كنترل خشم

تبیان: خشم و عصبانیت یکی از مشکلات زندگی است که همه ی ما کم و بیش با آن آشنا هستیم . در افراد مختلف درجه ی عصبانیت فرق می کند. انسان هایی که زود خشمگین می شوند و شدید بروز می دهند ، هم خودشان از آثار منفی رفتارشان رنج می برند ، هم اطرافیانشان . پس بهتر است هر کس تلاش کند تا این صفت را در خود کنترل نماید. در قدم اول باید مشخص کنیم ریشه و علل خشم مان چیست؟اگر اطلاعات کافی درباره منشأ خشم و عصبانیت خود داشته باشید، بهتر می توانید آن را کنترل کنید. چنانچه بدانید ، چه چیزهایی شما را خشمگین می سازد، در صورت امکان یا از آنها اجتناب کرده یا تلاش می کنید پیشاپیش خود را برای واکنش مناسب آماده سازید، در نتیجه پاسخ های هیجانی خود را کنترل کرده و پاسخ های سازگارتری از خود بروز می دهید. ساختار بروز خشم زمانی را در نظر بگیرید که بر اثر حادثه ای خشمگین شده و خشم خود را کنترل نکرده اید؛ یعنی، با رفتار خاصی عصبانیت خود را به دیگران نشان داده اید. ساختار زیر به سادگی معرف «مسیر خشم» در وجود شما می باشد. در این حالت ابتدا عامل یا عواملی باعث تحریک هیجان ها شده، سپس احساسات را بیدار کرده و بعد از درک احساس خشم، بسته به میزان تحریک پذیری افراد، واکنش های خاص و متفاوتی بروز داده می شود. این واکنش می تواند از یک نگاه غضب آلود تا یک دعوای حسابی ادامه یابد. عامل برانگیزاننده(محرک)← احساس خشم ← واکنش رفتاری البته این نمودار، شکل بسیار ساده ای از ساختار خشم کنترل نشده است که با شناسایی ریشه های خشم و علل بروز آن، در ادامه مطلب جهت تکمیل این نمودار گام بر می داریم. خشم ریشه ها یا علل بروز خشم به فرموده ی امام خمینی (ره) در کتاب گران سنگ چهل حدیث، ریشه های خشم عبارتند از: « کم ظرفیتی، عجب، فخر، کبر، لجاجت، خصومت مزاج، استهزاء، مجادله، تحقیر، عیب جویی و شدت حرص بر جاه و مال.» با ریزبینی و موشکافی موارد مطرح شده، می توان با بررسی ریشه های خشم، تقسیم بندی زیر را در نظر گرفت: 1- طرز فکر و نگرش انسان به موضوع (فکر تحت تأثیر «صحبت با ضمیر» و «خطاهای شناختی» است) 2- عدم شناخت صحیح در دادن و طلب کردن محبت نسبت به اطرافیان 3- ناکامی 4- ناامنی و تهدید 5- ناتوانی و عجز و سردرگمی 6- خلق و روحیه و عوامل جانبی البته نمی توان ادعا کرد که علل خشم تنها همین موارد است، اما به نظر می رسد این موارد، جزء مهمترین عوامل می باشند. در مقالات آینده در هر مورد، تمرین های مناسبی ارائه می شود تا پس از آشنایی با هر عامل، در مورد وجود آن در درون خودتان بررسی و تحقیق کرده و با پیگری تمرین ها و عمل نمودن به آن، سعی در درونی کردن کنترل خشم نمایید.