زخم بیل و کلنگ بر پیکر ارسباران + عکس

مهر: حفاری های غیرمجاز و چپاول آثار تاریخی ایران زمین به یکی از آفت های حوزه میراث فرهنگی تبدیل شده و به نظر می رسد این روند همچنان ادامه دارد بطوریکه در تازه ترین مورد، مناطق تاریخی ارسباران و به ویژه منطقه حفاظت شده کیامکی مورد هجوم غارتگران آثار تاریخی قرار گرفته است. صدور حکم دادگاهی در لندن به نفع ایران در خصوص بازگرداندن اشیای به غارت رفته از جیرفت گرچه باعث خوشنودی شد اما داغ چپاول آثار تاریخی ایران را دوباره زنده کرد.

در آن سالها نیز گرچه رسانه های مختلف در خصوص غارت آثار تاریخی منطقه هشدار می دادند اما سازمان های مسئول دیر به فکر چاره افتادند بطوریکه آثار کشف شده از همین منطقه، زینت بخش حراجی ها و موزه های اروپایی گردید.

همینک نیز به نظر می رسد به دنبال کشف آثار تمدن باستانی "کرا - ارس" در ارسباران، نوبت به این خطه از میهن اسلامی رسیده تا در سکوت یا بی اطلاعی دستگاه های مسئول، مورد هجوم سودجویان میراث تاریخی کشور قرار گیرد.

منطقه حفاظت شده کیامکی که برخی از آثار تاریخی به طور پراکنده در آن به چشم می خورد

"ما با وجود اینکه به سلاح کلاشینکف مجهز بوه و کاملا به منطقه آشنا هستیم به خاطر وجود حیواناتی مانند پلنگ و خرس و گرگ هرگز شب هنگام وارد منطقه نمی شویم اما نمی دانیم حفاران غیرمجاز با چه جراتی و چگونه تجهیزات خود را وارد منطقه کرده و شبانه اقدام به حفاری می کنند!" این قسمتی از سخنان یکی از محیط بانان مستقر در منطقه حفاظت شده ارسباران است که ضمن نشان دادن آثار به جای مانده از حفاری های غیرمجاز، در خصوص خطرات و سختی های ورود به منطقه می گوید.

وی ادامه می دهد: برای ایجاد گودالهایی به عمق دو تا چهار متر باید تجهیزات مختلفی را ساعتها با پای پیاده به منطقه آورد و شبانه به دور از چشمان ماموران، اقدام به حفاری کرد که به دلیل داشتن ریسک بسیار بالا، از عهده هرکسی بر نمی آید.

گفته های محیط بانان منطقه نشان می دهد، یا حفاران یاد شده از جرات و جسارت بسیار بالایی برخوردارند یا اینکه معلوم نیست چگونه می توانند از موانع طبیعی و انسانی موجود گذشته و شبانه ضمن ورود به منطقه اقدام به حفاری کرده و سپس خارج می شوند!

نمونه ای از گودال های حفاری شده در منطقه کیامکی

در همین حال، تراب محمدی رئیس سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اظهار بی اطلاعی از وجود حفاری های غیرمجاز در منطقه کیامکی گفت: ‌بررسی کارشناسان ما قبل از این نشان می داد در آن منطقه آثار چندانی وجود ندارد اما این گزارش مبنی بر حفاری های غیرمجاز در منطقه، ما را مجاب به بررسی مجدد آن حوزه خواهد کرد.

وی در عین حال با بیان اینکه منطقه یاد شده تحت حافظت محیط زیست بوده و نیروهای یگان حفاظت ما حضور چندانی در منطقه ندارند افزود: یگانهای مسلح محیط زیست همواره در منطقه حفاظت شده کیامکی گشت زنی می کنند و به طور طبیعی امکان حضور نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی در منطقه یاد شده وجود ندارد.

محمدی یادآور شد: حضور همزمان نیروهای مسلح یگان حفاظت میراث فرهنگی و محیط زیست در منطقه به طور حتم می تواند در وظایف یکدیگر تداخل ایجاد کرده و مشکلات بیشتری به وجود آورد.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی تصریح کرد: از آنجا که کیامکی یک منطقه حفاظت شده بوده و هرگونه درگیری و تیراندازی مشکلات حاشیه ای دیگری به وجود می آورد،‌ لذا محافظت از طریق یک کانال بهتر خواهد بود.

