاح كنند. مدير اداره‌ي كتاب وزارت ارشاد عنوان كرد: تلاش ما اين است كه روي اين كتاب‌هاي ترجمه كار كارشناسي صورت بگيرد. كتاب «كوري» هم از اين موارد است و اين عنوان كه بگوييم توقيف شده، صحيح نيست. دست كم، دو دهه است كه اين كتاب در بازار نشر كشور وجود دارد و ناشران
مختلف چاپ‌هاي مختلفي از آن را منتشر كرده‌اند. تلاشي كه همكاران ما كردند، اين بود كه همه‌ي اين ترجمه‌ها را ببينند و انشاءالله كار به رويه‌ي سابق خودش ادامه پيدا مي‌كند. من در اظهاراتي هم كه مطرح شد، ديدم هم آقاي غبرايي و هم آقاي امرايي اشاره كرده‌اند كه راجع به ترجمه‌هاي‌شان از اين كتاب، جلساتي را با وزارت ارشاد داشته‌اند و موضوع را دارند پيگيري مي‌كنند. كار نظارت بر كتاب بر اساس قانون شامل مرحله‌ي پيش از چاپ است و پس از آن را هم شامل مي‌شود و به اعتبار اين‌كه اين ترجمه‌ها از سال‌هاي قبل در بازار هست و بارها خوانده شده و در حلقه‌هاي نقد مورد كارشناسي و بحث قرار گرفته، براي همين و براي حفظ وحدت رويه، كار كارشناسي روي ترجمه‌هاي اين كتاب مثل كتاب‌هاي ديگر صورت گرفته و اساسا مشكل خاصي هم وجود ندارد. اللهياري در پاسخ به اين‌كه مشكلي كه در اين كتاب وجود دارد، درباره‌ي واژگان رمان «كوري» است يا محتواي آن؛ زيرا يك ترجمه از اين كتاب (به قلم مينو مشيري) به گفته‌ي ناشر، مشكلي براي انتشار ندارد، گفت: من به تفاوت رويه‌ي مترجمان اشاره كردم. اما آنچه ملاك كارشناسي كتاب‌هاست، قانون اهداف، سياست‌ها و ضوابط نشر كتاب
است كه مثلا در حوزه‌ي اخلاق موارد را مشخص كرده و اين قانون است كه ملاك عمل قرار مي‌گيرد و موضوع وحدت رويه، موضوع مهمي است. سال گذشته، مثلا اثري بود كه امروز در بازار نشر هست و اين اثر را 17 ناشر با ترجمه‌هاي مختلف منتشر كرده بودند و كاري كه كارشناسان ما انجام دادند، اين بود كه كار كارشناسي واحد روي اين‌ها صورت گرفت و سعي شد وحدت رويه به اين معنا روي آن‌ها انجام شود و ما به همان ترتيب زماني كه ناشران كارها را داده بودند، سعي كرديم به همان ترتيب، مجوز براي آن‌ها داده شود تا آن تقدم و تأخر زماني كه ناشران كارها را داده بودند، لحاظ شود. طبيعي است چون ما عضو كپي‌رايت نيستيم و يك اثر از يك نويسنده‌ي واحد را شايد مترجمان مختلفي بخواهند در بازار عرضه كنند، بايد تا جايي كه ممكن است، از نظر رعايت نكات كارشناسي و نظارت پيش از چاپ، نكات يكساني نسبت به آن‌ها اعمال شده باشد. مدير اداره‌ي كتاب همچنين در مقابل اين خواسته كه كمي درباره‌ي رمان «كوري» اختصاصي‌تر صحبت كند، به خبرنگار ايسنا گفت: من به صورت كلي براي شما توضيح دادم. عرض كردم كه هدف ما وحدت رويه است و مشكل خاصي نيست و ترجمه‌ي آن دو مترجم را داريم پيگيري
مي‌كنيم و اميدواريم كار هر دو بزرگوار به سرانجام برسد. او در ادامه درباره‌ي اين‌كه چه دليلي وجود دارد كه كتاب‌هايي كه چندين‌بار منتشر شده، دوباره بررسي شوند، اظهار كرد: اولا كه اين اتفاق به اين معنا نمي‌افتد. طبيعي است وقتي اثري مجوز مي‌گيرد، ممكن است چاپ آن تمام شود و ناشر بخواهد دوباره آن را چاپ كند و اين به اين معنا نيست كه اثرهاي تجديد چاپي اين‌جا مورد كار كارشناسي قرار بگيرند. اللهياري در ادامه در پاسخ به اين‌كه يعني كتاب‌هاي تجديد چاپي مورد بررسي قرار نمي‌گيرند، گفت: معمولا اين اتفاق براي‌شان نمي‌افتد، الا اين‌كه ممكن است گاهي گزارش بيروني ارائه شود توسط كساني كه خوانندگان كتاب هستند يا محتواي كتاب را ديده‌اند يا در همين جلسات نقد و كارشناسي كه بين خود متخصصان اين حوزه صورت مي‌گيرد و خود مردم نسبت به اثر ممكن است ملاحظاتي داشته باشند، كه آن موقع طبيعي است كه اثر ممكن است مورد ملاحظه قرار بگيرد. اما به لحاظ قانوني، نظارت نشر شامل پيش از چاپ و بعد از چاپ است و ممكن است اثري منتشر شود و به ندرت ديده شود كه بعد از چاپ هم مشكلي در آن وجود دارد و به ناشر تذكري داده شود و خواسته شود آن نكات اصلاح
شود. اما اين‌كه همه‌ي آثار دوباره مورد بازخواني قرار مي‌گيرند، نه به اين صورت نيست. او در پايان درباره‌ي اين‌كه گفته مي‌شود گاه ارائه‌ي مجوز براي چاپ دوباره‌ي كتاب‌ها طولاني مي‌شود و اين نشان مي‌دهد بررسي‌هايي دارد صورت مي‌گيرد، گفت: نه اين‌طور نيست. كتاب‌هايي كه تجديد چاپ مي‌شوند، مي‌آيند و كار تجديد چاپ آن‌ها انجام مي‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید