خانواده‌ی برتر را بشناسیم
ارزش شایان اصالت خانوادگی بدان حد است که امیرمؤمنان علی (ع) به مالک اشتر توصیه می‌فرمایند که برای گزینش فرماندهان لشکر اسلام بر اصالت و شرافت خانوادگی آنان دقت کند ...
پیام زن: «خانواده» جامعه‌ی کوچکی است که هسته‌ی اولیه‌ی آن را زن و شوهر تشکیل می‌دهند؛ کانونی مقدس که در سایه‌ی پیوند زناشویی برای رفع نیازهای حیاتی و عاطفی انسان شکل می‌گیرد و با هدف عالی «تربیت شایستگان» رشد و تعالی می‌یابد. «خانواده‌ی برتر»، کوچک‌ترین واحد اجتماعی است که با اندیشه‌ای الهی شکل می‌گیرد و با ارکانی شایسته به ارزشی والا و ماندگار دست می‌یابد. آموزه‌های مذهبی این ارزش جاودان را در پرتو مال و اولاد نمی‌داند، چراکه «مال و فرزندان زینت زندگی دنیایند [و بس]» (کهف، آیه‌ی41). گاه زیادی مال و فرزند به‌جای نجات باعث گرفتاری و عذاب افراد است. «و (فزونی) اموال و اولاد آن‌ها تو را به شگفتی فرو نبرد. خدا می‌خواهد آنان را به‌وسیله‌ی آن در زندگی دنیا عذاب کند و در حال کفر بمیرند» (توبه، آیه‌ی 55). یا این ماندگاری را به‌خاطر قدرت و زور نمی‌بیند؛ زیرا پیش از این کسانی بوده‌اند نیرومندتر و قوی‌تر که به‌خاطر ناسپاسی و کفران، کیفر دیدند و خود را بدعاقبت کردند. علاوه بر زر و زور، قوم و قبیله و یا خویش و
عشیره نیز عامل جاودانگی به حساب نمی‌آید تا بگویند: «اموال و اولاد ما (از همه) بیش‌تر است (و این نشانه‌ی علاقه‌ی خدا به ماست) و ما هرگز مجازات نخواهیم شد» (سبأ، آیه‌ی 35). زیرا این داشته‌ها بدون پشتوانه‌های فکری و معنوی، خود باعث لغزش به پرتگاه نیستی و نابودی می‌شود (همزه، آیه‌ی3). آن‌چه در نمودار شخصیتی خانواده‌های برتر به‌عنوان شاخص‌های تأثیرگذار می‌یابیم، ملاک‌هایی برجسته و بالنده است، که در این مقاله به آن‌ها پرداخته خواهد شد. اصالت خانوادگی «اصالت ارزش‌مند پدران» و «دامان پاک مادران» دو بنیان تأثیرگذار در شخصیت فرزندان است که به‌عنوان دو رکن نورآفرین در جسم و جان آنان به حساب می‌آید.« «اصلاب شامخه» و «ارحام مطهره» دو ویژگی والای اولیای الهی است که بنیان برکات فراوان در عرصه‌ی بندگی و بالندگی آنان محسوب می‌شود» (فیروزآبادی، ص1). چنان‌که امام حسین (ع) در روز عاشورا، راز آزادگی خویش را دامن‌های پاک و مردان صاحب غیرت که در پرتو آن‌ها پرورش یافته، بیان فرمود. ارزش شایان اصالت خانوادگی بدان حد است که امیرمؤمنان علی (ع) به مالک اشتر توصیه می‌فرمایند که برای گزینش فرماندهان لشکر اسلام بر اصالت و شرافت خانوادگی
آنان دقت کند و از «بیوتات صالحه» آنان را انتخاب کند. این تأکید و توصیه از آن روست که با مسئولیت‌پذیری انسان‌های شریف و اصیل، آرامش مردم بیش‌تر، اعتماد سران کشور فراوان‌تر، ارزش‌مداری آنان چشم‌گیرتر و سرانجام آلوده نشدن به جاه و جیفه‌ی دنیا کم‌تر و کم‌تر خواهد بود. ویژگی‌های شخصیتی اعضای خانواده برتر ویژگی‌های روحی شخصیتی ارکانی دارد که عبارتند از: دین و ایمان: مجموعه‌ی دل‌بستگی‌های دینی و اعتقادات مذهبی که انسان منهای بی‌نهایت را با نیرویی به‌علاوه‌ی بی‌نهایت، پیوند می‌دهد تا تمامی آفرینش را محضر خداوند، همه‌ی آفریده‌ها را محصول خلقت و حکمت و مصلحت الهی بداند و خود را با ابدیت هم‌سو و هم‌سان سازد. علم و دانش : دانش به آدمی بینش می‌بخشد و این دو باعث رفتار و روشی متمایز می‌شوند تا پدر و مادر از ظاهربینی و ساده‌انگاری به عمق‌نگری و واقع‌بینی برسند و در زندگی خویش تنها به مد و مدل و قیافه و قامت یا خوردن و خوابیدن بسنده نکنند. که این زندگی نوعی جهالت و غفلت مدرن و امروزی است که با دل‌مردگی و افسردگی همراه می‌شود و نشاط و شادکامی حقیقی را از انسان می‌رباید. معنویت : راز و نیاز با خدای بی‌نیاز، دعا و مناجات به
درگاه مهربانی دلنواز و توبه و استغفار در پیشگاه پروردگاری بنده‌نواز، قطره‌ی وجود آدمی را به دریای بی‌کران متصل می‌کند و او را در تنگنای سختی‌ها، سرحال و شاداب و پرامید و بانشاط می‌سازد. تقوا: پرهیز و پروای بیش‌تر در زندگی باعث گرامی‌تر شدن در بندگی است، چنان‌که قرآن با اشاره به آن می‌فرماید: «همانا گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست» (حجرات، آیه‌ی13). خانواده‌ای که دل و دیده، فکر و عقیده و یا شکم و شهوت خویش را به قله‌ی پارسایی و پرهیز از زشتی‌ها و پلشتی‌ها برساند؛ بدون تردید آرامش و آسایش جسم و جان خود را با پاکی و تابناکی روح و روان پیوند داده و در زندگی خویش پادشاهی واقعی می‌کند. ویژگی‌های رفتاری خانواده برتر ارکان برجسته‌ی ویژگی‌های رفتاری عبارتند از: مدیریت ایده‌آل: زن و شوهر در خانواده‌ی برتر با توجه به دانش، مهارت و اخلاق، خانه و خانواده را به بهترین شکل ممکن اداره می‌کنند، در چنین خانواده‌ای مرد مدیر لایق و کاردان، پرتلاش، قاطع و جدی در کار است، به‌گونه‌ای که هزینه‌ی زندگی را از طریق حلال تأمین می‌کند. هدایت و حمایت اعضای خانواده را با توجه به ابدیت آنان عملی می‌سازد، چنان‌که حضرت اسماعیل
چنین بود (مریم، آیه‌ی 55). او همواره خانواده‌اش را به نماز و زکات فرمان می‌داد و همواره مورد رضایت پروردگارش بود و زن نیز در ایفای سه وظیفه‌ی اصلی یعنی «شوهرداری»، «خانه‌داری» و «نقش مادری» نمونه‌ای از اخلاق‌مداری، مهارت و دانش محوری است. مدیریت برتر زن و شوهر، مانع آسیب یا آفت بر خانواده می‌شود که در زمان فقر و ناداری، عزلت و گمنامی یا جهل و نادانی، بنده‌ی سربه زیر خداوند بودند؛ اما به‌هنگام ثروت و قدرت یا مقام و شهرت سر به عصیان و طغیان گذاشتند (مریم، آیه‌ی59)؛ به‌گونه‌ای که نماز را تباه کردند، شهوت را پیروی کردند و مجازات گمراهی خود را دیدند. مناسبات در روابط اسلامی: احترام متقابل، خوش‌اخلاقی، رعایت حقوق یکدیگر، حفظ حریم و پایبندی به عفاف و حیا، بردباری در سختی و مشکلات و تحمل یکدیگر ارمغان‌های برتر اخلاقی ـ اجتماعی است که خانواده‌ای برتر فراهم می‌کند و خانه و خانواده را از بلای پیدا و پنهان دور می‌سازد. شیوه‌ی زندگی : بینش برتر زن و شوهر به آنان، شیوه‌ی برتر می‌بخشد به‌گونه‌ای که در زندگی خویش حد و اندازه نگه می‌دارند، نعمت الهی را بی‌حساب و کتاب، مصرف و یا ضایع نمی‌سازند. امید بر دنیا و دل‌بستگی‌های
