سهم اندک مترو تهران از جابجایی‌های شهری

خبرگزاری مهر: مدیرعامل متروی تهران گفت: مترو در این سال‌ها نتوانسته سهم خود را از جابجایی‌های روزانه شهروندان تهرانی به دست بیاورد.

علی امام مدیرعامل متروی تهران معتقد است در این سال‌ها مترو نتوانسته سهم خود را از جابجایی روزانه شهروندان تهرانی به دست بیاورد که دلیل آن می‌تواند از مسایل فرهنگی باشد تا عدم تکمیل زیرساخت‌های لازم. او معتقد است تکمیل خط ۶ و ۷ و ورود واگن‌های جدید مترو در کاهش سفر‌های درون شهری تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. در این خصوص با وی به گفتگو نشستیم. با توجه به وضعیت فعلی زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی در شهر تهران و میزان اعتبارات و حمایت‌های موجود، چه دورنمایی از آینده توسعه مترو تهران متصور هستید؟ - حمل و نقل ریلی درون شهری که یکی از شاخص‌های توسعه حمل و نقل عمومی در کلانشهر‌ها محسوب می‌شود، هنوز نتوانسته است سهم بایسته خود را در جابجایی روزانه شهروندان تهرانی به دست بیاورد. البته این امر دلایل متعدد و متنوعی دارد که از مسائل فرهنگی گرفته تا عدم تکمیل زیرساخت‌ها را شامل می‌شود. با این اوصاف اگر بتوان خطوط ۶ و ۷ را تکمیل کرد و تعداد واگن‌ها را در خطوط موجود به مرز مورد نظر رساند، قطعا متروی تهران می‌تواند نقش به سزایی در کاهش سفر‌های درون شهری ایفا کرده و به تبع آن در بهبود وضعیت آلودگی هوای شهر و جلوگیری حداکثری از اتلاف زمان سفر شهروندان موثر واقع شود. در حال حاضر حدود ۱۳ درصد از سفر‌های روزانه درون شهری در تهران از طریق خطوط مترو انجام می‌پذیرد که این آمار می‌تواند با یک برنامه ریزی میان مدت و حداکثر تا پایان سال ۱۳۹۷ به ۲۰ درصد برسد. البته در شهر‌های بزرگ و مترقی دنیا سهم مترو از سفر‌های درون شهری به حداقل ۵۰ درصد می‌رسد که برای رسیدن به آن هدف باید کار‌های زیادی صورت پذیرد؛ راه اندازی مترو شهر‌های اقماری و خطوط سریع السیر را در این زمره از تمهیدات می‌توان دانست. اگر بخواهید ادوار مختلف مدیریتی متروی تهران را مقایسه کنید، کدام ضعف‌ها را ساختار و کدامیک را برنامه‌ای می‌دانید؟ - مترو تهران عمدتاً در ۲۰ سال اخیر همواره درگیر مشکلات مالی و تامین منابع بوده است که این معضل در بازه‌های زمانی مختلف، کمرنگ و پررنگ شده است. در واقع اهداف نشانه گذاری شده از ابتدا مشخص و دقیق بوده و براساس افق دوردست ترسیم شده است. البته نمی‌توان کتمان کرد که در طول این سال‌ها ضعف‌هایی بعضاً وجود داشته است، اما وقتی پای مساله مهمی همچون کمبود اعتبارات تخصیص یافته به میان کشیده می‌شود، صحبت کردن از مشکلات ساختاری و برنامه‌ای تحت تاثیر عدم تامین منابع مالی شاید چندان منطقی نباشد. با این حال واقعیت آن است که ساختار کنونی مترو نیازمند ترمیم و به روزرسانی براساس نیاز‌های حال حاضر است. اولویت‌های متروی تهران از نگاه شما چیست؟

