انتخابات خانه سینما، "جدایی نادر از سیمین" و حکم دو کارگردان

پاییز 89 سینمای ایران همزمان با برپایی چهاردهمین جشن سینمای ایران به دبیری فرهاد توحیدی بود که البته این مراسم نیز خالی از حاشیه نبود، آغاز شد. البته بیشتر مسئولین دولتی که بعد از برپایی جشن اصلی واکنش های مختلفی نشان دادند، به برگزاری مجمع عمومی خانه سینما که آذر ماه برگزار شد دل خوش کرده بودند. به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر «فردا»، برخی از همین مسئولین گمان می کردند که این آخرین جشنی است که توسط این نهاد برگزار می شود و قطعا جشن پانزدهم با تصمیمات دولتی برپا خواهد شد. درهمین راستا معاونت سینمایی و مدیر اداره کل نظارت و ارزشیابی نیز بارها در گفتگوهایی عنوان کردند، کار ما با هیئت مدیره جدید خانه سینما است. اما اینبار نیز این نهاد صنفی توانست از این انتخابات سربلند بیرون آید و بدون دخالت هر نوع نگاه دولتی یک انتخابات آزاد و مستقل برگزار کند. یکی از اتفاقات مهم سینمای ایران که نشات گرفته از حاشیه های چهاردهمین جشن سینمای ایران در پاییز 89 بود، توقف فیلمبرداری و لغو مجوز ساخت فیلم "جدایی نادر از سیمین" فیلم جدید اصغر فرهادی بود که به یکباره به خبری پر حاشیه بدل شد.

این شاید اولین بار در سینمای ایران بود که مجور ساخت فیلمی به دلیل صحبتهای کارگردان آن در مراسمی رسمی لغو شد و گروه مجبور شدند جلوی فیلمبرداری آن را بگیرند. در همین راستا معاونت سینمایی در گفتگویی با یکی از خبرگزاریها اعلام کرد، اين موضوع به خاطر صحبت‌هايي است كه وي در مراسم جشن خانه‌ي سينما داشت و حرف‌هايي كه ايشان زدند حرف‌هاي جالبي نبودند، پس از آن نيز به ايشان يك هفته‌ فرصت‌ مي‌دهند، حرف‌هايشان را اصلاح كنند اما اين كار را انجام نمي‌دهند و سپس منجر به اين تصميم‌گيري مي‌شود. جواد شمقدری در پاسخ به اينكه لغو مجوز ساخت يك فيلم در هنگام فيلمبرداري براي اولين‌بار اتفاق مي‌افتد به ايسنا پاسخ داد: ما بطور كلي به سمتي مي‌رويم كه روش‌هايمان كاملا آشكار، شفاف باشد و سعي مي‌كنيم پنهانكاري نداشته باشيم. يعني ملت بدانند كه دليل تشويق يك فيلم‌ساز و دليل منعي كه براي يك فيلم‌ساز ايجاد مي‌شود، چيست. اصغر فرهادی نیز سکوت خود را پس از چند روز شکست و در گفتگوهای با خبرگزاریهای رسمی عنوان کرد: فقط يک چيز. تعبيرهايي که من بدان معتقد نيستم از صحبت‌هايم استخراج نشود.من آرزو کردم شرايطي شود که سينماگر در کشور خودش فيلم بسازد چون شاهديم وقتي از مملکت مي‌روند،مسير حرفه ايشان چقدر تغيير مي‌کند. در حال حاضر براي من فيلم مهم‌تر از هر چيزي است، اين فيلم من تنها نيست، فيلم همه‌ي کساني است که اين مدت با عشق در ساخته شدن آن شريک بودند. به گزارش «فردا» ، ادامه این حاشیه های جشن سینمای ایران باعث شد، جواد شمقدری دربیانه ای تندی به این مراسم واکنش نشان دهد. پس از پیگیری خبرنگاران و هیئت مدیره و مدیرعامل خانه سینما پس از چند روز مشکلات فیلم فرهادی نیز برطرف شد و فیلمبرداری از سر گرفته شد. یکی از اتفاقات دیگر پاییز سینمای ایران، حمایت تمامی اعضای صنوف خانه سینما از مدیر عامل (محمد مهدی عسگرپور ) بود. در پي مسائل مطرح شده در خصوص خانه سينما و مديرعامل آن جمعي از سينماگران با انتشار يك متن يك خطي اعلام كردند:"براي حفظ سينماي ارزش مدار ايران و جامعه اصناف سينمايي در كنار مدير عامل منتخب خود(خانه سينما)ايستاده‌ايم". در کنار نامهای مختلف از نسلهای متعدد سینمای ایران حتی در نامه های پایانی نام تعدادی از منتقدان و حتی روزنامه نگاران نیز دیده می شد. با وجود تمام تهدیدها و واکنشهای مسئولین اما همچنان امضا این طومار ادامه داشت. این موضوع خود نوید انتخاباتی را در خانه سینما می داد که با رضایت تمام اعضای صنوف برگزار خواهد شد. این شاید اولین قدم برای انتخاب دوباره عسگرپور به عنوان مدیرعامل خانه سینما بود. از ابتدای پاییز 89 سینمای ایران در بخش اکران با سیل عظیم آثار روبرو بود. در این فصل با توجه به تعدد فیلم های اکران نشده، مسئولین و شورای صنفی نمایش تصمیم گرفتند در یک حرکت به گفته برخی از تهیه کنندگان آثار دست به فیلم سوزی بزنند. از مهرماه با تغییر اکران فیلم ها هر دوره بین 10 تا 12 فیلم در گروه های سینمایی و به صورت آزاد اکران می شود. همزمانی این تعداد آثار بر روی پرده باعث می شود تعداد سانسها برای هر فیلم کمتر شود و تهیه کننده و یا پخش کننده هایی که سالن های سینمایی را در دست دارند برای فیلم های خود زمانهای مناسبی در نظر بگیرند.

