از عدد نحس تا نعل اسب خوش شانسي

جام جم: تمام اميدش را به فنجان برعكس روبه‌رويش بسته است. با خودش فكر مي‌كرد با معجزاتي كه از اين فالگير آخري شنيده، حتما هركاري به او پيشنهاد بدهد انجام مي‌دهد تا مهر و محبت همسرش به او كه اين اواخر كمي كمتر شده، به روزهاي اول ازدواجشان برگردد. به فنجان برعكس نگاه مي‌كند و صبرش لبريز مي‌شود: كمكم كنيد، زندگي‌ام دارد ويران مي‌شود، شوهرم ديگر توجه سابق را به من ندارد و اينجاست كه نگاه فالگير برق مي‌زند و فنجان را بر مي‌گرداند: سردي مي‌بينم. شوهرت تغيير كرده است. حرف‌هاي زن را به خودش برمي‌گرداند. چاره در دوري است. ته فنجانت سفر مي‌بينم. با يك ماه مسافرت اگر بدون اين‌كه همسرت بداند كجايي و از او دور باشي زندگي‌ات از روز اولش هم بهتر مي‌شود... زن با خوشحالي از اين‌كه زن فالگير راهي جلوي پايش گذاشته است 2 برابر دستمزد او را روي ميز مي‌گذارد و بدون معطلي و هيچ حرفي راهي سفر يك ماهه‌اش مي‌شود. يك ماه بعد با اين اميد كه با استقبال همسرش روبه‌رو مي‌شود وارد خانه مي‌شود و احضاريه دادگاه را روي ميز مي‌بيند. دادگاه خانواده با اشاره به شكايت مرد و اعتراف خود زن به ترك خانه به مدت يك ماه و بدون اجازه و اطلاع همسرش، حكم طلاق را صادر مي‌كند و همه اميدها و آرزوهاي زن به سادگي خوردن يك فنجان قهوه به باد مي‌رود. اين تنها كوچك‌ترين نمونه از هزاران زندگي است كه با خرافات و افتادن در دور باطل فال و فالگيري ويران مي‌شوند. دكتر غلامرضا عليزاده، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «جام‌جم» با اشاره به خطرات ناشي از نهادينه شدن برخي خرافات در جامعه مي‌گويد: انسان هرگاه مستاصل مي‌شود؛ يعني زماني كه هدف دارد، اما ابزار رسيدن به آن هدف را مهيا نمي‌بيند، به مسائلي از قبيل فالگيري و رمالي گرايش پيدا مي‌كند و زماني كه اين اعتقادات و گرايش‌ها در جامعه زياد مي‌شود، زيـان‌‌هاي اقتصادي، اجتماعي و سوءاستفاده‌هاي اجتماعي ناشي از گرايش به فالگيري و رمالي تاثيرات نامطلوب فرهنگي، اجتماعي و سياسي را به جا مي‌گذارد. از اين رو با ترويج پديده فالگيري و رمالي و جادوگري بايد برخورد كرد و بهترين نحوه مقابله با چنين پديده‌هايي، آموزش مردم جامعه با فرهنگ‌سازي از طريق رسانه‌هاست. وي تكثير پديده فالگيري را در بين قشرهاي پايين اجتماع بيشتر ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: در رشد اين پديده فقر اقتصادي و فرهنگي همزمان ديده مي‌شود. به محض اين‌كه ناكامي‌ها بيشتر مي‌شود و فرد نمي‌تواند به زندگي دلخواه خود دست يابد، به سمت پديده‌هايي مانند فالگيري و رمالي و پيشگويي كه از عقلانيت به دورند، مي‌رود. از اين رو شاهديم كه گروه‌هاي كم‌سواد، فقير و قشرهاي كم‌درآمد بيشتر در قبال اين پديده آسيب‌پذيرند. براي مثال فالگيري و رمالي در محلات فقيرنشين بيشتر ديده مي‌شوند؛ هرچند در چند سال اخير شاهد گرايش افراد تحصيلكرده نيز به اين پديده‌ها بوده‌ايم. دكتر مصطفي اقليما، رئيس انجمن علمي مددكاري ايران نيز كسب آرامش را براي بعضي از افرادي كه به سمت فالگيري و اعتقادات خرافي از اين دست كشيده مي‌شوند، عنوان مي‌كند و مي‌گويد: خيلي از كساني كه به شكلي به فال و رمالي اعتياد دارند فقط در جستجوي آرامش هستند و هرچند به طور كامل هم به آن اعتقاد ندارند، ولي چون معمولا حرف‌هايي مي‌شنوند كه دلشان مي‌خواهد و برايشان اميدبخش است، حاضرند هزينه‌هاي زيادي بابت آن بپردازند.