«باج‌‌گیری عاطفی» چیست؟

یک روانشناس با تأکید بر عواقب تک‌فرزندی به لحاظ روانی گفت: تک‌فرزندانی که با شرکت در انواع کلاس‌های فوق برنامه از محبت والدین محروم می‌مانند، در بزرگسالی والدین خود را تنها می‌گذارند. بدرالسادات همایونیان ، با بیان تمایل برخی والدین مبنی بر صرف هزینه‌های سنگین برای کلاسهای فوق برنامه فرزندان خود به ویژه آنهایی که یک فرزند دارند، اظهارداشت: اولین اشتباه اساسی را والدینی مرتکب می‌شوند که فکر می‌کنند با صرف هزینه‌های گزاف و کلاس‌های نقاشی، موسیقی، سفالگری، انواع زبان‌های خارجی و ... می‌توانند کودکانی استثنایی تربیت کنند. وی افزود: کودکان تا وقتی مقطع دبستان را سپری می‌کنند تنها اشتغالشان بازی است، مانند افرادی که شغل دارند شغل این کودکان نیز بازی است، اما والدین فکر می‌کنند باید اوقات کودکان خود را به ویژه در تابستان با انواع کلاسهای هنری و ورزشی پر کنند در حالی که این کلاسها فقط کودکان را گیج می‌کند و موجب می‌شود آنها همه افراد را به جز پدر و مادر خود ببینند. شیوه تربیتی موجب می‌شود تا کودکان به لحاظ روانی ارضاء نشوند. این متخصص حوزه بهداشت روان تأکید کرد: در اینجا با اصطلاح «باج‌ گیری عاطفی» مواجهیم، والدین به جای دادن عشق و محبت خود به فرزندان که ناشی از خستگی و کمبود وقت است در واکنش به خواست کودک به آنها ابزار دیجیتال و رایانه می‌دهند از طرفی برخی والدین تمام آرزوها و تمایلات ارضاء نشده دوران جوانی و کودکی خود را با کلاس‌های مختلف برای فرزند خود جبران می‌کنند، بهتر است والدین ابتدا علاقه فرزند خود را پیدا کنند و سپس او را در کلاس مورد علاقه‌اش ثبت‌نام کنند. وی ادامه داد: حضور کودکان در انواع کلاس‌ها موجب می‌شود تا آنها با کودکان غریبه اُخت شوند و به دلیل کمبود محبت والدین احساس عدم امنیت کنند، کودکان باید فضای امنی به لحاظ روانی داشته باشند، گاهی بخشی از فضای خانه این حس را به آنها می‌دهد معمولاً اکثر مراجعان رایانه را به عنوان این فضای امن تلقی می‌کنند. این روانشناس با تأکید بر اهمیت بازی برای پیشگیری از ابتلا به اختلالات یادگیری گفت: اگر به لحاظ حرکتی و لامسه به کودکان رسیدگی نشود در مقطع دبستان و سال‌های اول و دوم ابتدایی دچار اختلالات یادگیری می‌شوند که این اختلالات شامل ریاضی، گفتاری و نوشتاری می‌شود، علت اصلی این اختلالات نبود فردی برای بازی با کودک است. وی گفت: جالب است بدانید بازی با توپ و کشتی گرفتن در تقویت حس لامسه و حرکت کودک موثر است، متأسفانه چشم و هم‌چشمی والدین و کودکان نسبت به کودکان دیگر و تهیه تلفن همراه، تبلت و رایانه برای فرزندان منجر شده تا آنها خود را با این وسایل سرگرم کنند. وی تأکید کرد: والدین با این رفتار خود به کودکان ظلم می‌کنند زیرا همه‌چیز پول و بازی‌های رایانه‌ای نیست و بچه‌ها به محبت نیاز دارند، وقتی این کودکان بزرگتر می‌شوند والدین خود را تنها می‌گذارند، متأسفانه بسیاری از مراجعان 15 یا 16 ساله درمانگاه‌ها به لحاظ روانی بسیار مشکل دارند، از حدود 50 نفر مراجعی که به کلاس سوارکاری یا نقاشی رفته بودند فقط 10 نفر تا پایان کار را ادامه دادند و به نظر می‌رسد حضور کودکان و نوجوانان در این کلاس‌ها بیشتر برای گذراندن وقت است. این متخصص حوزه بهداشت روان اذعان داشت: به نظر می‌رسد والدین اعتقاد چندانی به این کلاسها ندارند زیرا موقع انتخاب رشته تحصیلی از فرزند خود انتظار دارند در یکی از رشته‌های ریاضی و تجربی ثبت‌نام کنند درحالی که در کودکی او را به انواع کلاس‌های هنری و ورزشی فرستاده‌اند. وی اضافه کرد: برخی از این نوع جوانان در جلسه مشاوره می‌گویند که از خون می‌ترسند اما به خاطر انتظار پدرشان برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی ناچارند این رشته را دنبال کنند. متأسفانه برخی فرزندان خانواده‌های مرفه از نظر روانی در شرایط بدی هستند و این مهم نشان می‌دهد که حضور در انواع کلاس‌های گران‌قیمت سلامت روان کودکان را تضمین نمی‌کند. وی خاطرنشان کرد: تحقیقی مبنی بر مقایسه سلامت روان فرزندان مادران شاغل و خانه‌دار انجام شده است که نتیجه آن نشان می‌دهد چنانچه والدین براصول علوم رفتاری و روانی تأکید کنند و ضمن مشاوره با روانشناس از کمال‌گرایی و ثبت‌نام فرزندان خود در انواع کلاس‌ها بپرهیزند به مراتب فرزندانی سالم‌تر از مادران خانه‌دار دارند. هر چند مادران خانه داری که برای تربیت و بازی فرزند خود وقت می گذارند، به مراتب کودکان سالم‌تری خواهند داشت. وی گفت: متأسفانه برخی پدران کمال‌گرا هستند و در امر تربیت تصمیمات نادرستی می‌گیرند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد داشتن 2 یا 3 فرزند منجر به تربیت طبیعی می‌شود زیرا خواهرها و برادرها انرژی روانی خود را با دعواها تخلیه می‌کنند به شرط اینکه والدین بر آنها کنترل داشته باشند.