حوزه هنری همچنان درخت نروک است؟

با وجود گذشت بیش از یک سال از انتصاب رئیس جدید حوزه هنری و با بررسی عملکرد این نهاد، به نظر نمی‌رسد که دغدغه‌های مقام معظم رهبری برای احیای آن نهاد انقلابی و بازگشت به روزهای درخشان دهه نخست فعالیت‌های این نهاد هنری، محقق شده باشد. به گزارش «فردا»؛ مدتی پیش از انتصاب مدیریت فعلی حوزه هنری که بنا به فرموده مقام معظم رهبری «امید هنر انقلاب» است، رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از هنرمندانی که پایه گذار حوزه هنری بوده‌اند، با اشاره به اینکه در خطه خراسان برخی درختان توت که باری نمی‌دهند، با درختانی که بار توت شیرینی دارند قلمه زده می‌شوند و معمولا حاصل آن میوه‌های شیرینی است، ابراز امیدواری فرمودند که با تغییر مدیریت، حوزه هنری که متاسفانه در سال‌های اخیر بار چندانی نداشته است به سال‌های درخشانی که دردهه شصت داشت بازگردد و این نهاد بتواند در روند رشد هنر انقلاب موثر واقع شود. این گزارش می‌افزاید، برای تبیین میزان موفقیت این نهاد در تحقق فرموده‌های مقام معظم رهبری باید نگاهی به عملکرد مراکز زیر نظر این مجموعه داشت. تغییرات ساختاری در حالیکه پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی از فعال‌ترین و جریان ساز‌ترین قسمت‌های حوزه هنری بود، با نظر مدیران جدید و در بدو فعالیت این مدیران به عنوان یکی از دفا‌تر زیر نظر معاونت آموزشی حوزه هنری تنزل یافت. این تغییر ساختاری در شرایطی رخ داد که اتفاقا معاونت آموزشی حوزه هنری از بی‌اثر‌ترین بخش‌های این نهاد هنری بوده و هست. به این ترتیب فعالیت مدیران جدید با حذف تدریجی یکی از مهم‌ترین بخش‌های حوزه هنری آغاز شد و پژوهشگاهی که نشست‌های پژوهشی با نتایج درخشان و نیز آثار بسیار قابل توجهی منتشر و به جامعه هنری کشور عرضه کرده بود، حذف شد. برخی آگاهان این تغییر را ناشی از انتصاب مدیر انتشارت سوره مهر، به عنوان قائم مقام رئیس جدید ارزیابی کرده و افزودند که مدیر انتشارات سوره مهر در بدو کارش در منصب جدید، کلیه کسانی را که به هر نحو با او همفکری و یا هماهنگی نداشته‌اند، تنزل مقام و جایگاه داده و در مواردی حتی حذفشان کرد. بازخرید صد‌ها نفر از کارکنان حوزه هنری که ابتدا وانمود کردند که به صورت داوطلبانه است، اما پس از گذشت چندی به صورت امری و اجباری شد، از دیگر اقدامات این عده برای حذف کسانی بود که مطابق میل و فکر این عده نمی‌اندیشند. معاونت سینمایی این معاونت وی‌ترین حوزه هنری است چون محصولاتش در سینماهای کشور اکران می‌شود؛ اما مدیریت حوزه هنری این معاونت را که عرضه کننده فیلم‌های سینمایی با نگاه ارزشی باید باشد، تا همین اواخر بدون مسئول گذاشته بود؛ در واقع پس از آنکه بنا به دلایل نامعلوم محمدحسین نیرومند حاضر به همکاری با مدیران جدید حوزه نشد و استعفا کرد؛ تاچندی پیش نتوانستند جایگزینی برای او بیابند. علی‌ای حال سرپرست منصوب شده در این بخش، در سال گذشته فیلم‌های یک حبه قند، سیب و سما و پرنده باز را راهی جشنواره فیلم فجر کرد. در حالیکه امور مربوط به تهیه و تولید این سه فیلم، همگی حاصل برنامه ریزی مدیران قبلی حوزه هنری است و نمی‌توان هیچ کدام را محصول مدیران فعلی حوزه هنری دانست. در این مورد باید فیلم میر کریمی را از بررسی عملکرد مدیریت قبلی هم جدید خارج کرد چرا که می‌رکریمی معمولا حوزه هنری را به عنوان سرمایه گذار در روند تهیه و تولید فیلم شرکت می‌دهد و تهیه کنندگی و سایر امور را شخصا برعهده می‌گیرد. در این معاونت همچنین اقدامی قابل توجه برای حفظ سینماهای تحت پوشش انجام نشد به جز اینکه با پرداخت یک رقم چند میلیاردی به بخش خصوصی، یکی دیگر از سینماهای کشور را نیز به جمع حدود ۹۰ سالنه افزودند وپیکره این نهاد را به جای چالاک‌تر کردن، فربهتر کردند و در این میان هیچ تضمینی هم وجود ندارد که این سالن نیز به جمع ۵۰ سالن سینمای در حال نابودی افزوده نشود. به عبارت دیگر یکی دیگر از وظایف حوزه هنری که سینماداری است به طورکامل نادیده گرفته شده است.