این موضوع باعث می شود فیلم های دیگر که اغلب آثار فرهنگی هستند با عدم حمایت در این بخش روبرو شوند و در بین دو تا سه هفته مجبور شوند از اکران خارج شوند. این وضعیت ناعادلانه در این فصل به اوج خود رسیده است که حتی تهیه کننده "ملک سلیمان" با گیشه ای بالایی که در اختیار داشت نیز از این موضوع گله کرد. البته خوشبختانه اکران فصل پاییز بیشتر با نمایش فیلم های فرهنگی روبرو بود. البته در این میان فیلم هایی چون "سن پطرزبورگ" تغییری در روند اکران فیلم های کمدی گذاشت. نمایش این فیلم در سینماهای تهران با اینکه شاید با فروش نسبتا خوبی روبرو شد، اما سطح سلیقه مردم را نسبت به آثار سخیفی که پیش از در ژانر کمدی اکران می شد، را بالاتر برد. این اتفاق خوبی بود که در سینماهای کمدی در پاییز 89 افتاد.

پاییز امسال برای جشنواره بین المللی فیلم فجر نیز اتفاقات تازه ای به ارمغان آوردکه حاشیه های زیادی به همراه داشت. اولين جلسه شوراي سياستگذاري بيست‌ونهمين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر هم به رياست معاون امور سينمايي و سمعي وبصري و با حضور اعضا برگزار شد و در پي آن تصميم به حذف بخش فيلم کوتاه، انيميشن و مستند از جشنواره فيلم فجر گرفته شد كه اين تصميم با واكنش فيلمسازان اين سه حوزه همراه بود. امر این واکشنها و گفتگوهای متعدد فیلمسازان راه چاره ای بر این موضوع نشد و طبق معمول مسئولین از تصمیم خود صرفنظر نکردند. سرانجام در آذر ماه مجمع عمومي خانه سينما براي انتخاب هيات مديره جديد عصر 21 آذر برگزار شد و طي آن فرهاد توحيدي، مريلا زارعي، امير اثباتي، تورج منصوري، ابراهيم مختاري، محمدرضا مويني و محمد سرير به عنوان اعضاي اصلي هيات مديره جديد خانه سينما معرفي شدند. سپس هيات مديره جديد تشكيل جلسه دادند و ضمن انتخاب فرهاد توحيدي به عنوان رئيس و سخنگوي هيات مديره، به اتفاق آراء محمد مهدي عسگرپور را به عنوان يازدهمين مديرعامل خانه سينما برگزيدند. این اتفاق یکی از مهمترین اتفاقات سینمای ایران در پاییز 89 بود که حتی با سکوت مسئولین همراه شد. با وجود اینکه کانون کارگردانان درست دو روز قبل از برگزاری مجمع عمومی اعلام کردند نماینده خود را معرفی نمی کنند و حتی انجمن مدیران تولید نیز به تبعیت از این جریان نماینده ای معرفی نکردند، اما باز کارگردانان برجسته و پیشکسوت با جمع امضا توانستند شورای مرکزی کانون را متقاعد کنند تا نماینده خود را اعلا م کنند که خوشبختانه این موضوع به نتیجه رسید. هفته آخر آذر 89 برای سینمای ایران با اعلام حکم جعفر پناهی و محمد رسول اف همراه بود. شش سال حبس تعزيري و 20 سال محروميت از ساختن فيلم، نوشتن هر نوع فيلمنامه و مسافرت به خارج از كشور برای جفر پناهی و "محمد رسول‌اف" ديگر كارگردان سينماي ايران نيز به شش سال حبس تعزيري محكوم شد. گویا قرار است وکیلان این دو متهم درخواست تجدید نظر داشته باشند. پاییز سینمای ایران با وجود تمام حاشیه ها به پایان رسید. بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر در راه است و در این شرایط بیشتر فیلمسازان در حال آماده کردن فیلم خود برای حضور در این رویداد بین المللی هستند. با جود اینکه سه ماه پاییز سینمای ایران برای فیلمسازان با تنشهای متعددی روبرو بود. اما امید است زمستان خوبی برای این سینما در انتظار باشد.