جالب است بدانيد بهاي انواع فال در تهران و شهرهاي بزرگ از10 هزار تومان به قيمت‌هايي حتي بيش از يك ميليون تومان رسيده است و شمار رمالي اينترنتي نيز از موتورهاي جستجوگر اينترنتي، بيش از 2 ميليون و 170 هزار صفحه وب در بخش فارسي خدمات فالگيري عنوان شده كه اطلاعاتي در ‌ارتباط با انواع رمالي در اختيار كاربران خود قرار مي‌دهند. تاريخچه خرافات تاريخ نشان مي‌دهد انسان‌هاي اوليه به دليل زندگي بدوي‌شان ناچار بودند طبيعت و مسائل مربوط به آن را بشناسند و بر اساس آن، حوادث عالم را براي خود معنا كنند؛ اما چون قدرت تشخيص اتفاقات پيرامون خود را نداشتند بناچار به خيال و رويا پردازي پناه مي‌بردند. در حقيقت خرافه‌پرستي را مي‌توان با شروع شناخت بشر از خود بررسي كرد. آن زماني كه انسان در صدد برآمد تا به كمك امكاناتي به حوادث آينده وقوف يابد و از اتفاقات ناخوشايند جلوگيري كند و از آنجا كه نمي‌توانسته بين قوانين طبيعي و قوانين اجتماعي تفاوت قائل شود، قوانين اجتماعي را غير قابل تغيير فرض مي‌كند و از ابزارهاي نفرين، جادو، فال و... براي مهار امور اجتماعي جاري سود مي‌برد. برخي اعتقادات خرافي احتمالا در گذشته، بخشي از نظام گسترده‌تري از باورها را تشكيل مي‌داده‌اند اما اكنون عناصر مجزا و منفردي هستند كه از گذشتگان به ما رسيده‌اند مانند خوش‌شانسي، بدشانسي، بديمني آيينه شكستن، نعل اسب، آب پشت سر مسافر ريختن، طلسم‌ها و...مي توان گفت قسمت زيادي از خرافات جنبه فردي نداشته، بلكه از طريق اجتماع و با عنوان ميراث اجتماعي به افراد رسيده است. نكته:‌ بهاي انواع فال در تهران و شهرهاي بزرگ از 10 هزار تومان تا بيش از يك ميليون تومان رسيده است و شمار رمالي اينترنتي نيز بيش از 2 ميليون و 170 هزار صفحه وب در بخش فارسي خدمات فالگيري عنوان شده است پيشگويان و طالع‌بينان در دستگاه قيصرهاي روم حـضـور داشـتند. مصريان باستان جادوگر و خوابگزار داشته‌اند. در ايران نيز افرادي وجود داشتند كه مدعي برخورداري از دانش متافيزيكي و تبيين پديده‌هاي طبيعي بودند. در ميان هندوان و چيني‌ها پيشگويي، جادوگري و فالگيري امري است كه از گذشته تاكنون جاري است و خلاصه اعتقاد به باورهاي اينچنيني ريشه در تاريخ بشريت دارد. آينده كنكوري‌ها در فنجان قهوه جالب است بدانيد كه در زمان انتخاب رشته امسال در كنار مشاوران انتخاب رشته تحصيلي، گروهي از صنف فالگيران، رمالان و دعانويسان ظهور كردند. اين افراد براي انتخاب رشته داوطلبان كنكور سراسري با دعانويسي و فالگيري اعلام آمادگي كردند و عده‌اي از اين فالگيران شياد با شم اقتصادي قوي‌شان با درك حساسيت موضوع از نگراني كنكوري‌ها و خانواده‌هاي آنان سوءاستفاده كرده و در بازار داغ انتخاب رشته با گرفتن مبالغي چون 100 تا 200 هزار تومان آينده داوطلبان را با فنجان‌هاي قهوه رقم مي‌زدند. تحصيلكرده‌هاي خرافاتي نه تنها عامه مردم، بلكه حتي بسياري از دارندگان مدارك و مدارج دانشگاهي نيز فال مي‌گيرند و به فالگيرها مراجعه مي‌كنند. شايد باورش سخت باشد، اما آمارها حكايت از آن دارد كه حدود 80 درصد مراجعه‌كنندگان به فالگيرها و رمال‌ها داراي تحصيلات عالي دانشگاهي هستند. همواره افرادي كه پاي آنها به دانشگاه باز مي‌شود به دليل نگرش علمي به مسائل منطقي و به صورت واقع‌بين بار مي‌آيند، پس چرا در جامعه ما اينقدر اين نوع اعتقادات گسترش يافته است؟ گفت‌وگو و پرسش و پاسخ با بخش وسيعي كه عليرغم تحصيلات عالي به دعانويس و … مراجعه كرده‌اند نشان مي‌دهد اين افراد به دلايلي مانند بيكاري، عدم گزينه مناسب ازدواج، مشكلات شخصي در زندگي مشترك و رهايي از بيماري و مشكلات مالي به دعانويس و رمال‌ها مراجعه كرده بوده‌اند. در اين ميان آقايان بيشتر براي موارد شغلي و مالي و خانم‌ها بيشتر براي ازدواج و مشكلات زندگي مشترك مراجعه داشته‌اند. دزدي و كلاهبرداري رمالان و فالگيران چندي پيش خبري در رسانه‌ها منتشر شد مبني بر اين‌كه زن فالگيري كه با همدستي 2سارق مسلح اقدام به سرقت از خانه‌هاي مردم مي‌كرد، با هوشياري ماموران پليس آگاهي دستگير شد. زني با مراجعه به دادسراي جنايي با ارائه شكايتي عنوان كرد، وقتي به تنهايي در محل سكونت خود حضور داشته است، دو نفر پس از ورود به خانه، وي را با يك قبضه سلاح تهديد كرده و سپس اموال او شامل مقاديري پول، طلا و جواهرات را سرقت كرده و متواري شده‌اند. پس از مطرح شدن اين موضوع و تحقيق از زن شاكي، بررسي‌هاي نخستين حاكي از آن بود كه سارقان مسلح شناخت كافي از زن مالباخته در اختيار داشته‌اند و با اطلاع از اين‌كه در ساعت خاصي هيچ يك از اعضاي خانواده او در محل سكونت خود حضور نداشته‌اند، وارد محل شده و سپس با تهديد مسلحانه اموالش را سرقت كرده‌اند.بعد از انجام تحقيقاتي مشخص شد زن مالباخته يك ماه پيش به منزل يك زن رمال رفت و آمد داشته كه وي در قالب رمالي و گرفتن فال قهوه مبادرت به كلاهبرداري از زنان مي‌كند و پيش از اين نيز به اتهام كلاهبرداري در قالب رمالي 2مرتبه دستگير شده و مدتي نيز در زندان تحمل كيفر كرده و با همدستي 2سارق مسلح اقدام به سرقت از خانه‌زن مالباخته ‌كرده است. سيدمحمدتقي محصل همداني، كارشناس حقوقي در زمينه مجرمانه خواندن فعاليت‌هاي فالگيران، رمالان و كف‌بينان مي‌گويد: از آنجا كه اين اعمال فعاليت‌هاي مجرمانه‌اي هستند خود به اعمال مجرمانه ديگري از قبيل رابطه نامشروع، طلاق، قتل، ضرب و جرح و غيره نيز دامن مي‌زنند، اما براي تعيين معيار جرم اين افراد بايد ديد پيامد و نتيجه نهايي چنين عملي با كدام يك از مصاديق جرم در قانون مطابقت دارد تا اين تبعات به فراخور نوع جرم ارتكابي مستوجب كيفر و مجازات افراد خاطي شود. مطابق قانون مصوب 1324، هرگونه اقدام به رمالي، جن‌گيري و فالگيري جرم محسوب مي‌شود و مطابق بند 18 ماده 3 آئين‌نامه اين قانون افرادي كه از طريق رمالي و پيشگويي در مغازه و خانه مردم را فريب مي‌دهند و از اين طريق درآمد كسب مي‌كنند، مرتكب جرم شده و قانون بــراي ايــن افـراد زندان و جزاي نقدي پيش‌بيني كرده است. علاوه بر آن اگر اين افـراد بـا فـالـگـيـري و رمالي مرتكب كلاهبرداري نيز شوند، علاوه بر مـجـازات ذكر شده به عنوان كــلاهــبــردار هم تحت تعقيب قضايي قرار مي‌گيرند. ‌ آسيب‌شناسان اجتماعي معتقدند فالگيرها افرادي هستند كه بيشتر از آن‌كه به علم پيشگويي مسلط باشند به علم روان‌شناسي مسلطتند؛ چرا كه آنها با دقت در عكس العمل‌ها و هيجانات مشتري‌هايشان و با توجه به سن و سال مشتري و نيازهاي متناسب با آن سن و سال مطالبي را براي مشتري عنوان مي‌كنند كه خوشايند اوست و مشتريان ساده به تصور تحول عظيم در زندگيشان به آنجا مي‌آيند و منتظرند هنگام بيرون رفتن از آن خانه، تمام بار مشكلاتشان همان جا بماند و آنها سبك‌بال و آسوده خاطر و بدون هيچ مشكلي آنجا را ترك كنند.