بیزینس پرسود آزادراه تهران - پردیس؛ روزانه ۹ هزار تومان

روزنامه فرهیختگان: همیشه تعریف کردن وقایع دلخراش جاده از خاطرات‌شان بوده و هست. تقصیری هم ندارند، کارشان رانندگی و پیمودن جاده‌هاست و گریزی از آن ندارند. شب‌ها وقتی داخل ماشین می‌نشینم، تا وقتی تمام چهار مسافر را سوار کند و راه بیفتد این خاطرات را می‌شنوم البته در مسیر هم رانندگان تعریف می‌کنند که چه اتفاقاتی در این جاده افتاده است و می‌افتد. موضوع کوچکی هم نیست. بالاخره مسیری است که هر روز خیلی‌ها طی می‌کنند و یک لحظه و یک اتفاق می‌تواند به قیمت جان مردم تمام شود. راه‌حل هم مشخص می‌کنند، عده‌ای می‌گویند حمل و نقل عمومی و مترو می‌تواند راهگشا باشد، اما متاسفانه این موضوع یک آرزوی محال است و جز نقش بستن روی بیلبورد‌های تبلیغاتی ایام انتخابات نمایندگان منطقه، کاربرد و عرصه ظهور دیگری ندارد و همه چیز همانطور دست نخورده باقی می‌ماند. اما موضوعی می‌توانست و می‌تواند از خطرات بکاهد، هر چقدر و هر درصدی را هم که به خطای انسانی برای وقوع تصادفات اختصاص دهیم، جاده و وضعیت خطرناک برخی از جاده‌ها می‌تواند اولویت بالایی داشته باشد. مثل همین جاده پر‌پیچ و خم تهران-پردیس که برای برای رسیدن به مقصد باید پیچ‌های خطرناک گردنه‌های جاجرود را طی کنی و چه تصادفاتی که در همین منطقه رخ نداده و چه جان‌هایی که در همین مناطق از دست نرفته است. احداث و بهره‌برداری آزاد‌راه تهران- پردیس این امید را در دل شهروندان این مناطق زنده کرد که شاید دیگر پیچ‌های خطرناک جاجرود و لحظات دلهره‌آور گذر از آن‌ها را با رانندگانی که فکر می‌کنند آن جاده را می‌شناسند و هر طوری که می‌خواهند می‌تازند، تجربه نمی‌کنند. اما یک اتفاق باعث شد منفعت عده‌ای قلیل، منفعت جمعی را ذبح کند و این کورسوی امید هم از بین برود.

بار‌ها شنیده‌ایم که گفته می‌شود عوارض یک جاده یا یک مسیر تا زمانی دریافت می‌شود که هزینه احداث و راه‌اندازی آن مسیر کسب شود، اما سال‌ها دریافت عوارض به مقادیر عجیب و هنگفت از مسافرانی که محکوم به تردد چندباره از این مسیر در طول روز هستند، مثال نقض آشکار چنین ادعایی است.

به بهانه گرانی‌های متعدد و مختلف آزاد‌راه تهران-پردیس هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیست. کافی است یک‌بار از این آزادراه تردد کنید و ابتدا بدون قضاوت بعد از پرداخت عوارض آن را مورد بررسی قرار دهید. ۲۳ کیلومتر مسیر، حدود چهار تا پنج کیلومتر کوتاه‌تر از جاده قدیم و بدون کوچک‌ترین امکانات رفاهی و خدماتی که تقریبا آن را از هرگونه دفاع از منظر دارا بودن استاندارد‌ها ساقط می‌کند. چند تونل پیاپی که ایام زیادی را به دلیل ایرادات فنی بدون چراغ و روشنایی هستند و خطرآفرینی چندبرابری دارند. این تمام شمایلی است که می‌توان در یک نگاه از این آزادراه ارائه کرد. ایرادات فنی و مهندسی و مسائل مربوط به جاده‌سازی هم بماند برای کارشناسان این حوزه، اما بعد از اینکه به کیوسک‌های پرداخت عوارض می‌رسید همه چیز اسف‌بار‌تر می‌شود. تا هفته گذشته برای عبور از این آزاد‌راه ۲۰ کیلومتری که در ۱۵ دقیقه طی می‌شود سه هزار و ۵۰۰ تومان عوارض دریافت می‌شده است. یعنی اگر یکی از ساکنان پردیس، بومهن یا رودهن قصد رفت و آمد از این آزاد‌راه را داشته باشد، به همه آن دلایلی که گفتیم و برای مصون ماندن از خطرات جاده قدیمی، باید روزانه مبلغ هفت هزار تومان پرداخت می‌کرد. حالا و از هفته گذشته این مبلغ به ۴۵۰۰ تومان افزایش یافته است و یک نفر برای رفت‌و‌آمد از این مسیر باید ۹ هزار تومان به صورت روزانه و اگر هر روز از آنجا تردد کند منهای جمعه‌ها، ماهیانه چیزی حدود ۲۳۵ هزار تومان برای این مسیر عوارض پرداخت کند.

استفاده از تاکسی به‌صرفه‌تر از ماشین شخصی

یکی از مسافران تاکسی که با فرزند کوچکش کنار من نشسته بود در این ارتباط گفت: «من خودم ماشین دارم، به خاطر اینکه بچه‌ام رو هم با خودم میارم تهران و می‌گذارم مهد از جاده قدیم نمی‌رم، چون خطرناکه و بچه‌ام می‌ترسه، یک مدتی از آزادراه رفت‌و‌آمدم کردم، اما اصلا صرف اقتصادی نداشت و بخشی از درآمدم هزینه عوارض آزادراه می‌شد. برای همین با تاکسی رفت‌و‌آمد می‌کنم. این‌ها هم از جاده قدیم میرن، اما مجبورم بچه‌ام رو بغل کنم و چشم‌هاش رو با دست بگیرم.»

