حسرت برای مرگ تالابی دیگر!

مهر: این روزها فرصت حیات برای تالابهای مختلف کشور هر روز تنگ تر می شود و در این میان تالاب بیشه دالان بروجرد نیز باید به فهرست تالابهای از دست رفته استان لرستان و کشور اضافه شود. تالابها جزء پرتولیدترین محیط‌های طبیعی هستند. این مناطق دارای فواید اقتصادی فراوانی از جمله تولید محصولات شیلاتی (بیش از دوسوم برداشت ماهی در جهان به سلامت مناطق تالابی بستگی دارد)، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و بویژه سیلاب است. تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زاید و تصفیه آب، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی از ویژگی‌های ارزشمند تالاب‌ها هستند. تالاب‌ها جزو تهدید شونده‌ترین زیستگاه‌ها به‌شمار می‌روند که این موضوع به‌طور عمده ناشی از خشکاندن و تغییر کاربری، ایجاد آلودگی و برداشت بی‌رویه از گونه‌های زیستی تالابهاست. مصارف آب تالاب برای کشاورزی، وارد شدن سموم کشاورزی و مواد زائد به تالابها، خشکسالی، صید و شکار بی‌رویه و فعالیت‌های کشاورزی در حریم تالاب‌ها از دیگر عواملی هستند که در نابودی این اکوسیستم‌های کم‌نظیر تاثیر دارند. استان لرستان با ظرفیتی بی نظیر در حوزه طبیعت گردی و صنعت اکوتوریسم دارای تالابهای 11 گانه ای است که هر کدام می توانند به عنوان فرصتی بی بدیل در این حوزه مورد توجه قرار گیرند. این در حالیست که عدم حفاظت از این تالابها به دلیل اینکه جزء مناطق حفاظت شده محسوب نمی شوند موجب تعرض انسان با روش های مختلف به این تالابهای زیبا شده است. در حال حاضر وضعیت خشک شدن تالابهای استان به ویژه در شهرستان پلدختر و بروجرد برای تبدیل آنها به زمین کشاورزی به گونه ای است که برخی از این تالابها به طور کلی از پهنه طبیعت استان لرستان محو شده اند. بیشه دالان نام تالابی است در شهرستان بروجرد که نام محلی آن بیشه دالون است و مساحت عمومی آن حدود ۹۱۳ هکتار برآورد شده‌است. تالاب بیشه دالان در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور قرار گرفته‌است. بیشه دالان از گذشته زیستگاه پرندگان مهاجری بوده‌است که برخی ماههای سال را در این منطقه می‌گذرانند. علاوه بر آن جانوران بومی دیگری از گروه پرندگان، دوزیستان، خزندگان و پستانداران در این منطقه زیست می‌کنند. مار، مرغابی، خرگوش، لاک پشت، حواصیل، گرگ، شغال و سگ آبی از حیواناتی هستند که در این ناحیه یافت می‌شوند. در سالهای اخیر به دلایل مختلف از جمله استفاده بی رویه از زمین‌ها و منابع آبی اطراف این تالاب و نیز ورود فاضلاب روستاهای مجاور به درون آن، تالاب بیشه دالان مورد تهدید جدی قرار گرفته و مساحت آن به میزان چشمگیری کاهش یافته‌است. تالاب بیشه دالان از جمله تالاب هایی است که از گزند شرایط نامساعد در امان نمانده و از یک سو تصرفهای غیرقانونی اراضی اطراف بیشه دالان توسط کشاورزان و جاری شدن فاضلاب های خانگی، صنعتی و کشاورزی در محیط زیست تالاب، استفاده بیش از حد سموم رفع آفات، بهره برداری تجاری از نیزار اطراف تالاب و شکار بی رویه و غیر مجاز اهالی منطقه، و از سوی دیگر چندگانگی مدیریتی بین منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست موجب شده تا وسعت آن تا حد زیادی کاسته شده و نمونه های نادر گیاهی و جانوری تالاب نابود شود. مدیرکل محیط زیست استان لرستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در شهرستان بروجرد در سخنانی اظهار داشت: از 913 هکتار مساحت تالاب بیشه دالان شهرستان بروجرد تنها 79 هکتار آن باقی مانده است. محمدحسین بازگیر با اشاره به پیگیری های محیط زیست برای حفاظت از این تالاب، بیان داشت: تالاب بیشه دالان در حد کلام و به صورت شفاهی به محیط زیست واگذار شده است. وی ادامه داد: پس از جلسات فراوان با متولیان امر مقرر شد که 79 هکتار باقی مانده از تالاب بیشه دالان تحویل اداره کل محیط زیست لرستان شود. مدیرکل محیط زیست استان لرستان با بیان اینکه متولی این تالاب منابع طبیعی بوده است، یادآور شد: متاسفانه بخش زیادی از این تالاب برای کشاورزی به مردم واگذار شده است. بازگیر افزود: این در حالیست که بخش های دیگری از این تالاب نیز مورد تصرف قرار گرفته و به همین دلیل تالاب بیشه دالان از حالت اصلی و طبیعی خود خارج شده است. وی با اشاره به تهیه برنامه های مطالعاتی برای احیا تالاب بیشه دالان شهرستان بروجرد، خاطرنشان کرد: به دنبال احداث مرکز و سایت پرنده نگری در محل این تالاب هستیم. مدیرکل محیط زیست استان لرستان با اشاره به برنامه های محیط زیست برای ارتقا این تالاب زهکشی شده، افزود: تالاب بیشه دالان یک ظرفیت و ثروت از دست رفته است که می توانست از نظر گیاهان و پذیرایی از پرندگان مهاجر و انواع جوندگان یک زیستگاه غنی محسوب شود که متاسفانه این فرصت از دست رفت.