هستند و اسیر زرق و برق زندگی با دل سپردن به تجمل و نوعی بردگی نمی‌شوند. هرگز سراغ چشم و هم‌چشمی، رقابت در بهره‌مندی‌های افزون‌تر در زندگی و یا کسب درآمدهای ناپاک دنیوی نمی‌روند و سعی در تکمیل و تکامل عبادات و بندگی دارند و از آن‌سو هیچ‌گاه خود را از لذات مباح، پاک و شایسته زندگی محروم نمی‌کنند. تربیت نسل صالح : بعد از جبران نواقص و تامین نیازها و تسکین یا دستیابی به آرامش و امنیت که دو رهاورد اولیه¬ی ازدواج است، «تولید» سومین رهاورد ازدواج است یعنی به‌وجودآوردن انسان یا بقای نسل تا فردا و فرداهای حیات خویش را زنده و بالنده بدانیم و در خانواده‌ی برتر، به «نسل صالح» دست یابیم. نسل صالح، نسلی است شایسته و نیکو، بهره‌مند از عالی‌ترین مراحل تکامل انسان و برتر از نظر عمل، اخلاق و ایمان. بهره‌مندی از نسل صالح چنان اهمیتی دارد که امام سجاد (ع) در دعای بیست‌و‌پنجم صحیفه‌ی سجادیه درخواست این ویژگی را در ذُریّه و نسل خویش می‌کند و به خدای خود عرض می‌کند: «پروردگارا! بر من منت گذار، به این نعمت که فرزندانم را باقی بداری و آن‌ها را برای من صالح گردانی و مرا به‌وجود آنان بهره‌مند و کامروا سازی.» آموزه‌های دینی، فرزند را
«رحمت» یا «نعمت» الهی دانسته و نیاز به آن را فطری می‌شمرد و برای دستیابی به آن، به حرکت و تلاش، یا دعا و درخواست توصیه و تأکید می‌کند. چنان‌که در آیه‌ی 47 سوره‌ی فرقان درباره‌ی «عبادالرحمن» چنین می‌خوانیم: «کسانی که می‌گویند پروردگارا از همسران و فرزندان ما، مایه‌ی روشنی چشم ما قرار ده و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.» «قره اعین» یا روشنی چشم، تحفه‌ای است که باعث سرور و شادمانی دل و دیده و نشاط و شادابی خانه و خانواده می‌شود و امید به زندگی، عشق به حیات و هستی و سرانجام نگاه نویدبخش به فردا و فرداها را گسترش می‌بخشد. بینشی که جناب زکریا (ع) با توجه به آن، از خدای خود فرزند پاکیزه طلب کرد (انبیاء، آیه‌ی 90) و حضرت ابراهیم (ع) نسل صالح و فرزند صالح خواست (صافات، آیه‌ی 100). شیوه‌های تربیتی موثر در خانواده برتر تربیت فرزند، از مهم‌ترین وظایف پدران و مادران از یک سو و مربیان و دلسوزان جامعه از سوی دیگر است. تربیت، به‌معنای شکوفا کردن استعدادهای درونی انسان‌ها و هدایت غرایز نهفته‌ی آنان، به‌سوی قله‌ی کمال و رستگاری است. «پدر» و «مادر» به‌عنوان دو رکن اساسی خانواده، بیش‌ترین نقش را در تربیت فرزندان ایفا
می‌کنند. به‌ویژه مادر که از زمان انعقاد نطفه تا دوران نوجوانی ارتباطی تنگاتنگ با کودک دارد و همانند یک معلم، مربی و الگوی رفتاری و گفتاری کودک به‌حساب می‌آید. ازاین‌رو، مجموعه‌ی خصلت‌ها، اندیشه‌ها، افکار و رفتار او بیش‌ترین تأثیر را در ساختار شخصیتی یک نوجوان به‌جای می‌گذارد. به‌گونه‌ای که پیشوایان عزیز ما انتقال ژنتیک یا وراثتی را در ظاهر چهره نیز گوشزد کرده‌اند و مادران خوش‌رو و خوش‌قلب را مربی برتر در تربیت فرزند دانسته‌اند. چنان‌که درباره‌ی پدران نیز امام باقر (ع) فرموده است: «اطفال در سایه‌ی صلاحیت و شایستگی پدران‌شان [از انحرافات] مصون می‌مانند» (بحارالانوار، ج68، ص236). «تکریم شخصیت فرزندان» گامی موثر در جهت تربیت نسل است. در پرتو این مهم، فرزندان ما از احساسات حقارت و خودکم‌بینی با خودباختگی به اتکا و اعتماد به‌نفس رو کرده، پاسخ به نیازهای عاطفی و شخصیتی‌شان داده شده و سرانجام به‌رشد و شکوفایی مطلوبی دست می‌یابند. از جمله موارد تکریم، انتخاب نام نیک، گفت‌وگوی صمیمانه و نزدیک، سلام کردن و مهربانی شیرین و دل‌پذیر است. گاه بوسیدن، گاهی در آغوش کشیدن و موقعی اظهار علاقه با واژه‌های دل‌نشین و آهنگین
