اصلانی: كلمه «فتنه» در يك بخش از مختارنامه حذف شد

فارس: بازيگر نقش «ابن زياد» در سريال تاريخي «مختارنامه» با اشاره به حذفيات اندك نقش او، گفت: فقط يك كلمه بود كه كمي سياسي بود. من چندين بار كلمه «فتنه» را گفته بودم كه به دليل ايجاد شبهه سياسي كلمه «فتنه»، آن يك كلمه حذف شد! «فرهاد اصلاني» متولد سال 1345 در شهر بيجار و فارغ التحصيل دوره كارگرداني و بازيگري تئاتر از فرهنگسراي نياوران است. او اولين بار در نقش يزيد در سريال امام علي(ع) ظاهر شد و نظرها را به سوي خود جلب كرد، سپس بازي كوتاهش در فيلم روسري آبي او را به سينما كشاند. اصلاني در كارنامه كاري خود حضور در آثار سينمايي و تلويزيوني بسياري را دارد و مهارتش در ايفاي نقش‌هايي كه به او سپرده مي‌شود، نامش را جزو بازيگران نامور و تراز يك سينما و تلويزيون قرار داده است. آخرين بازي «فرهاد اصلاني» در قاب تلويزيون، به سريال «مختارنامه» به كارگرداني داوود ميرباقري و ايفاي نقش «ابن زياد» يكي از اشقياء كربلا برمي‌گردد كه توانست نظر مخاطبان اين سريال را به خود جلب كند. اين بازيگر در گفت‌وگو با خبرنگار راديو و تلويزيون فارس به سوالاتي پيرامون ايفاي نقش ابن زياد و حضورش در مختارنامه پاسخ گفته كه در ادامه مي‌آيد: **زماني كه حضور در سريال «مختارنامه» به شما پيشنهاد شد، چقدر نسبت به «ابن زياد» آشنايي داشتيد و از چه منابعي براي شناخت بيشتر اين شخصيت استفاده كرديد؟ -برخي رل‌ها هستند كه براي ايفاي آن بازيگر نمي‌تواند تحقيق نكند و خود پرسوناژ بازيگر را به سمت تحقيق سوق مي‌دهد تا آن را بشناسد. من هم بابت اين كار مطالعه بسياري داشتم و منابع مذهبي موجود و در دسترس را مورد مطالعه قرار دادم كه كمك بسياري به من كرد و فضا و ادبيات كار را بدست آوردم. البته نمي‌توانم سناريوي فوق‌العاده آقاي ميرباقري را هم انكار كنم. كامل بود براي اين نقش. تحقيقات به خود من كمك مي‌كرد، ولي سناريو تمام حرف‌ها را زده بود و از تمام زوايا به شخصيت ابن زياد پرداخته شده بود. آنچه هم در اين ميان من مطالعه كردم، براي رفع دل نگراني‌هاي خودم بود كه جمله‌اي كه ادا مي‌كنم با يك فهمي ادا شود كه از دريچه ذهن خودم باشد و فقط محفوظات نباشد تا به بار بنشيند و خوشبختانه چنين اتفاقي هم افتاد. **مشكلي براي بازي كردن اين نقش منفي نداشتيد؟ -من به عنوان بازيگر نبايد عقايد خود را در كار دخالت بدهم. وقتي به من كاري را در حوزه‌اي پيشنهاد مي‌دهند، امكان دارد در هر سليقه‌اي باشد و ربطي به نگاه شخصي من ندارد. من فقط تلاش مي‌كنم تا نقشم را قابل دفاع بازي كنم. ** نمي ترسيديد اين شخصيت حقيقي تاريخي با پيشينه‌ تلخ و سياهي كه در ذهن مردم ما دارد، گريبانگير شما شود و الي الابد به نام ابن زياد شناخته شويد؟ -موضوعات تاريخي اين چنيني بايد از شكل تابو درآيند و بايد پيرامون آنها حرف زد و بحث كرد. اينها مساله بدي نيست و باعث زنده شدن مفاهيم به شكل امروزي مي‌شود. ما اگر بخواهيم از اين رل‌ها بترسيم، آن وقت هيچ وقت نمي‌توانيم درباره‌شان حرف بزنيم و به نظر من آن وقت نمي‌توانيم عنوان بازيگر را داشته باشيم. يك بازيگر بايد به تمام رل‌هايي كه به او پيشنهاد مي‌دهند فكر كند و مهم نيست چه عقيده‌اي دارد. فكر كنيد كه به من يك فيلمنامه قابل قبول انساني كه حرف خوبي مي‌زند از كشورهاي خارجي پيشنهاد بدهند وقتي به شرايط ملي و مذهبي من كاري ندارد، مي‌توانم حضور در آن را بپذيرم ولي اگر بخواهم در يك جغرافياي محدود با علايق محدود كار كنم، ديگر نمي‌توانم نام خود را بازيگر بگذارم، چون بازيگري تعريف مشخص دارد. در اين ميان مي‌توانم به يك خاطره اشاره كنم، يك روز فردي در خيابان به من گفت كه من عاشق امام حسين (ع) هستم ولي دمت گرم! فكر مي‌كنم پارادوكس خوبي در اين جمله بود و از شنيدن آن كيف كردم. اين مختصرترين، مفيدترين، ساده ترين و زيباترين تعريفي بود كه از ايفاي نقش من شد. **در كنار بازي بسيار قوي شما، بخش‌هاي منفي و قساوت زندگي ابن زياد بسيار خوب تصوير شده بود ولي صحنه مجازات اين شخصيت بسيار كم و خنثي بود و مي‌توان گفت دل مخاطب را خنك نكرد، چرا؟ -در روايت‌هايي كه خوانده‌ام، مي‌گويند كسي را كشتيم كه سرش بوي خوبي مي‌داد. نمي‌توانم خيلي درباره‌اش حرف بزنم و دليلش را بگويم. شايد شرايط توليدي اجازه نداد و فرصت نشد كه در اين باره از آقاي ميرباقري بپرسم. **يعني اين بخش‌ها در پخش حذف شد؟ -نه، اين طور نبود و تمام حذفيات مربوط به نقش من در حد چند كلمه بود. مردم كوچه و بازار و اهل فن نيز در اين زمينه سوال داشتند كه من دقيق نمي‌توانم حرفي بزنم و در حوزه كارگرداني است. فكر مي‌كنم كه اين نوع پايان بندي نظر كارگردان بوده است. **فكر نكرديد كه با اين شيوه ذهن مخاطب درگير اين مساله شد و ابن زياد مختارنامه نيمه كاره ماند؟ -كار به قدري وسيع و جالب بود كه هر فرصت كوچكي كه براي هر بازيگري بود امكان خوبي بود و من در مجموع احساس خوبي از اين حضور داشتم. **سريال به واسطه زمان توليد طولاني با فاصله روي آنتن رفت، حال كه بازي خود را مي‌بينيد برايتان رضايت بخش است؟ -بله. خوشبختانه اين كار از جمله اتفاقات نادري بود كه در زندگي من افتاد. وقتي از كاري فاصله بگيرم، ذهنم رشد مي‌كند و بيشتر مطالعه مي‌كنم. شايد ديگر آن اجرا را نپسندم و از آن فاصله بگيرم. اما در اين كار مشخصا بعد از مدت زمان طولاني كه پخش شد، فكر مي‌كنم بهترين انتخاب‌ها را در اجرا داشتيم. هم من و هم آقاي ميرباقري. **از طراحي گريمتان راضي بوديد؟ -در طراحي صورت گرفته يا بايد به صورت مصنوعي ريش مي‌گذاشتم كه خيلي آن را نمي‌پسنديدم و يا اينكه خودم ريش بگذارم. به دليل اينكه تصميم گرفتم در زمان حضور در اين پروژه در اثر ديگري ايفاي نقش نكنم، بنا بر اين تا جايي كه مقدور بود از امكانات صورت خودم استفاده كردم اما در دوران پيري ديگر اين امكان ميسر نبود و با گريم مرا پير كردند. من گريم خيلي كمي داشتم. **چرا ابن زياد در فاصله جواني تا پيري هم از سريال حذف شد؟ -به نظر من اين مساله اقتضاء داستان بود و همين اندازه بايد نشان مي‌داد. اين قصه داستان‌هاي مختلفي را روايت مي‌كرد كه محور اصلي آن مختار بود و مسيري كه سريال رفته درست است. البته اين شخصيت، شخصيتي بود كه احتمال اين وجود داشت زماني كه نيست مخاطب دنبالش بگردد. ** در بيان ديالوگ‌ها دستتان باز بود يا كاملا مطابق فيلمنامه پيش رفتيد؟ -ديالوگ‌ها آنچه بود كه در فيلمنامه بود. فقط يك كلمه بود كه كمي سياسي بود. من چندين بار كلمه «فتنه» را گفته بودم كه به دليل ايجاد شبهه سياسي كلمه «فتنه»، پسنديده نبود ابن زياد آن را بگويد و به همين دليل آن يك كلمه حذف شد. **دليل ماندگاري نقش شما چه بود؟ بازي شما، كارگرداني ميرباقري و يا حضور ساير بازيگران؟ -ابن زياد شخصيت تاثيرگذاري در تاريخ بوده است. كارگردان با شناخت مقتدرانه‌اي اين را به تصوير كشيد و ما هم فكر مي‌كنم فقط دلمان را به كار برديم و مجموع اين عوامل باعث شد تا كار ماندگار شود. **بازخوردهايي كه تا به حال آن مواجه بوده‌ايد چه بوده است؟ -براي من خيلي جالب بود كه برخي‌ها ادعا مي‌كنند كه جامعه از بحث‌هاي مذهبي اشباع شده است، در حالي كه مردم به دقت پي گير سريال مختارنامه هستند و مشتاقانه آن را تعقيب مي‌كنند. فكر مي‌كنم به دليل اين بوده كه روايت قابل قبول، صحيح و به روز شده‌اي بوده است و مردم را درگير مي‌كرد و همه اين اشتياق حاصل جسارت و هوش ميرباقري بود. در ابتدا به ساكن اين شائبه به وجود مي‌آيد كه خوب حالا قصه مختار در اين سريال مطرح مي‌شود كه چه؟ ولي در زمان پخش هر كسي بهره خود را از كار برد و بازخورد مثبت آن در قشر جوان كه اصلا تصور نمي‌كردم اين قدر پي‌گير باشند و هفتگي آن را دنبال كنند، بسيار خوب بود. ** كدام بخش سريال را بيشتر دوست داشتيد؟ - براي جزء به جزء آن زحمت كشيدم و اين طور نيست كه بخشي را بيشتر دوست داشته باشم، تمام خاطرات «مختارنامه» جزء بخشي از زندگي من هستند. **قبل از شما شخصيت ابن زياد را بازيگران ديگري نيز ايفا كرده‌اند، مخاطب آشنايي ذهني با اين نقش داشت، تلاش شما براي تكراري نشدن آن چه بود؟ -خيلي خوشحال كننده است كه يك رل را بازيگر ديگري نيز ايفا كرده باشد. براي من هم جاي سعادت بود كه در دهه 80 ابن زياد را در فضا و امكانات الان و كارگرداني ميرباقري ايفا كنم و كساني نظير مرحوم مقبلي، مرحوم سعيدي و آقاي فرهنگ با تمام شعور و دانش خود كارشان را انجام داده‌اند و كارشان بسيار ارزشمند و در جاي خود بسيار عالي است. براي من و هر بازيگر ديگري ايفاي يك نقش پر و پيمان تاريخي بسيار خوشايند است. من چهار سال درگير ساخت اين سريال بودم و خوشحالم كه اين امانت به سلامت رسيد و از اين كه ما دچار آسيب نشديم، خداوند را سپاسگزارم. وقتي همه فكر و ذكر خود را براي انجام يك كار مي‌گذاري و منتظري نتيجه‌اش بيايد، وقتي كار خوب باشد بسيار عالي است و به نظر نمي‌آيد در عمر هر بازيگري بيش از دو الي سه بار ايفاي چنين نقش‌هايي اتفاق بيافتد. براي من هم سعادت بود. چون انجام چنين كارهايي با چنين وسعتي از ابتدا كه سر پا مي‌شوند تا زماني كه انجام شوند و به سرانجام برسند و جماعت براي انجام آن مجاب شوند بسيار زمان بر است و براي بازيگر جاي بسي خوشحالي است كه در چنين آثاري حضور داشته باشد. انصافا همه نسل هاي بازيگري ايران در آن حضور داشتند. همه اين مسائل سرشار از لذت و هيجان است. خود اين درام نيز براي كساني كه در آن دقيق مي‌شدند درك و دانش به دنبال مي‌آورد. ** شما زمان ساخت مختارنامه در اثر ديگري حضور نيافتيد، آيا اين مساله خواسته آقاي ميرباقري بود يا خودتان علاقه داشتيد؟ -خير. مختارنامه كار خيلي سخت بود و نمي‌شد كه هم‌زمان با آن به دنبال كار ديگري رفت. اگر چنين اتفاقي مي‌افتاد غلط بود. من در فصلي كه بايد تمركز مي‌كردم اين كار را نكردم چون خوب و شايسته نبود كه تمركزم را از اين رل از دست بدهم و بسيار به كار لطمه مي‌خورد. *بخش‌هايي نظير بيماري ابن زياد و يا درگير توهم شدنش در سال‌هاي پيري منطبق با واقعيت بود يا تخيل كارگردان؟ -حتما آقاي ميرباقري از فانتزي و تخيل خود براي اين كار استفاده كرده و جاهايي را درشت‌تر كرده، مانند توهم يا مريضي‌اش. ممكن است كه شكلش اين طور نباشد ولي در كتب تاريخي وجود دارد كه ابن زياد در مقطعي مريض بوده، در كل اين ماجراها در خدمت جريان كلي سريال بود. ** بخش مذهبي اثر، توقعات را برآورده كرده است؟ ما افرادي كه در حوزه مذهب علم‌جويي مي‌كنند در مملكت‌مان كم نداريم و خوشبختانه سريال توانسته نظر اين گروه را به خود جلب كند. اگر براي من هم اين‌گونه نبود اين همه روي آن وقت نمي‌گذاشتم و درس‌هاي بسياري از آن گرفتم. **در حال حاضر فيلم سينمايي سيزده 59 با حضور شما روي پرده سينماهاست، آيا اين فيلم توقع‌تان را برآورده كرد؟ -اين فيلم، فيلم خوب و دردمندانه‌اي است، كار صادقانه و قابل قبولي است و خوبي‌هايش به بدي‌هايش مي‌چربد. دعا مي‌كنم كه اتفاق خوبي براي آن بيافتد.