تونل‌های تهران پولی می‌شود؟

روزنامه جوان: عجیب است گاهی اظهارنظرات و تصمیمات برخی از مسئولان خواسته یا ناخواسته مردم را دعوت به شورش می‌کند! این موضوع به تازگی در حوزه اداره شهر تهران بیش از پیش به چشم می‌خورد. خط‌شکن این موضوع استاندار سابق تهران بود که سیاست گران‌کردن هزینه زندگی در تهران را به عنوان یک ضرورت مدیریتی مطرح کرد و بعد از آن برخی از اعضای شورای شهر پایتخت تک‌مضراب‌هایی با این مضمون می‌نوازند و در نهایت نیز مدیریت شهر تهران در پی یافتن درآمد پایدار برای پایتخت، دست به جیب شهروندان شد. بر این مبنا معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک این هفته پیش‌نویس لایحه‌ای را به معاونت برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورا‌های شهرداری تهران ارائه کرده است که براساس آن پنج تونل تهران و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض عبور و مرور می‌شود. پیش‌نویس این لایحه در اداره تدوین قوانین و مقررات شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته و این لایحه از لحاظ کارشناسی و حقوقی بررسی‌شده که در نهایت به تأیید رسیده است و احتمالاً به زودی به شورای شهر ارسال می‌شود.

مجموعه جدید مدیریت شهر تهران در یکی دو سال اخیر همواره از گران‌کردن خدمات شهری سخن می‌گویند و در توجیه اظهارات خود بر لزوم تأمین منابع درآمدی پایدار برای اداره شهر تأکید می‌کنند. البته اصلاح توزیع جمعیتی نیز دلیل دیگری است که برای این امر ذکر می‌کنند. اداره شهر در شرایط کنونی اقتصادی به هزینه بیشتری نیاز دارد که این موضوع در ارتباط مستقیم با افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت ارز است، اما برخی اظهارنظرات از سوی تعدادی از اعضای شورای شهر تهران نشان می‌دهد که این شورا و مدیریت شهری بدون اینکه بخواهد سهمی در مدیریت شرایط به وجود آمده بکند، تصمیم دارد فشار این افزایش قیمت را روی دوش مردم بیندازد.

قربانی کردن قربانیان سوء‌تدبیر اقتصادی! گران‌کردن زندگی در تهران کلید واژه‌ای است که این روز‌ها به انحای مختلف از زبان مدیران پایتخت به گوش می‌رسد. چنانچه هاشمی استاندار سابق تهران گفته بود: «امکان ایجاد ممنوعیت برای مهاجرت به تهران سخت است و باید همچون سایر کشور‌های پیشرفته، هزینه زندگی در شهر‌های بزرگ را بالا برد تا از ورود جمعیت کم کرد.» اواخر هفته‌گذشته نیز معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک پیش‌نویس لایحه‌ای را به معاونت برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورا‌های شهرداری تهران ارائه کرده است که براساس آن پنج تونل تهران و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض عبور و مرور می‌شوند. پیش‌نویس این لایحه در اداره تدوین قوانین و مقررات شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته و این لایحه از لحاظ کارشناسی و حقوقی بررسی شده و قرار است به زودی به شورای شهر ارسال شود. براساس این لایحه، تونل‌های نیایش، رسالت، توحید، شهدای غزه و امیرکبیر و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض شده و خودرو‌های عبوری برای هر بار عبور باید رقمی را به عنوان عوارض پرداخت کنند که گفته می‌شود، حداقل عوارض پیش بینی‌شده حدود ۳ هزار تومان خواهد بود. مؤلفه‌هایی که نرخ عوارض را تعیین می‌کنند شامل طول تونل، داشتن معاینه فنی و معاینه فنی برتر، ساعت تردد خواهد بود.