باعث خودارزش‌مندی و خودباوری فرزندان گردیده و نگاه مثبت و معناداری به زندگی و لذت‌های مربوط به آن فراهم می‌سازد. بدیهی است «اعتدال در محبت» و «رعایت مساوات بین فرزندان» تأثیر به‌سزایی در دوری از تلاطم‌های روحی ـ روانی و مصون ماندن از هر نوع انزوا و بدبینی خواهد داشت. گامی دیگر در تربیت نسل صالح، «توجه به ارزش‌های معنوی» در زندگی است؛ یعنی درک درست از جایگاه انسان در هستی و نگاه روشن به مبدأ و معاد. امام باقر (ع) مراحل تربیت معنوی فرزندان را از خردسالی این‌گونه بیان فرموند: «والدین باید در سه‌سالگی، کلمه‌ی توحید (لااله الا‌الله) را به کودک یاد دهند. در چهارده‌سالگی کلمه‌ی رسالت (محمد رسول‌الله) را به او بیاموزند و در پایان پنج‌سالگی او را آزمایش کنند اگر راست و چپ را می‌شناسد، صورتش را به‌سوی قبله متوجه ساخته و به او بگویند رو به قبله سجده کند. در شش‌سالگی اجزای نماز و رکوع و سجده‌ی صحیح را یادش دهند تا سن او به آخر سال هفتم برسد. در آن‌موقع به او بگویند: دست‌ها و صورتش را بشوید و آن‌گاه به نماز بایستد» (طبرسی،1370، ص222). عبادت‌های تمرینی و دعا و نیایش کودک در پیشگاه خداوند، اثر فراوانی در روان طفل به‌جای
می‌گذارد. گرچه ممکن است او معنا و مفهوم الفاظ و عبادات را نفهمد ولی معنی توجه به خدا، راز و نیاز با پروردگار، استمداد از آن قدرت لایزال را متوجه خواهد شد. در پرتو این ارتباط، فرزند ما فردی امیدوار، متکی به‌نفس، دارای هدف و آرمان، بهره‌مند از تکیه‌گاهی مطمئن در دنیای پرشتاب امروزی، به‌دور از خلأهای آرمانی و مفهومی در زندگی، بهره‌مند از لذت‌های معنوی و قدسی و مسلط بر احساس پوچی و بیهودگی خواهد بود که شیرینی ارزش‌های معنوی در کام وجود خود احساس می‌کند و در سنگلاخ‌های نوجوانی و جوانی، پرامید و مطمئن به نیروهای غیبی و آسمانی مسیر زندگی خویش را می‌پیماید. گفتنی است که در این گام، تربیت معنوی کودکان باید به‌دور از تندی و خشونت باشد و همراه با مدارا، صبر و بردباری انجام شود که هنرمندی در این راه، ماندگاری ارزش‌های دینی را صدچندان می‌سازد. چنان‌که بهره‌مندی از شعر، سرود، نقاشی، فیلم و نمایش و یا زبان شیرین و ملایم در بین کودکان، نوجوانان و جوانان طرفداران فراوانی دارد و همراهی سلیقه با ابزار دانش و تجربه آن هم به‌صورت غیرمستقیم، شیرینی و دل‌نشینی فراوانی در عمق جان فرزندان‌مان می‌نشاند و تشویق آنان باعث استمرار
فعالیت‌های پسندیده می‌شود.
منابع:
-قرآن کریم.
- مجلسی، محمدباقر، (1414) بحارالانوار، بیروت، الوفا.
- فیروزآبادی، سیدمرتضی، (بی تا) فضائل الخمسه من الصحاح السته، تهران اسلامیه.
- طبرسی، (1370) مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی.
لقمانی احمد
منبع: ماهنامه پیام زن - شماره 258
- See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921204000004#sthash.N9a4Nsm8.dpufمنابع:
-قرآن کریم.
- مجلسی، محمدباقر، (1414) بحارالانوار، بیروت، الوفا.
