توانمندی‌های افسانه‌ای پهپاد RQ-۱۷۰

رجا: شکار پهپاد RQ-۱۷۰ توسط نیروهای پدافندی ایران، بمبی بود که هفته گذشته در رسانه‌های خبری جهان منفجر شد تا برای چندین روز خبر شکار این «پرنده هدایت پذیر از دور (پهپاد)» و آنکه این پرنده فوق مدرن و پر رمز و راز امریکایی با چه شیوه‌ای در دام ایران افتاده موضوع تحلیل و بررسی تحلیلگران رسانه‌های جهان باشد. اما شاید آنچه که شکار این پهپاد را به این میزان از اهمیت رسانده باشد ویژگی‌های منحصر به فرد تکنولوژیکی این هواپیمای بدون سرنشین باشد. چرا که ایران پیش از این نیز چندین هواپیمای بدون سرنشین امریکا را شکار کرده بود ولی به نظر می‌رسد مشخصات تکنولوژیکی این پهپاد آنقدر استراتژیک و منحصر به فرد باشد که چندین بار کلینتون و اوباما را به اظهار نظر و درخواست از ایران برای باز پس دادن آن وادار کرده است. این ویژگی‌ها چیست که این شکار ایران را در این درجه از اهمیت قرار داده است؟ رجانیوز در ادامه گزارش‌های خود از ویژگی‌های این پرنده جاسوسی، تلاش کرده است بخش‌هایی قابل انتشار از ویژگی‌های فنی و استراتژیک این پهپاد فوق مدرن امریکایی را در زمینه جمع‌آوری اطلاعات در اختیار مخاطبان قرار دهد. ویژگی‌های افسانه‌ای RQ-۱۷۰ برای جمع‌آوری اطلاعات شاید برخی ویژگی‌های پهپاد کوچک شکار شده توسط ایران در زمینه جمع آوری اطلاعات حتی در تخیل و ذهن نویسندگان داستان‌های علمی ـ تخیلی نیز خطور نکرده باشد. این ویژگی‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات در RQ-۱۷۰ به حدی مهم و سری بوده است که امریکا کنترل این پرنده کوچک را به وزارت دفاع این کشور نیز ندهد و تنها سازمان جاسوسی امریکا امکان هدایت و استفاده از اطلاعات دریافتی توسط این پهپاد را داشته باشد. تنها ماموریت این پهپاد که توسط شرکت "لاکهید مارتین" ( سازنده اولین جنگنده امریکا و طراح هواپیماهای فوق سری ارتش امریکا ) ساخته شده است شناسایی یا به عبارت بهتر جاسوسی است. کد RQ در اول اسم این پرنده مخفف "پهپاد شناسایی" است که مشخصا نشان از غیرمسلح بودن این پرنده می‌دهد. این در حالی است که RQ-۱۷۰ جزء پهپادهای میان‌برد شناسایی تاکتیکی طبقه بندی می‌شود. بر همین اساس است که می‌توان مهمترین ویژگی"جانور قندهار" که برخی از تحلیلگران حتی مهمتر از تکونولوژی راداگریزی آن می‌دانند، استفاده از راداراها و حسگرهای فوق مدرن اپتیکی برای شناسایی و اسکن منطقه‌ای تحت ماموریت این پرنده دانست. ویژگی‌هایی که به RQ-۱۷۰ امکان در اختیار داشتن قدرت دیدن، شنیدن و بوییدن از فاصله‌های بسیار دور و با وضوح بالا را داده است. خاصیت بکار رفته در این حسگرهای اپتیکی به نحوی است که به RQ-۱۷۰ امکان می‌دهد از ارتفاعی چندین هزار پایی، با اسکن چهره و حرکات اشخاص، افراد را تشخیص داده و به درستی شناسایی کند. این در حالی است که حسگرهای صوتی "جانور قندهار" این امکان را به پهپاد شکار شده توسط ایران می‌دهد که امکان شنود همه امواج صوتی موجود در یک محدوده مشخص جغرافیایی را براحتی در اختیار داشته باشد. استفاده از تکنولوژی بسیار پیشرفته رادار AESA که علاوه بر جنگنده F۳۵ در این پهپاد نیز به کار گرفته شده است، موجب شده تا قابلیت تشخیص و تحلیل امواج مختلف با کیفیت و وضوح بالا در اختیار این پرنده کوچک باشد. و اینها همه در حالی است که حسگرهای RQ-۱۷۰ قادر به تشخیص وجود مواد شیمیایی و مواد رادیواکتیو در یک محدوده مشخص و میزان تراکم آن