حمل‌ونقل عمومی در چرخه فراموشی دولت‌ها

روزنامه همشهری: این روزها با هجوم پشت سرهم ریزگردها، قوانین زمین مانده هم بیشتر خاک می‌خورند. سال‌هاي بي‌اعتنايي دولت به قوانين حمايت از حمل‌ونقل شهري كه از سال 88كليد خورده بود، در دولت يازدهم نيز نعل به نعل تكرار شد تا شرايط كلانشهرهاي كشور براي آلودگي هوا و ترافيك، وخيم و وخيم‌تر شود. غير از تهران شهرهايي چون مشهد، اصفهان و تبريز بودجه موردنياز براي متروي خود را دريافت نكرده‌اند. در بخش وضعيت اتوبوس هم شهرهاي كرج، اصفهان، مشهد و تبريز با فرسودگي بيش از 30درصد دست و پنجه نرم مي‌كنند. در تهران كه بزرگ‌ترين كلانشهر كشور محسوب مي‌شود، ‌اين خلأ نمود بيشتري يافته و ازدحام در ساعات اوج تردد موجب ميليون‌ها ساعت زمان هدر شده و انبوهي از بيماري‌ها و مرگ‌ها بر اثر آلودگي هوا مي‌شود. محسن پيرهادي، عضو هيأت رئيسه شوراي شهر تهران در اين‌باره مي‌گويد: پرداخت نكردن سهم دولت به شهرداري تهران در زمينه حمل‌ونقل عمومي و افزايش بي‌رويه خودرو ازجمله علل تشديد‌كننده ترافيك پايتخت است. به گفته وي، جمعيت بالاي شهر، افزايش بي‌رويه خودرو و كمبود در سامانه‌هاي اصلي حمل‌ونقل عمومي ازجمله علل تأثيرگذار در ترافيك تهران است. طبق قانون 50درصد هزينه حمل‌ونقل عمومي تهران در بخش مترو بايد ازسوي دولت تأمين شود، اين در حالي است كه دولت يازدهم حتي يك ريال از اين سهم قانوني را نپرداخته و مجموع بدهي انباشته شده دولت‌ها به شهرداري تهران نزديك به 16هزار ميليارد تومان است. وي ادامه داد: هم اكنون ناوگان اتوبوسراني به 19هزار دستگاه اتوبوس جديد نياز دارد، بودجه مترو به سختي تأمين مي‌شود و از سويي احداث هر كيلومتر خط مترو، 240ميليارد تومان هزينه نياز دارد كه در طول اين سال‌ها شهرداري تهران به تنهايي اقدام به اين كار كرده و دولت تقريبا هيچ كمكي نكرده است. پيرهادي تأكيد كرد: تهران با داشتن نزديك به 9ميليون نفر جمعيت، يك ابر شهر محسوب مي‌شود. حل معضل ترافيك تنها در حوزه شهرداري تهران نيست بلكه بايد بار اصلي آن به دوش دولت و انجام تعهدات آن باشد كه اگراين تعهدات از سوي دولت اجرايي نشود ديگرراه چاره‌اي براي ترافيك تهران وجود نخواهد داشت. دولت معوقات حوزه حمل‌ونقل را بدهد براساس اعلام مركز پايش سازمان حفاظت محيط‌زيست كشور كه يك سازمان دولتي است، 80درصد آلودگي هواي تهران ناشي از سوخت‌هاي فسيلي و تردد خودروهاست. اين آمار طرح اين موضوع كه برج‌ها در تهران مانع حركت هوا مي‌شوند را از بعد علمي رد مي‌كند و بر ضرورت نوسازي وسايل نقليه فرسوده پايتخت تأكيد دارد. اقبال شاكري، رئيس كميته عمران شوراي شهر تهران اين استدلال برخي مسئولان دولتي مبني بر اينكه بلندمرتبه‌سازي‌‌هاي پايتخت بر شدت آلودگي هوا مي‌افزايد را از لحاظ علمي بي‌پايه و اساس دانست و گفت: نفس هواي تهران از تردد ميليون‌ها اگزوز كه حجم قابل توجهي ذرات معلق درمحيط و هوا پخش مي‌كنند به تنگ آمده است. وي با بيان اينكه ساخت و سازهاي غيرقانوني و بلند‌مرتبه‌سازي‌‌هاي بي‌ضابطه تهران، به‌دليل تخلف مديران شهري در ادوار گذشته است كه امروز سر كار نيستند، تأكيد كرد: بيش از نيمي از برج‌هاي بلندمرتبه پايتخت پيش از آغاز به‌كار تيم مديريت شهري كنوني ساخته شده‌اند. ضمن آنكه پس از آغاز به‌كار شهردار كنوني تهران، هيچ‌گونه بلند‌مرتبه‌سازي‌ بدون توجه به پيوست ترافيكي در تهران انجام نشده و شوراي شهر و شوراي‌عالي معماري و شهرسازي، اين موضوع را مورد توجه قرار داده‌اند. شاكري با يادآوري اينكه اگر مسئولان دولتي در زمينه آلودگي هواي تهران نگران هستند بهتر است معوقات حوزه حمل‌ونقل و به‌ويژه مترو را پرداخت كنند چراكه ريشه بيش از 80درصد آلودگي هواي تهران ناشي از تردد خودروها و سوخت‌هاي فسيلي است، متذكر شد: براي اينكه هواي تهران پاك شود، لازم است كه چهره پايتخت از وجود خودروهاي فرسوده پاك شود. پول پل صدر و مترو از جمعه هفته گذشته و پس از انجام نخستين مناظره انتخاباتي، يكي از پرسش‌هايي كه در ذهن شهروندان تهراني ايجاد شده، اين بوده كه چرا هزينه بزرگراه طبقاتي صدر براي ساخت مترو صرف نشده است. براساس اعداد و ارقامي كه از سوي شوراي شهر تهران به‌عنوان نهاد نظارتي پايتخت بيرون آمده، طبقه دوم پل صدر با هزينه‌اي حدود 3هزار ميليارد تومان ساخته شده كه تاكنون توانسته نام تهران را به‌عنوان يكي از كشورهاي صاحب‌نام در عرصه سازه‌هاي بتني در جهان به شهرت برساند. اما اگر اين پول در ساخت مترو هزينه مي‌شد، حداكثر مي‌شد 12.5كيلومتر مترو ساخت. نكته حائز اهميت اينكه مترو در زمان خودش طبق برنامه و با حداكثر توان مهندسان بومي كشور ساخته شده و اگر بودجه‌هاي مصوب دولتي به تهران مي‌رسيد، نه‌تنها عقب ماندگي وجود نداشت كه از برنامه توسعه مترو نيز جلوتر بوديم. ذكر اين نكته نيز ضروري است كه حتي اگر كل هزينه پل صدر در متروسازي صرف مي‌شد، باز هم معضل كمبود واگن‌هاي مترو وجود داشت و نقش دولت در عقب‌ماندگي مترو غيرقابل چشم‌پوشي است.