- فیروزآبادی، سیدمرتضی، (بی تا) فضائل الخمسه من الصحاح السته، تهران اسلامیه.
- طبرسی، (1370) مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی.
لقمانی احمد
منبع: ماهنامه پیام زن - شماره 258
- See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921204000004#sthash.N9a4Nsm8.dpuf«خانواده» جامعه‌ی کوچکی است که هسته‌ی اولیه‌ی آن را زن و شوهر تشکیل می‌دهند؛ کانونی مقدس که در سایه‌ی پیوند زناشویی برای رفع نیازهای حیاتی و عاطفی انسان شکل می‌گیرد و با هدف عالی «تربیت شایستگان» رشد و تعالی می‌یابد.
- Tweet
ویژگی‌های خانواده‌ی برتر و شاخص‌های آن
«خانواده» جامعه‌ی کوچکی است که هسته‌ی اولیه‌ی آن را زن و شوهر تشکیل می‌دهند؛ کانونی مقدس که در سایه‌ی پیوند زناشویی برای رفع نیازهای حیاتی و عاطفی انسان شکل می‌گیرد و با هدف عالی «تربیت شایستگان» رشد و تعالی می‌یابد. «خانواده‌ی برتر»، کوچک‌ترین واحد اجتماعی است که با اندیشه‌ای الهی شکل می‌گیرد و با ارکانی شایسته به ارزشی والا و ماندگار دست می‌یابد. آموزه‌های مذهبی این ارزش جاودان را در پرتو مال و اولاد نمی‌داند، چراکه «مال و فرزندان زینت زندگی دنیایند [و بس]» (کهف، آیه‌ی41).
گاه زیادی مال و فرزند به‌جای نجات باعث گرفتاری و عذاب افراد است. «و (فزونی) اموال و اولاد آن‌ها تو را به شگفتی فرو نبرد. خدا می‌خواهد آنان را به‌وسیله‌ی آن در زندگی دنیا عذاب کند و در حال کفر بمیرند» (توبه، آیه‌ی 55). یا این ماندگاری را به‌خاطر قدرت و زور نمی‌بیند؛ زیرا پیش از این کسانی بوده‌اند نیرومندتر و قوی‌تر که به‌خاطر ناسپاسی و کفران، کیفر دیدند و خود را بدعاقبت کردند.
علاوه بر زر و زور، قوم و قبیله و یا خویش و عشیره نیز عامل جاودانگی به حساب نمی‌آید تا بگویند: «اموال و اولاد ما (از همه) بیش‌تر است (و این نشانه‌ی علاقه‌ی خدا به ماست) و ما هرگز مجازات نخواهیم شد» (سبأ، آیه‌ی 35). زیرا این داشته‌ها بدون پشتوانه‌های فکری و معنوی، خود باعث لغزش به پرتگاه نیستی و نابودی می‌شود (همزه، آیه‌ی3). آن‌چه در نمودار شخصیتی خانواده‌های برتر به‌عنوان شاخص‌های تأثیرگذار می‌یابیم، ملاک‌هایی برجسته و بالنده است، که در این مقاله به آن‌ها پرداخته خواهد شد.
اصالت خانوادگی
«اصالت ارزش‌مند پدران» و «دامان پاک مادران» دو بنیان تأثیرگذار در شخصیت فرزندان است که به‌عنوان دو رکن نورآفرین در جسم و جان آنان به حساب می‌آید.« «اصلاب شامخه» و «ارحام مطهره» دو ویژگی والای اولیای الهی است که بنیان برکات فراوان در عرصه‌ی بندگی و بالندگی آنان محسوب می‌شود» (فیروزآبادی، ص1). چنان‌که امام حسین (ع) در روز عاشورا، راز آزادگی خویش را دامن‌های پاک و مردان صاحب غیرت که در پرتو آن‌ها پرورش یافته، بیان فرمود.
ارزش شایان اصالت خانوادگی بدان حد است که امیرمؤمنان علی (ع) به مالک اشتر توصیه می‌فرمایند که برای گزینش فرماندهان لشکر اسلام بر اصالت و شرافت خانوادگی آنان دقت کند و از «بیوتات صالحه» آنان را انتخاب کند. این تأکید و توصیه از آن روست که با مسئولیت‌پذیری انسان‌های شریف و اصیل، آرامش مردم بیش‌تر، اعتماد سران کشور فراوان‌تر، ارزش‌مداری آنان چشم‌گیرتر و سرانجام آلوده نشدن به جاه و جیفه‌ی دنیا کم‌تر و کم‌تر خواهد بود.
