انتقاد اصحاب رسانه‌ از جشنواره مطبوعات

ملت ما: روز گذشته مهدي فضائلي، عضو هيات منصفه مطبوعات از كاهش شركت روزنامه‌نگاران با سابقه در جشنواره مطبوعات در سال‌هاي گذشته خبر داده و گفته بود: «حضور بيشتر روزنامه‌نگاران با سابقه در جشنواره مطبوعات نياز به برنامه‌ريزي دارد.» بيژن مقدم، مديرمسوول روزنامه جام جم و يكي از اعضاي هيات داوران هفدهمين جشنواره مطبوعات حضور پررنگ‌تر روزنامه‌نگاران قديمي را نيازمند نوآوري در جشنواره مي‌داند. او معتقد است که سال‌هاست دستي به سر و گوش شيوه برگزاري جشنواره مطبوعات كشيده نشده است. با او به گفت‌وگو نشسته‌ايم. عده‌يي معتقدند كه استقبال از جشنواره مطبوعات هرساله كاهش مي‌يابد، نظر شما چيست؟ به نظر من اتفاق جديدي رخ نداده است و هميشه شرايطي مشابه از نظر تعداد شركت‌كنندگان و ميزان مشاركت وجود داشته است. افزايش ميزان شركت‌كنندگان امسال نسبت به گذشته مشهود است. اما اينجا پرسشي مطرح مي‌شود كه آيا آثار ارسالي به جشنواره مساوي با بضاعت مطبوعات است يا خير؟ پاسخ من خير است. آثار زيادي طي سال گذشته در مطبوعات كشور منتشر شده است كه به هر دليلي به جشنواره نرسيده‌اند. عده‌يي آثار خود را ارسال نكرده‌اند و علت را گرفتاري ذكر مي‌كنند. افرادي هم مي‌گويند كه زمان ارسال آثار را از دست داده‌اند و عده‌يي هم مي‌گويند كه اين جشنواره براي ما موضوعيتي ندارد و جشنواره را قبول ندارند. چه راهكاري وجود دارد تا جشنواره مطبوعات جايگاه اصلي خود را در بين اهل مطبوعات بيابد؟ امسال در كميته داوري به اين نكته رسيديم كه در مجموع اين حجم آثار بسياري كه مطالعه شد، خيلي از كارهاي مطلوبي كه در يك سال گذشته در مطبوعات خوانده بوديم در بين آثار رسيده نبود. پيشنهادي مطرح شد كه دبيرخانه دايمي جشنواره بهتر است در طول سال مجموعه آثار منتشر شده را بررسي كند و آثار مطلوب را بدون آنكه صاحب اثر موظف به ارسال آن باشد، در جشنواره شركت دهد. منظور من راهكاري بود تا اهالي مطبوعات خود رغبت بيشتري براي شركت در جشنواره داشته باشند. اگر مديران مطبوعات با فراخوان اين جشنواره جدي‌تر برخورد كرده و آن را بررسي كنند و مسووليت جمع‌آوري، پيگيري و ارسال آثار را نيز برعهده افرادي بگذارند بطور حتم استقبال بيشتري از جشنواره خواهد شد. طبيعتا هر اقدامي كه در آن نوآوري و تغيير نباشد و ساز و كاري براي تغيير شكل و شمايل آن تعريف نشود تكراري خواهد شد. جشنواره مطبوعات هم از آن جشنواره‌هايي است كه با اقداماتي مي‌توان آن را از حالت تكرار خارج كرد. برگزاري همايش‌هاي جانبي پيش از برگزاري جشنواره و جلساتي كه از همه دست اندركاران مطبوعات در آن دعوت شود مي‌تواند موثر باشد. همه بايد جمع شوند و هر كسي هر نقدي دارد ابراز كند تا هم نوآوري داشته باشيم و هم دركنار هم جشنواره را برگزار كنيم. امروز نخستين روز از نمايشگاه بين‌المللي مطبوعات است و هفدهمين دوره اين نمايشگاه در مصلاي امام خميني (ره) برگزار مي‌شود. پيش از اين محمدعلي رامين معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در نشست خبري مربوط به اين نمايشگاه گفته بود: «بدون شك نمايشگاه امسال پربارترين نمايشگاه مطبوعات بود.» با اين همه برخي از كارشناسان رسانه‌يي از كاهش حضور روزنامه‌نگاران باسابقه در نمايشگاه و جشنواره امسال خبر مي‌دهند. مهدي رحمانيان، مدير مسوول روزنامه شرق اما معتقد است با برگزاري نشست‌هايي در حاشيه اين جشنواره مي‌توان همه روزنامه‌ها از همه گرايش‌ها را يكجا جمع كرد. او مي‌گويد: «جاذبه‌ها اگر بيشتر شود آنهايي كه قهر كرده‌اند، آشتي مي‌كنند.» به نظر شما چرا عده‌يي معتقدند كه مشاركت در جشنواره مطبوعات از سوي قديمي‌تر‌ها كاهش يافته است؟ معتقدم كه برگزاري جشنواره مطبوعات امر مطلوبي است اما بايد جاذبه‌هاي برگزاري نمايشگاه را بيشتر كرد تا آنهايي كه به نوعي قهر كرده‌اند با جشنواره آشتي كرده و رغبت حضور پيدا كنند. شما چه راهكاري را پيشنهاد مي‌كنيد؟ نشست‌ها و ميزگردهاي جشنواره اتفاق خوبي بود كه در حاشيه جشنواره برگزار مي‌شد اما گويا در دوران جديد دوستان در معاونت مطبوعاتي صلاح را بر كاهش آن ديده‌اند، اما به اعتقاد من برگزاري اين نشست‌ها ضرورت دارد. زيرا مي‌تواند به جذب مخاطب كمك كند و افراد بيشتري آثار خود را ارسال كنند. بنابراين انتظار مي‌رود در اين زمينه نيز اقداماتي صورت گيرد تا در حاشيه جشنواره افراد بيشتري فعال شوند. آمارها نشان مي‌دهد كه تعداد شركت‌كنندگان امسال بيشتر از سال‌هاي گذشته بوده است. اين موضوع را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟ اگرچه بحث كميت در اين زمينه قابل توجه است اما كيفيت اولي‌تر است. افزايش كميت نكته مثبتي است كه استقبال را از جشنواره نشان مي‌دهد اما خوب است كه اين افزايش كميت با افزايش كيفيت همراه باشد. براي ارتقاي كيفيت چه بايد كرد؟ اگر در جشنواره رسانه‌هاي مختلف كشور از گرايش‌هاي گوناگون جمع شوند در حقيقت محفلي مهيا مي‌شود براي تبادل تجارب و افكار و همچنين رشد. زيرا هر جا رقبا با هم جمع شوند در رقابت از يكديگر مي‌آموزند و تجارب خود را به يكديگر انتقال مي‌دهند. مدير مسوول سايت تابناك، برگزاري نمايشگاه و جشنواره مطبوعات امسال را به رويه كنوني مطلوب ارزيابي نمي‌كند. او نسبت به برگزاري نمايشگاه و جشنواره كه امسال هفدهمين دوره برگزاري آن است، انتقاد دارد. اميرعلي اميري مي‌گويد: «بر مطبوعات، فضاي سياسي سايه انداخته است و اين مطلوب اصحاب رسانه نيست.» برخي كارشناسان معتقدند مطبوعاتي‌هاي باسابقه حضور كمرنگي در جشنواره امسال دارند. جشنواره و نمايشگاه مطبوعات امسال را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟ طبيعتا حضور در نمايشگاه و عرصه‌هاي معرفي يك جريده يك سايت و در مجموع يك رسانه چه الكترونيكي باشد و چه مكتوب بايد فضايي داشته باشد كه مقصود يك رسانه را تامين كند. به‌زعم برخي از اصحاب رسانه، رسانه بايد بتواند ويژگي‌هاي خود را به بازديدكنندگان عرضه كند. آن چه كه انگيزه‌ها را كم مي‌كند برنامه‌ريزي‌هاي نامناسب يا ساماندهي ضعيف در نمايشگاه است. از سوي ديگر علت كاهش استقبال، عدم وجود ديدگاه مناسب است. هم‌اكنون فضايي در معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد حاكم است كه نمي‌توان از آن به فضاي مطلوب تعبير كرد. به نحوه برخورد شخص معاون مطبوعاتي انتقاداتي وارد است زيرا برگرفته از نگاه سياسي غليظي است كه اين روزها فضا را بر رسانه‌ها تنگ كرده است. يعني شما علت را تنها در تفاوت ديدگاه‌هامي‌دانيد؟ يكي از علت‌ها همين است كه عده‌يي در نمايشگاه و جشنواره شركت نكرده‌اند. عده‌يي از سال‌هاي گذشته به ساماندهي و فضاهاي اختصاص يافته در نمایشگاه ايراد وارد مي‌كردند. آنچه به عقيده شما هم‌اكنون بر مطبوعات حاكم است چه تبعاتي مي‌تواند داشته باشد؟ بطور يقين اگر ما رسانه و مطبوعات را فضاي مردمسالاري و دموكراسي يك ركن تلقي كنيم و آن را از شاخص‌هاي جامعه توسعه يافته بدانيم هر لطمه‌يي كه به فضاي رسانه‌يي كشور خورده شود سبب عقب‌ماندگي مي‌شود و سال‌ها زمان لازم است تا تبعات آن جبران شود. اينكه ما داريم زمان را براي جبران از دست مي‌دهيم واقعيت است.