مواد در منطقه مذکور هستند. پیتر سینگر از موسسه بروکینگز نیز در این زمینه می‌گوید: " حسگرهای تعبیه شده در هواپیمای بدون سرنشین امریکا ارزشمندتر از قابلیت های رادار گریز آن است این فناوری پیچیده اپتیکی استفاده کنندگان از هواپیمای پهپاد آمریکایی را قادر می سازد تا مظنونان تروریستی را از فاصله ده‌ها هزارپایی در هوا به درستی شناسایی کنند . اگرچه برخی از ابزار و ماشین آلات بکار رفته در این هواپیماها بخوبی شناخته شده و معلوم است ولی اطلاع از برخی دیگر از جنبه ها به ویژه حسگرهای آن برای کشورهایی مانند چین با اهمیت و حساس خواهد بود ." وی ادامه می‌دهد: "این هواپیماهای بدون سرنشین علاوه بر تصاویر ویدئویی،‌ تجهیزات و سنسورهای رهگیری خاصی دارند که قادرند حتی میزان اندکی از ایزوتوپ های رادیواکتیو و دیگر مواد شیمیایی را تشخیص داده و تحقیقات هسته ای را برملا کند." سینگر می افزاید: "‌ این هواپیما قطعا به مثابه جواهری گرانبها می ماند که در شرایط کنونی به دست آنها افتاده است ولی هر چه هست یکی از حسگرهای بکار رفته در هواپیماهای سنتینل یک AESA است که از رادارهای بسیار پیشرفته محسوب می شود در واقع موجب می شود نسل آینده هواپیماهای ما با نسل حاضر فرق کند و این تفاوت فقط به هواپیماهای بدون سرنشین مربوط نمی شود بلکه هواپیماهای سرنشین دار مانند اف - ۲۲ و اف - ۳۵ را هم در بر خواهد گرفت." از سوی دیگر آنچه "جانور قندهار" را در مقایسه با ماهواره‌ها و رادارهای جاسوسی، به ابزاری محبوب برای سرویس جاسوسی امریکا تبدیل کرده است، بجز امکاناتی همچون شنود، تصویربرداری و تحلیل تصاویر، تشخیص مواد شیمیایی و رادیو اکتیو و سیستم‌های قدرتمندی راداری، قابلیت اسکن و تمرکز بر یک محدوده خاص جغرافیایی برای مدتی طولانی و بصورت مستمر است. چنانکه ماهواره‌های جاسوسی معمولا به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در هر شبانه روز یکبار به دور زمین بچرخند و بر این اساس امکان دریافت اطلاعات از هر نقطه زمین را تنها برای دقایقی خواهند داشت و این در حالی است که RQ-۱۷۰ به دلیل رادارگریز بودن، می‌تواند ساعت‌ها بر یک محدوده خاص جغرافیایی متمرکز شده و بدون جلب توجه از آن محدوده اطلاعات جمع آوری کرده و به مرکز فرماندهی خود ارسال کرده و این پهپاد را قادر به اجرای عملیات شناسایی بیست و چهار ساعته می‌کند. عملیاتی که از عهده ماهواره ها خارج است. در همین زمینه، دنیس گورملی، کارشناس موشکی و پهپاد در دانشگاه پیتسبورگ در گفتگویی با نیویورک تایمز می‌گوید: " زیر نظر گرفتن ایران کار تازه ای نیست. ماهواره های امریکا سال‌هاست بر روی تاسیسات هسته ای، پایگاه های موشکی و دفاعی ایران تنظیم شده‌اند. اما هواپیمای RQ-۱۷۰که می تواند در ارتفاع پنجاه هزار پایی پرواز کند در راستای این تلاش ها از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا در حالیکه یک ماهواره در حال چرخش می تواند فقط چند دقیقه مکانی را تحت نظر بگیرد، یک هواپیمای بدون سرنشین می‌تواند به آهستگی حرکت و ساعت ها تصویر تهیه کند و در نتیجه می‌تواند سرنخ های مهمی پیرامون کاری که در حال انجام است، تجهیزات استفاده شده و میزان نیروی کار تهیه کند. " به نظر می‌رسد تنها دستیابی به فناوری اپتیکی و راداری این پهپاد پیشرفته، می‌تواند ایران را به مرزهای دانش اپتیک پرتاب کند. دستاوردی که تنهای یکی از دستاوردهای مهم شکار پهپاد امریکایی توسط پدافند هوایی ایران است.