دلاورترین شمشیرزن ‌شرق در کنج‌ غربت + عکس

مهر: لطفعلی خان زند که از وی به عنوان بزرگترین و دلاورترین شمشیرزن شرق یاد می کنند این روزها در گوشه ای از تهران روزگار غربت را سپری می کند به امید روزی که از آرامگاهش برای انبار کردن وسائل اضافی استفاده نشود. لطفعلی خان زند در دوران حکومتش در شیراز منشا خدماتی زیادی شد و چنانچه حکومت وی ادامه داشت کارهای عمرانی زیادی برای استان فارس و کشور انجام می داد. در مورد زندگینامه لطفعلی خان زند در منابع مختلف چنین آمده است که پس از کشته شدن جعفرخان سر جانشینی او بین امرای زند اختلاف بوجود آمد . بالاخره حاجی ابراهیم کلانتر فارس سپاهی فراهم آورد و لطف علی خان فرزند جعفرخان را که در آن تاریخ در غرب فارس می زیست به شیراز خواست و در 15 شعبان سال 1203 ه. ق وی را که 22 سال داشت بر تخت نشاند. او در جوانی فوق العاده خوش سیما بود. چهره ای جذاب، قامتی کشیده و اندامی چالاک داشت. وی در سواری و تیراندازی و شمشیربازی و سایر فنون سپاهیگری بی مانند و بسیار شجاع و متهور و بی باک بود.

لطفعلی خان زند به مناسبت جوانی و زیبایی و دلیری و سخاوت در شیراز خیلی محبوبیت داشت. لطفعلی خان به همه کرم می کرد و هر کس برای حاجتی به او مراجعه داشت بدون نصیب نمی ماند.

او اولین کار بزرگی که پیش گرفت این بود که سه جاده شوسه بین شیراز و بوشهر و شیراز و بندرعباس و شیراز و بندرلنگه احداث کند. احداث این سه جاده در آن عصر یکی از کارهای بزرگ عمرانی بود که سلاطین سلف نکرده بودند و دومین کار بزرگی که درصدد بود انجام دهد ساختن سدی روی رودخانه موند بود تا آب آن رودخانه را بر اراضی طرفین رودخانه سوار کند. رودخانه موند رودی است که از کوههای فارس سرچشمه می گرفت و در گذشته بدون استفاده به خلیج فارس می ریخت.

اگر آن سد ساخته می شد قسمت وسیعی از فارس که استفاده نشده بود یکی از حاصل خیزترین مناطق محسوب می شد و اگر سه جاده را که می خواست احداث کند به اتمام می رسید بسیار در توسعه آبادی و بازرگانی فارس مؤثر می شد اما جنگهای لطفعلی خان با آقامحمدخان قاجار مانع از آن شد که آن جوان روشن فکر بتواند آن کارها را انجام دهد.

در منابع مختلف گفته شده او با این که جوانی دلیر و سلحشور بود، ذوق ادبی داشت و شعر می گفت و چند شعر که از وی باقیمانده نشان می دهد که یک شاعر با استعداد و خوب بوده است.

لطفعلی خان زند مردی بود راستگو، جوانمرد و صریح الهجه و دارای اراده قوی بود. وی همانند کریم خان زند خوش خلق و دادگستر و نیک فطرت و با ترحم و نوع پرور بود و می گفت نمی توانم چهره ای اندوهگین را ببینم و نمی توانم تحمل کنم که من سیر باشم وهم نوع من گرسنه و گفته شده شاید در مشرق زمین اولین کسی بود که به فکر تاسیس نوعی بیمه اجتماعی افتاد که البته عمرش کفاف عملیاتی کردن این فکر را نداد.

مقبره لطفعلی خان زند

دلاورترین شمشمرزن شرق در نهایت پس از چندی جنگ با آقامحمد خان قاجار، زخمی و زندانی و در تهران کشته شد و پیکرش را در امامزاده زید (ع) دفن کردند.

غربت لطفعلی خان در پایتخت

به گزارش مهر، آرامگاه لطفعلی خان زند در جوار آستان مقدس امامزاده زیدبن علی ابن الحسین ابن علی(ع) واقع در بازار تهران قرار دارد.

برای یافتن آدرسی از آرامگاه و آستان مقدس در ورودیهای مختلف بازار هیچ تابلو و علامتی وجود ندارد و تنها منابع آدرس یابی مغازه داران و ساکنین آن منطقه هستند که باید به آدرسهای آنها اعتماد کرد.