یک آقایی هم که جلو نشسته بود، گفت: «برای ما هم نمی‌صرفه، من هم ماشین دارم، اما کرایه تاکسی پنج هزارتومنه و عوارض چهار هزار و ۵۰۰، این تازه منهای استهلاک و هزینه بنزین و ... هست که برای ماشین خودم خرج می‌کنم. ترجیح میدم با تاکسی برم و بیام.» با این تفاسیر نه ساکنان شهرستان‌های پردیس و بومهن و رودهن و نه تاکسی‌های این خط از آن مسیر تردد نمی‌کنند در حالی که این مسیر هر روزه آنهاست و خطرات بسیاری متوجه‌شان است.

آزادراه بچه پولدار‌ها

چندباری که از سر جبر و فرار از ترافیک‌های گاه و بی‌گاه مسیر جاجرود و البته زودتر رسیدن و استراحت بعد از یک روز خسته‌کننده باعث شد از این آزاد‌راه استفاده کنم نکته دیگری توجهم را به خودش جلب کرد. همانطور که گفتم بسیاری از مسافران هر روزه و اصلی این مسیر آن را به خاطر پرداخت عوارض زیاد انتخاب نمی‌کنند. تنها مسافران شمال و مسافرانی که سالی چندبار بیشتر از این مسیر استفاده می‌کنند با علم به قیمت عوارض چرخ ماشین‌شان را در این جاده می‌گذارند. اینجاست که شاسی‌بلند‌ها و بنز‌های فلان کلاس و ... رخ نشان می‌دهند. اتومبیل‌ها و رانندگانی که این مبالغ برای آن‌ها عددی محسوب نمی‌شود، بی‌توجه به اینکه عده زیادی از مردم از مسیر خطرناک جاجرود می‌روند پول را پرداخت می‌کنند و از عوارضی می‌گذرند.

ترافیک‌سازی برای پول

یکی از علل اصلی ایجاد آزادراه تهران-پردیس کاهش بار ترافیکی جاده قدیم و افزایش ایمنی سفر بوده است. یکی از شب‌هایی که عجله داشتم و به همراه دوستم از این مسیر می‌گذشتم متوجه ترافیک چند صد متری و حتی کیلومتری این مسیر شدم. موضوع عجیبی هم نبود. مسافران همیشگی این مسیر به اضافه مسافرانی که برای فرار از ترافیک جاجرود به این مسیر آمده بودند پشت عوارضی‌ها معطل پرداخت عوارض بودند. صف طولانی‌ای تشکیل شده بود و عملا حالا در زمان رسیدن تفاوتی بین جاده قدیم و جدید وجود ندارد.

اظهارات مسئولان در این باره

محمد قانبیلی، عضو شورای عالی استان‌های کشور از افزایش نرخ عوارض آزادراه تهران- پردیس گلایه کرد و گفت: «طبق قانون، افزایش این نرخ نباید بیشتر از ۱۰ درصد باشد، اما حدود ۳۰ درصد رشد داشته است، در صورتی که شرکت آزادراه تهران- پردیس در مبلغ عوارضی تجدید‌نظر نکند، به نمایندگی از مردم در دیوان عدالت اداری از این شرکت شکایت می‌کنم. بانک مرکزی تورم امسال را زیر ۱۰ درصد اعلام کرده است، اما تقریبا ۳۰ درصد افزایش قیمت عوارض آزادراه تهران- پردیس را شاهد هستیم. مردم به طور کلی به این مساله اعتراض دارند.»

وزیر رد می‌کند، اما واقعیت چیز دیگری است

مرتضی حیدری فرماندار پردیس گفت: «مردم به افزایش نرخ عوارض آزادراه تهران- پردیس معترض هستند. به هر حال قانونی برای افزایش نرخ وجود دارد. آزادراه ساخته شده و مردم در حال استفاده از آن هستند. نباید نارضایتی ایجاد کرد. نمایندگان این سوال را قبل از نطق مجلس از خود وزیر راه پرسیدند، اما به آن توجه نشد. در حال حاضر شاهد افزایش ۵/۲۸ درصدی نرخ عوارض آزادراه تهران- پردیس هستیم، اما آقای وزیر صراحتا این افزایش را رد می‌کند و در خبر ۲۰:۳۰ این افزایش را رد کرده و آن را ناممکن خوانده است، اما در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که این اتفاق افتاده است.»

اعتراضات بی‌فایده و گذرا

همانطور که گفته شد آزادراه ۲۰ کیلومتری تهران-پردیس با دارا نبودن حداقل امکانات و ایرادات جدی روزانه از هر تردد مبلغی معادل ۹ هزار تومان دریافت می‌کند. از آنجایی که هدف از ایجاد این آزادراه تسهیل در رفت‌و‌آمد مردم مناطق پردیس و بومهن و رودهن و همچنین مسافران مسیر‌های شمالی عنوان شده است، اما به دلیل دریافتی سنگین و نبود امکانات عملا این مسیر مورد استفاده اصلی مسافران گذری یا اتومبیل‌های گران‌قیمت شده است. مردم آن مناطق همچنان با به جان خریدن خطرات گوناگون از مسیر پر‌پیچ و خم جاجرود می‌گذرند و همین موضوع باعث بروز تصادفات بسیار شده است.»