ویژگی‌های شخصیتی اعضای خانواده برتر
ویژگی‌های روحی شخصیتی ارکانی دارد که عبارتند از:
دین و ایمان: مجموعه‌ی دل‌بستگی‌های دینی و اعتقادات مذهبی که انسان منهای بی‌نهایت را با نیرویی به‌علاوه‌ی بی‌نهایت، پیوند می‌دهد تا تمامی آفرینش را محضر خداوند، همه‌ی آفریده‌ها را محصول خلقت و حکمت و مصلحت الهی بداند و خود را با ابدیت هم‌سو و هم‌سان سازد.
علم و دانش : دانش به آدمی بینش می‌بخشد و این دو باعث رفتار و روشی متمایز می‌شوند تا پدر و مادر از ظاهربینی و ساده‌انگاری به عمق‌نگری و واقع‌بینی برسند و در زندگی خویش تنها به مد و مدل و قیافه و قامت یا خوردن و خوابیدن بسنده نکنند. که این زندگی نوعی جهالت و غفلت مدرن و امروزی است که با دل‌مردگی و افسردگی همراه می‌شود و نشاط و شادکامی حقیقی را از انسان می‌رباید.
معنویت : راز و نیاز با خدای بی‌نیاز، دعا و مناجات به درگاه مهربانی دلنواز و توبه و استغفار در پیشگاه پروردگاری بنده‌نواز، قطره‌ی وجود آدمی را به دریای بی‌کران متصل می‌کند و او را در تنگنای سختی‌ها، سرحال و شاداب و پرامید و بانشاط می‌سازد.
تقوا: پرهیز و پروای بیش‌تر در زندگی باعث گرامی‌تر شدن در بندگی است، چنان‌که قرآن با اشاره به آن می‌فرماید: «همانا گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست» (حجرات، آیه‌ی13). خانواده‌ای که دل و دیده، فکر و عقیده و یا شکم و شهوت خویش را به قله‌ی پارسایی و پرهیز از زشتی‌ها و پلشتی‌ها برساند؛ بدون تردید آرامش و آسایش جسم و جان خود را با پاکی و تابناکی روح و روان پیوند داده و در زندگی خویش پادشاهی واقعی می‌کند.
ویژگی‌های رفتاری خانواده برتر
ارکان برجسته‌ی ویژگی‌های رفتاری عبارتند از:
مدیریت ایده‌آل: زن و شوهر در خانواده‌ی برتر با توجه به دانش، مهارت و اخلاق، خانه و خانواده را به بهترین شکل ممکن اداره می‌کنند، در چنین خانواده‌ای مرد مدیر لایق و کاردان، پرتلاش، قاطع و جدی در کار است، به‌گونه‌ای که هزینه‌ی زندگی را از طریق حلال تأمین می‌کند. هدایت و حمایت اعضای خانواده را با توجه به ابدیت آنان عملی می‌سازد، چنان‌که حضرت اسماعیل چنین بود (مریم، آیه‌ی 55). او همواره خانواده‌اش را به نماز و زکات فرمان می‌داد و همواره مورد رضایت پروردگارش بود و زن نیز در ایفای سه وظیفه‌ی اصلی یعنی «شوهرداری»، «خانه‌داری» و «نقش مادری» نمونه‌ای از اخلاق‌مداری، مهارت و دانش محوری است.
مدیریت برتر زن و شوهر، مانع آسیب یا آفت بر خانواده می‌شود که در زمان فقر و ناداری، عزلت و گمنامی یا جهل و نادانی، بنده‌ی سربه زیر خداوند بودند؛ اما به‌هنگام ثروت و قدرت یا مقام و شهرت سر به عصیان و طغیان گذاشتند (مریم، آیه‌ی59)؛ به‌گونه‌ای که نماز را تباه کردند، شهوت را پیروی کردند و مجازات گمراهی خود را دیدند.
مناسبات در روابط اسلامی: احترام متقابل، خوش‌اخلاقی، رعایت حقوق یکدیگر، حفظ حریم و پایبندی به عفاف و حیا، بردباری در سختی و مشکلات و تحمل یکدیگر ارمغان‌های برتر اخلاقی ـ اجتماعی است که خانواده‌ای برتر فراهم می‌کند و خانه و خانواده را از بلای پیدا و پنهان دور می‌سازد.