وجود آثار تاریخی همچون قلعه های سربه فلک کشیده در منطقه حفاظت شده کیاکی

در همین حال، بیوک رئیسی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی نظر دیگری دارد.

وی به خبرنگار مهر گفت: اینکه در مناطق تحت مدیریت محیط زیست هیچ کس نمی تواند حضور داشته باشد حرف اشتباهی است!

رئیسی تصریح کرد: محیط زیست برای اشخاص معین به ویژه برای دولتی ها زمینه ای فراهم کرده است تا بتوانند ماموریت خود را انجام دهند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی اظهار داشت: در آذربایجان شرقی تعامل بین محیط زیست و دستگاه های دیگر بی نظیر و در سطح عالی است بنابراین اگر مجموعه ای درخواست همکاری کند محیط زیست با نظر مثبت این درخواست را خواهد پذیرفت.

سنگهایی با نقوش خاص که اغلب حفاری ها اطراف آنها صورت می گیرد

وی افزود: در خصوص رصد کردن فعالیت های حفاری غیرمجاز در مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط ریست آذربایجان شرقی هیچ منعی برای میراث فرهنگی وجود ندارد و به زودی در این خصوص یک تفاهم نامه منعقد و تبادل خواهد شد.

البته برخی کارشناسان محیط زیست بر گفته های بیوک رئیسی نقد وارد می کنند. به اعتقاد این عده، ورود غیرمجاز به مناطق حفاظت شده چه بسا منجر به درگیری با وحوش منطقه شده و یا ایجاد گودالهای عمیق در مسیر حیوانات مشکلات بسیاری را ایجاد خواهد کرد؛ لذا برخورد قاطع یگانهای محیط بانی با این پدیده بسیار ضروری است.

تراب محمدی رئیس سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در خصوص حضور یگانهای میراث فرهنگی در منطقه کوهستانی کیامکی گفت: نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی در آذربایجان شرقی بسیار محدود بوده و طبیعتا امکان حضور در تمام مناطق تاریخی استان برایمان مقدور نیست.

وی با بیان اینکه تاکنون 5 هزار اثر تاریخی و ارزشمند در آذربایجان شرقی شناسایی شده است گفت:‌ تعداد نیروهای یگان حفاظت ما در سراسر استان تنها 70 نفر است!

محمدی با بیان اینکه طبق استاندارد برای هر 20 اثر تاریخی باید یک نیروی حفاظت وجود داشته باشد گفت:‌ در آذربایجان شرقی برای حدود 70 اثر یک مامور حفاظت وجود دارد.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در پاسخ به اینکه با توجه به محدودیت نیروی انسانی پس چه تدبیری برای حفاظت از آثار تاریخی اندیشیده خواهد شد اظهار داشت: قطعا در چنین مواردی تقسیم کار، همکاری بین بخشی و جلوگیری از تداخل و تکرار بهترین راهکار است.

وی با اشاره به کشف آثار تمدنی 5 هزار ساله "کرا - ارس" در حاشیه رو ارس تصریح کرد: در آن منطقه هنگ مرزی ناجا همکاری بسیار خوبی با میراث فرهنگی داشته و با هرگونه حفاری غیرمجاز برخوردهای لازم صورت گرفته و لزومی به حضور پررنگ نیروهای یگان حفاظت ما وجود ندارد.

محمدی گفت: ‌در این منطقه نیز همکاری بین بخشی میراث فرهنگی و محیط زیست قطعا به نفع هردوطرف خواهد بود.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه خبر حفاری های غیرمجاز در این منطقه را برای نخستین بار دریافت می کند تاکید کرد: امیدواریم با این گزارش، موضوع یاد شده کانون توجهات قرار گرفته و با تعامل و همکاری بین بخشی، مشکلات موجود در منطقه کیامکی برطرف شود.

محمدی اظهار داشت: به زودی گروهی از کارشناسان را برای بررسی منطقه اعزام و نتیجه این بررسی ها به اطلاع عموم خواهد رسید.