مهر: هامانه نام یکی از روستاهای شهرستان اشکذر در ۷۰ کیلومتری مرکز استان یزد است، روستایی که مردمان آن هنوز صفا و یکرنگی سالهای دور را با خود دارند و گرچه تکنولوژی و وسایل روز به خانههای آنها نیز وارد شده اما برخی ابزارهای قدیمی در این روستا هنوز کاربرد دارد. آسیاب آبی از جمله ابزارهای قدیمی است که این روزها تقریبا در همه روستاها به خاطره تبدیل شده اما در هامانه این آسیاب هنوز میچرخد و متولی آن هر روز مقداری از گندمهای آورده شده به این آسیاب را خرد کرده و تبدیل به آرد میکند.
شهرستان اشکذر از آنجا که یکی از مناطق مستعد کشت گندم در گذشته و حال بوده است، همواره از وجود آسیابهای آبی بسیاری بهرهمند بوده اما آسیاب آبی هامانه اکنون تنها آسیاب آبی فعال در این منطقه است. متولی این آسیاب اظهار داشت: سنگ این آسیاب با آب چشمه این روستا می چرخد که البته آب آن نسبت به گذشته بسیار کم شده اما هنوز می تواند این آسیاب آبی را سرپا نگاه دارد.
شیخ جواد حیدری بیان کرد: این آسیاب ۲۰۰ سال است که کار می کند اما این ۲۰۰ سال، مدت زمانی است که مردم از پدربزرگها و مادربزرگهای خود شنیدهاند و به نظر میرسد قدمت این آسیاب آبی به قرن ها سال پیش باز می گردد. وی عنوان کرد: اکنون در هر شبانه روز هفت کیلوگرم از گندم اهالی روستا در این آسیاب تبدیل به آرد می شود و بسیاری از کشاورزان هنوز علاقمند به آرد کردن گندم خود در این آسیاب هستند.
سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان اشکذر نیز در این زمینه اظهار داشت: با بررسی های انجام شده و مطالعات صورت گرفته، مشخص شد که سنگهای آسیاب آبی هامانه تنها آسیاب آبی فعال شهرستان اشکذر، قرنها است همچنان با آب چشمه این روستا می چرخد. سید محمدجعفر میرجلیلی افزود: آسیاب آبی یا «آسیا اووی»، دستگاهی است که برای خرد کردن گندم و سایر غلات و برای درست کردن آرد با استفاده از تکنیک سرعت آب و یا فشار آب کار می کند. وی افزود: آسیابهای آبی در ایران تقریبا در همه شهرها وجود داشته اما امروز تنها چند مورد انگشت شمار هنوز کار میکنند.
میرجلیلی اظهار داشت: از جمله این آسیابهای سنتی، آسیاب آبی هامانه در منطقه خضرآباد در ۷۰ کیلومتری مرکز شهرستان اشکذر است و از آنجا که نام دیگر آسیاب «طاحونه» است، به نظر می رسد نام روستای مجاور این روستا نیز از این کلمه گرفته شده است. وی با بیان اینکه چرخ این آسیاب سالیان متمادی است که با آب چشمه هامانه به حرکت در می آید، افزود: در حال حاضر روستای هامانه دارای چشمه ای با بیشترین حجم آب در منطقه خضرآباد است که آب این چشمه کمترین املاح را دارد.
دیدگاه تان را بنویسید