شیوه‌ی زندگی : بینش برتر زن و شوهر به آنان، شیوه‌ی برتر می‌بخشد به‌گونه‌ای که در زندگی خویش حد و اندازه نگه می‌دارند، نعمت الهی را بی‌حساب و کتاب، مصرف و یا ضایع نمی‌سازند. امید بر دنیا و دل‌بستگی‌های هستند و اسیر زرق و برق زندگی با دل سپردن به تجمل و نوعی بردگی نمی‌شوند. هرگز سراغ چشم و هم‌چشمی، رقابت در بهره‌مندی‌های افزون‌تر در زندگی و یا کسب درآمدهای ناپاک دنیوی نمی‌روند و سعی در تکمیل و تکامل عبادات و بندگی دارند و از آن‌سو هیچ‌گاه خود را از لذات مباح، پاک و شایسته زندگی محروم نمی‌کنند.
تربیت نسل صالح : بعد از جبران نواقص و تامین نیازها و تسکین یا دستیابی به آرامش و امنیت که دو رهاورد اولیه¬ی ازدواج است، «تولید» سومین رهاورد ازدواج است یعنی به‌وجودآوردن انسان یا بقای نسل تا فردا و فرداهای حیات خویش را زنده و بالنده بدانیم و در خانواده‌ی برتر، به «نسل صالح» دست یابیم. نسل صالح، نسلی است شایسته و نیکو، بهره‌مند از عالی‌ترین مراحل تکامل انسان و برتر از نظر عمل، اخلاق و ایمان. بهره‌مندی از نسل صالح چنان اهمیتی دارد که امام سجاد (ع) در دعای بیست‌و‌پنجم صحیفه‌ی سجادیه درخواست این ویژگی را در ذُریّه و نسل خویش می‌کند و به خدای خود عرض می‌کند: «پروردگارا! بر من منت گذار، به این نعمت که فرزندانم را باقی بداری و آن‌ها را برای من صالح گردانی و مرا به‌وجود آنان بهره‌مند و کامروا سازی.»
آموزه‌های دینی، فرزند را «رحمت» یا «نعمت» الهی دانسته و نیاز به آن را فطری می‌شمرد و برای دستیابی به آن، به حرکت و تلاش، یا دعا و درخواست توصیه و تأکید می‌کند. چنان‌که در آیه‌ی 47 سوره‌ی فرقان درباره‌ی «عبادالرحمن» چنین می‌خوانیم: «کسانی که می‌گویند پروردگارا از همسران و فرزندان ما، مایه‌ی روشنی چشم ما قرار ده و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.»
«قره اعین» یا روشنی چشم، تحفه‌ای است که باعث سرور و شادمانی دل و دیده و نشاط و شادابی خانه و خانواده می‌شود و امید به زندگی، عشق به حیات و هستی و سرانجام نگاه نویدبخش به فردا و فرداها را گسترش می‌بخشد. بینشی که جناب زکریا (ع) با توجه به آن، از خدای خود فرزند پاکیزه طلب کرد (انبیاء، آیه‌ی 90) و حضرت ابراهیم (ع) نسل صالح و فرزند صالح خواست (صافات، آیه‌ی 100).
شیوه‌های تربیتی موثر در خانواده برتر
تربیت فرزند، از مهم‌ترین وظایف پدران و مادران از یک سو و مربیان و دلسوزان جامعه از سوی دیگر است. تربیت، به‌معنای شکوفا کردن استعدادهای درونی انسان‌ها و هدایت غرایز نهفته‌ی آنان، به‌سوی قله‌ی کمال و رستگاری است.
«پدر» و «مادر» به‌عنوان دو رکن اساسی خانواده، بیش‌ترین نقش را در تربیت فرزندان ایفا می‌کنند. به‌ویژه مادر که از زمان انعقاد نطفه تا دوران نوجوانی ارتباطی تنگاتنگ با کودک دارد و همانند یک معلم، مربی و الگوی رفتاری و گفتاری کودک به‌حساب می‌آید. ازاین‌رو، مجموعه‌ی خصلت‌ها، اندیشه‌ها، افکار و رفتار او بیش‌ترین تأثیر را در ساختار شخصیتی یک نوجوان به‌جای می‌گذارد. به‌گونه‌ای که پیشوایان عزیز ما انتقال ژنتیک یا وراثتی را در ظاهر چهره نیز گوشزد کرده‌اند و مادران خوش‌رو و خوش‌قلب را مربی برتر در تربیت فرزند دانسته‌اند. چنان‌که درباره‌ی پدران نیز امام باقر (ع) فرموده است: «اطفال در سایه‌ی صلاحیت و شایستگی پدران‌شان [از انحرافات] مصون می‌مانند» (بحارالانوار، ج68، ص236).