اولویت کنونی مترو در مبحث ساخت و سازها، ایمن سازی و تکمیل خط ۷ و نیز تکمیل و توسعه خط ۶ است. با بهره برداری حداکثری از این ۲ خط و همچنین کاهش سرفاصله قطار‌ها است -اولویت کنونی مترو در مبحث ساخت و سازها، ایمن سازی و تکمیل خط ۷ و نیز تکمیل و توسعه خط ۶ است. با بهره برداری حداکثری از این ۲ خط و همچنین کاهش سرفاصله قطار‌ها که نیازمند اقدامات مهمی همچون افزایش ناوگان حمل و نقل ریلی و تکمیل پایانه خطوط است، شهروندان سفر‌های کم هزینه، کم دردسر و سریع زیرزمینی را به انواع دیگر وسایل حمل و نقل درون شهری ترجیح خواهند داد. البته اگر دولت در توسعه مترو شهر‌های اقماری به تعهدات خود عمل کند و از طرفی بتوان حداقل دو خط ۸ و ۹ دو خط از خطوط اکسپرس پیش بینی شده را راه اندازی کرد، سطح خدمات رسانی به شهروندان ارتقای محسوسی خواهد یافت و دغدغه همیشگی شهروندان برای رفت و آمد در شهر تا حدود زیادی برطرف می‌شود. شاخص‌های مورد انتظار از دولت در حوزه توسعه مترو را چگونه تعریف می‌کنید و اصولا حمایتی از جانب دولت صورت گرفته یا می‌گیرد؟ -دولت خود با مشکلات عدیده‌ای در زمینه تامین منابع مالی دست به گریبان است، اما به هر حال اگر صرفاً مشکلات مربوط به آلودگی هوا و آسیب‌های جانی و مالی نشات گرفته از آن را در نظر بگیریم و هزینه‌های مادی و معنوی مترتب بر این قضیه که بار مالی سنگینی روی دوش سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی می‌گذارد را محاسبه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که تخصیص اعتبار از طرق مختلف به امر توسعه حمل و نقل عمومی، سرمایه سوزی‌ها و اتلاف منابع مالی و انسانی را تا حدود زیادی منتفی می‌سازد. دولت البته نهایت سعی خود را می‌کند تا در این زمینه به مدیریت شهری کلانشهر‌ها یاری رساند، اما آن‌ها نیز مشکلات خاص خود را دارند. با این اوصاف به دنبال یافتن راهکاری قابل اجرا هستیم تا با یک اجماع اصولی و عملی، بتوان منابع مورد نیاز برای توسعه و بهبود سطح کارایی مترو را با سرعت بیشتری تامین کرد. اخیرا هم اقداماتی از سوی وزارت کشور در زمینه تامین واگن صورت گرفته که این مساله نشان از اهتمام دولت برای حل مشکلات مترو در کلانشهر‌ها دارد. از طرفی با تخصیص فاینانس و اوراق مشارکت هم می‌توان فصل جدیدی در تامین منابع مالی مورد نیاز حمل و نقل ریلی درون شهری باز کرد و این مهم در نوع نگاه جدید دولت و شهرداری به یکدیگر قابل تحقق است. به تعبیر دیگر امید زیادی به پررنگتر شدن نحوه حمایت‌های دولت از مبحث توسعه حمل و نقل ریلی داریم و فضای موجود نشانگر ایجاد تحول در این زمینه است. با توجه به اینکه اعتبارات کنونی جهت انجام پروژه‌های مترو پاسخگو نیست، راهکار‌های شما در این راستا چیست؟ -باید بخشی از اعتبارات و بودجه مصوب کشور در هر سال، همان گونه که با اولویت ویژه به مسایلی از قبیل: درمان، سلامت و معیشت مردم اختصاص می‌یابد، به مقوله گسترش زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی معطوف شود. از سوی دیگر وضعیت کنونی شهر‌های بزرگ ما ایجاب می‌کند سهم بیشتری از عوارض شهری بر توسعه حمل و نقل ریلی متمرکز شود. استفاده از اعتبارات و وام‌های خارجی و یا حتی به مشارکت طلبیدن سرمایه بخش خصوصی، راهکار دیگری است که باید برای محقق شدن آن‌ها برنامه داشت و فرمول تعریف کرد. در نگاه کلی به نظر می‌آید وضع برخی قوانین جدید در مجلس شورای اسلامی به منظور هدایت و اختصاص منابع مالی قابل قبول به این امر، الزامی است چرا که راه حل اساسی ساماندهی بسیاری از مسایل شهری در حوزه ترافیک و آلودگی هوا همان راهی است که کلانشهر‌های پرجمعیت و پیشرفته جهان انتخاب کرده اند؛ یعنی استفاده مطلوب و صحیح از فضا‌های زیر سطحی به منظور تردد شهروندان و بازگرداندن زندگی آرام و سالم به روی سطح زمین. در غیر این صورت هزینه‌های مادی و انسانی مترتب بر ادامه وضع کنونی، شرایط را روز به روز بغرنج‌تر کرده و گره فعلی را کورتر خواهد ساخت.