؛ چون اگر چه مدیریت قبلی با همکاری موسسه سینما شهر ارشاد (در شهرستان‌ها) و شهرداری تهران، که در واقع همه امور مربوط به نوسازی سینما آزادی را به تنهایی انجام داد، اقداماتی داشته است، اما در دوره جدید بنا به شواهد غیرقابل کتمان هیچ اقدام قابل روئیتی برای حفظ و نگهداری سالن‌ها سینما‌ها انجام نشده است. از سوی دیگر با بررسی اخبار و گزارش‌های رسانه‌ها خبری از سرنوشت زیرمجموعه‌های تاثیرگذاری مثل مدرسه کارگاهی فیلمنامه نویسی منتشر نشده و معلوم نیست که این مدرسه اساسا فعالیت دارد یا نه و در صورت فعال بودن چه روند و محصولاتی داشته است؟ مرکز هنرهای نمایشی اگر برای تبیین میزان تحقق خواسته‌های مقام معظم رهبری در حوزه هنری؛ فعالیت‌های جدید این مرکز را بررسی کنیم باید تاکید شود که به جز یک مورد، که آنهم فقط در حد وعده برای راه اندازی تئا‌تر کودک باقی ماند، روزگاری بد‌تر از سال‌های قبل داشته و معدود اجراهای عمومی آن نیز روندی مختل داشت. در واقع مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در چند سال اخیر با افولی کاملا محرز مواجه شده است و صرفا برگزار کننده یک جشنواره با عنوان ماه است که میراث سال‌های نخست مدیریت قبلی حوزه هنری است؛ اگرچه آن هم به دلیل کمک هزینه‌های بسیار ناچیز و توهین آمیزی که به گروههای نمایشی می‌پردازد، می‌رود که به جشنواه‌ای بسیار معمولی و فاقد آثار قابل توجه و ارزشمند تبدیل شود. مرکز هنرهای تجسمی با اینکه در سالهای درخشان فعالیت حوزه هنری، که بازگشت به رونق موجود در آن سال‌ها مورد نظر مقام معظم رهبری است، مرکز هنرهای تجسمی از بهترین و پرکار‌ترین مراکز هنری کشور بود و محملی مناسب برای رشد و پرورش هنرمندان ارزشی بود، اما این شایط در سال‌های اخیر و با مدیریت پر از ابهام مدیران این مرکز به روزگاری کاملا برعکس گذشته دچار شده است، این اوضاع باعث اعتراض هنرمندان این عرصه شده و همین اعتراض‌ها در سال گذشته و با اقدامات سئوال برانگیز مدیران جدید تشدید شد. اغلب کسانی که اخبار و گزراش‌های فرهنگی هنری رسانه‌ها را پیگیری می‌کنند به خوبی به یاد دارند که در تابستان گذشته تابلوهای متعدد نقاشی‌های هنرمندان در انبار موادغذایی حوزه هنری آتش گرفت و سوخت. اعتراض یکی از هنرمدان به این موضوع، نه تنها باعث عذرخواهی مسئولان نشد، بلکه در اقدامی شتایزده کارگاههای تجسمی به جا مانده از دهه شصت با دستور رئیس جدید و اصرار قائم مقام او ویران شد و هنرمندان پیشکسوتی که محل کارشان این کارگاه‌ها بود، به ناچار به اتاق‌های ساختمان اداری حوزه هنری تبعید شدند. در واقع مدیریت جدید، فعالیتش در عرصه تجسمی را با تخریب و ویران کردن کارگاههای تجسمی که محل نشو و نمای بسیاری از هنرمندان ارزشی بود آغاز کرد و در ادامه نیز به انجام فعالیت‌های مناسبتی بسنده کرد. البته در این یک سال نشریه مرکز هنرهای تجسمی که به دلیل تعلل‌های پیاپی چاپخانه حوزه هنری، متوقف مانده و مسئولان به دلیل بی‌نظمی در چاپ، انتشار آن را متوقف کرده بودند، از سرگرفته شد. اگر چه معلوم نیست باز هم دچار وقفه در چاپ نشود و به طور مرتب به علاقه مندان عرضه شود. دفا‌تر مقاومت و پایداری و انقلاب اسلامی این دو دفتر با پایمردی مدیران کارکشته و با تجربه‌ای که دارد تحت تاثیر جریان‌ها و حذف و اضافه‌های بیرون از این دفا‌تر قرار نگرفته و نمی‌گیرند؛ آن چنان که در دوره مدیریت قبلی هم به تغییرات توجهی نکرده و مبتنی بر سی سال تجربه‌ای که در زمینه گردآوی خاطرات مبارزان دوران انقلاب و همین طور انتشار خاطرات رزمندگان، جانبازان و آزادگان و... در هشت سال دفاع مقدس کسب کرده‌اند به زمینه سازی برای خلق آثاری مشابه «دا» و «بابانظر» ادامه دادند وند در صورتی که اراده بر خلق آثار ارزشی باشد هیچ مانعی نمی‌تواند پیش رو قرار گیرد و از این رهگذر سایرین هم منتفع می‌شوند، آنچنان که به عنوان مثال این دفا‌تر با آثاری که منتشر کردند موجب شده‌اند انتشارات سوره مهر که صرفا کار چاپ آثار این دفا‌تر و نیز سایر دفا‌تر حوزه هنری را بر عهده دارد، همچون چند سال گذشته، یکی از ناشران موفق به نظر برسد.