«تکریم شخصیت فرزندان» گامی موثر در جهت تربیت نسل است. در پرتو این مهم، فرزندان ما از احساسات حقارت و خودکم‌بینی با خودباختگی به اتکا و اعتماد به‌نفس رو کرده، پاسخ به نیازهای عاطفی و شخصیتی‌شان داده شده و سرانجام به‌رشد و شکوفایی مطلوبی دست می‌یابند. از جمله موارد تکریم، انتخاب نام نیک، گفت‌وگوی صمیمانه و نزدیک، سلام کردن و مهربانی شیرین و دل‌پذیر است.
گاه بوسیدن، گاهی در آغوش کشیدن و موقعی اظهار علاقه با واژه‌های دل‌نشین و آهنگین باعث خودارزش‌مندی و خودباوری فرزندان گردیده و نگاه مثبت و معناداری به زندگی و لذت‌های مربوط به آن فراهم می‌سازد. بدیهی است «اعتدال در محبت» و «رعایت مساوات بین فرزندان» تأثیر به‌سزایی در دوری از تلاطم‌های روحی ـ روانی و مصون ماندن از هر نوع انزوا و بدبینی خواهد داشت.
گامی دیگر در تربیت نسل صالح، «توجه به ارزش‌های معنوی» در زندگی است؛ یعنی درک درست از جایگاه انسان در هستی و نگاه روشن به مبدأ و معاد. امام باقر (ع) مراحل تربیت معنوی فرزندان را از خردسالی این‌گونه بیان فرموند: «والدین باید در سه‌سالگی، کلمه‌ی توحید (لااله الا‌الله) را به کودک یاد دهند. در چهارده‌سالگی کلمه‌ی رسالت (محمد رسول‌الله) را به او بیاموزند و در پایان پنج‌سالگی او را آزمایش کنند اگر راست و چپ را می‌شناسد، صورتش را به‌سوی قبله متوجه ساخته و به او بگویند رو به قبله سجده کند. در شش‌سالگی اجزای نماز و رکوع و سجده‌ی صحیح را یادش دهند تا سن او به آخر سال هفتم برسد. در آن‌موقع به او بگویند: دست‌ها و صورتش را بشوید و آن‌گاه به نماز بایستد» (طبرسی،1370، ص222).
عبادت‌های تمرینی و دعا و نیایش کودک در پیشگاه خداوند، اثر فراوانی در روان طفل به‌جای می‌گذارد. گرچه ممکن است او معنا و مفهوم الفاظ و عبادات را نفهمد ولی معنی توجه به خدا، راز و نیاز با پروردگار، استمداد از آن قدرت لایزال را متوجه خواهد شد. در پرتو این ارتباط، فرزند ما فردی امیدوار، متکی به‌نفس، دارای هدف و آرمان، بهره‌مند از تکیه‌گاهی مطمئن در دنیای پرشتاب امروزی، به‌دور از خلأهای آرمانی و مفهومی در زندگی، بهره‌مند از لذت‌های معنوی و قدسی و مسلط بر احساس پوچی و بیهودگی خواهد بود که شیرینی ارزش‌های معنوی در کام وجود خود احساس می‌کند و در سنگلاخ‌های نوجوانی و جوانی، پرامید و مطمئن به نیروهای غیبی و آسمانی مسیر زندگی خویش را می‌پیماید.
گفتنی است که در این گام، تربیت معنوی کودکان باید به‌دور از تندی و خشونت باشد و همراه با مدارا، صبر و بردباری انجام شود که هنرمندی در این راه، ماندگاری ارزش‌های دینی را صدچندان می‌سازد. چنان‌که بهره‌مندی از شعر، سرود، نقاشی، فیلم و نمایش و یا زبان شیرین و ملایم در بین کودکان، نوجوانان و جوانان طرفداران فراوانی دارد و همراهی سلیقه با ابزار دانش و تجربه آن هم به‌صورت غیرمستقیم، شیرینی و دل‌نشینی فراوانی در عمق جان فرزندان‌مان می‌نشاند و تشویق آنان باعث استمرار فعالیت‌های پسندیده می‌شود.
- See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921204000004#sthash.N9a4Nsm8.dpuf
دیدگاه تان را بنویسید