پس از گذر از چندین پیچ و راسته در بازار تهران تابلویی در جوار محل مورد نظر نصب شده که نشان می دهد که امامزاده زید(ع) در کجا قرار گرفته و به غیر از این تابلو که در جوار آستان نصب شده دیگر هیچ تابلوی دیگری از امامزاده یا حتی آرامگاه لطفعلی خان زند در طول بازار یا نصب نشده یا در انبوهی از جمعیت قابل مشاهده نیست.

آرامگاه لطفعلی خان زند نیز در گوشه ای از محوطه امامزاده واقع شده اما گردشگران اجازه ورود به آرامگاه لطفعلی خان زند را ندارند چراکه در آرامگاه قفل شده و ورود به آن نیز با اجازه کتبی از میراث فرهنگی امکان پذیر است.

تلاش خبرنگار مهر برای ورود به آرامگاه بی نتیجه ماند و مشاهده درون آرامگاه فقط از پشت شیشه های آن امکان پذیر بود.

انبار کردن وسایل در آرامگاه

آرامگاه متشکل از سنگ قبری است که در محاصره گلدانهای گل بود و کتیبه مانندی که فرسایش نوشته های آن حکایت از روزهای غربت و عدم رسیدگی داشت.

وسعت آرامگاه به زحمت به 15 متر می رسد که البته بخشی از آن نیز از وسایلی پربود که در گوشه ای از اتاق در زیر پارچه هایی انبار شده بودند و به همین خاطر نیز شاید اگر تابلو آرامگاه بر سردر آن وجود نداشت هیچکس شاید متوجه نمی شد این اتاق متعلق به چه کسی است.

کارکنان آستان مقدس امامزاده زید(ع) می گویند هفته ای یکی دو مرتبه از میراث فرهنگی به این آرامگاه مراجعه می کنند اما وضع نابسامان آرامگاه چندان به نظر نمی رسید که کارشناسی از میراث فرهنگی نسبت به رسیدگی به وضعیت آرامگاه تلاشی کرده باشد.

در مدت حضور خبرنگار مهر در آستان مقدس امامزاده زید(ع) مسافرانی بودند که برای زیارت به آرامگاه امامزاده زید(ع) مراجعه و پس از زیارت به آرامگاه لطفعلی خان نیز مراجعه می کردند اما با مواجه شدن به درهای بسته به مشاهده آرامگاه از پشت درهای آن بسنده می کردند.

با این تفاسیر به نظر نمی رسد که متولیان رسیدگی به میراث فرهنگی و تاریخی ایران زمین گوشه چشمی به دلاورترین شمشیرزن شرق داشته اند و لطفعلی خان زند با تمام غربتش در گوشه ای از تهران تنها مانده است.

صفی پور: رسیدگی به وضعیت آرامگاه لطفعلی خان زند در حوزه وظایف بنیاد نیست

مدیرعامل بنیاد فارس شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر در شیراز گفت: در حیطه وظایف و اختیارات بنیاد فارس شناسی نیست که بتواند برای آرامگاه لطفعلی خان زند اقدامی کند و شاید کاری که بنیاد بتواند انجام دهد انجام نامه نگاریهای لازم است.

علی اکبر صفی پور در پیرامون این سئوال خبرنگار مهر که "شاید بتواند آرامگاه را از تهران به شیراز منتقل کرد" نیز پاسخ داد: این کار از عهده بنیاد فارس شناسی ساخته نیست اما اگر این پیشنهاد به مرحله اجرا برسد بنیاد نیز در حد حمایت وارد خواهد شد اما انجام دهنده کار خود بنیاد نمی تواند باشد و در حوزه مسئولیتها و اختیاراتش نیز نیست.

به گزارش مهر، به هرحال وضعیتی که آرامگاه لطفعلی خان زند دارد چندان شایسته یک اثر تاریخی نیست و چنانچه این روند ادامه داشته باشد به نظر می رسد برای حفاظت از این میراث تاریخی می توان یادمانهای میراثی و تاریخی آرامگاه لفطعلی خان زند را به شیراز که کاشانه خاندان زند است انتقال یابد تا از نظر رسیدگی و معرفی هرچه بیشتر مجموعه زندیه، این اثر نیز در لیست برنامه های معرفی، رسیدگی و حفاظت قرار گیرد.