سایر کشور‌ها هم در تب پولی‌شدن خدمات در پایتخت می‌سوزند این در حالی است که اولین اثر این اقدام در صورت اجرایی‌شدن ایجاد و تقویت هر چه بیشتر فاصله طبقاتی است. در این صورت شهروندان حتی در ساده‌ترین حق شهروندی یعنی عبور و مرور در معابر هم به شهروندان درجه یک و دو تقسیم می‌شوند. این تجربه را کلانشهر‌های کشور‌هایی مانند مکزیک و برزیل داشته‌اند. به طوری که ساکنان محلات فقیرنشین مکزیک در هفت دهه گذشته برای رفتن به سایر محلات بسته به درجه‌بندی محله مقصد باید عوارض پرداخت کنند. این مسئله باعث شده بسیاری از اهالی مکزیکوسیتی در تمام طول عمر خود تمام شهر محل سکونتشان را ندیده باشند. چون نمی‌توانند ورودیه را پرداخت کنند و پایتخت به انحصار پولدار‌ها درآمده است. این در حالی است که مکزیک در همین مدت رشد اقتصادی بالایی داشته که به بیان دیگر به موازات رشد اقتصادی در این کشور تبعیض و فاصله طبقاتی رشد پیدا کرده است. در سائوپائولو مرکز حکومتی برزیل نیز اتفاق مشابهی در جریان است. در این کشور مردم برای ورود به محلات مرفه‌نشین باید عوارض بپردازند و این مسئله باعث ایجاد نارضایتی‌های دامنه‌داری شده است. به طوری که این کشور در دهه گذشته خود را به هشتمین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل کرده، اما نتوانسته رضایت اجتماعی فراگیری را ایجاد کند و دولت این کشور در جایگاه متزلزلی قرار گرفته است.

خرج بیت‌المال پای رفاه مرفه‌ها! از سوی دیگر با افزایش قیمت خدمات اجتماعی و رفاهی در جامعه احساس امنیت اجتماعی از بین می‌برد و جامعه را به عرصه رقابتی بی‌انت‌ها برای کسب درآمد بیشتر تبدیل می‌کند. در این مسیر اخلاق و آرامش اولین قربانیان خواهند بود. از طرف دیگر، اگر قرار است تنها شهروندانی که امکان مالی پرداخت عوارض را دارند از تونل‌های شهری عبور کنند و سایرین مجدد تن به ترافیک مسیر‌های جایگزین بدهند، این سؤال پیش می‌آید که چرا باید اعتبارات عمرانی شهر که از بیت‌المال هزینه می‌شود، برای رفاه هر چه بیشتر دارا‌ها صرف شود؟!

فشار روانی مضاعف در آستانه سال نو! اگرچه در آخرین دقایق تهیه این گزارش روابط عمومی شهرداری تهران اخذ عوارض از تونل‌ها را صرفاً یک پیشنهاد دانسته که هنوز به رؤیت و تأیید شهردار تهران برای ارسال به شورای شهر نرسیده، با این حال با توجه به اینکه شهروندان در آستانه سال جدید دغدغه‌های معیشتی فراوانی دارند، مطرح‌کردن این موضوع یعنی یک فشار روانی مضاعف و به خطر انداختن بهداشت روانی جامعه به قیمت جبران سوءمدیریت‌های اقتصادی در سطوح مختلف اجتماع. در این میان فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران و نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس اولین چراغ مخالفت صریح با پولی‌شدن تونل‌های تهران را روشن کرد و با انتقاد از موضوع پولی‌شدن تونل‌های شهر تهران، این موضوع را مغایر با اصل عدالت اجتماعی و حمایت از مردم در این شرایط اقتصادی دانست. وی به رسانه‌ها گفت: پولی شدن این تونل‌ها که از شریان‌های اصلی شهر تهران هستند نه تنها بر افزایش ترافیک در سایر مسیر‌ها تأثیر مستقیم دارد بلکه به‌واسطه اینکه خودرو‌ها برای کاهش هزینه، از این مسیر‌ها تردد نکنند، ناگزیر خواهند شد از مسیر‌های جایگزین استفاده کنند که بالطبع افزایش مصرف سوخت، تشدید گره‌های ترافیکی، افزایش‌های هزینه تردد شهروندان و متأثر از این عوامل افزایش قیمت کالا‌ها را به طور غیرمستقیم خواهیم داشت. ذوالقدر ادامه داد: با توجه به نزدیک‌شدن روز‌های آخر سال که میزان تردد و ترافیک شهر تهران بیشتر می‌شود و از طرفی به خاطر پایداری هوا تشدید آلودگی هوا را داریم و همچنین به واسطه حمایت از مردم و ممانعت از افزایش هزینه‌های زندگی این اقدام به هیچ وجه در شرایط حاضر به صلاح نیست، بنابراین ضروری است از دستور کار خارج شود.