سند جامع مدیریت بازسازی تهران پس از وقوع زلزله تدوین می‌شود

روزنامه همشهری: نخستین نشست علمی - تخصصی «مدیریت شهری پس از بحران زلزله» به میزبانی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران برگزار شد. تورج فرهادي در اين نشست گفت: هدف از تشكيل اين جلسه استفاده از نظرات راهبردي متخصصان علمي و استادان مديريت بحران براي كسب نگاهي جامع و دقيق به تدوين سند جامع «مديريت بازسازي تهران پس از وقوع زلزله» است كه‌ مي‌تواند هنگام‌ بروز بحران و متناسب‌ و منطبق با شرايط بحران، سريعا‌ به‌ مرحله اجرا درآيد. وي با تأكيد بر اينكه هرچه‌ برنامه‌ريزي‌هاي پيشگيرانه، جامع‌تر و دقيق‌تر باشد، هنگام‌ بروز بحران فرصت‌هاي‌ بهتري‌ براي‌ حل‌ موفقيت‌آميز مشكلات وجود خواهد داشت، اظهار كرد: مديريت بحران، فرايندي شامل برنامه‌ريزي اجرايي و اقدامات عملياتي است كه توسط دستگاه‌هاي دولتي، غيردولتي و عمومي در جهت مديريت عمليات و بازسازي و بازتواني مناطق آسيب‌ديده صورت مي‌پذيرد تا شرايط را در اسرع وقت به وضعيت عادي بازگرداند. قائم‌مقام معاون شهردار تهران با تأكيد بر اينكه پيشگيري از بحران به‌عنوان ضرورتي اجتناب‌ناپذير، كار مشترك دولت و مردم است و علاوه بر فرهنگ غني، نياز به باور قلبي در بين آحاد جامعه دارد، خاطرنشان كرد: آنچه‌ مي‌تواند لحظات‌ بسيار حساس‌ و تعيين‌‌كننده بحران را مديريت‌ كند اين‌ است‌ كه‌ گروه‌هاي‌ مختلف‌ بدانند از آنها چه‌ انتظاري‌ مي‌رود و چه‌ كاري را بايد انجام‌ دهند و از چه‌ كاري‌ بايد پرهيز كنند، چرا كه اين‌ امر آنها را قادر مي‌سازد كه‌ با خونسردي‌ كامل‌ عمل‌ كنند و در كار خود موفق‌ شوند. وي با اشاره به اينكه تراكم زياد جمعيت و بافت نامطلوب شهري در بسياري از مناطق تهران، كار امدادرساني و كمك به بازماندگان حادثه را در مواقع بحران بسيار دشوار خواهد ساخت، افزود: در اين شرايط، برنامه‌ريزي براي پيشگيري و كاهش مخاطرات حاصل از بحران‌ها يا به‌عبارت ساده، مديريت ريسك بسيار ضروري و تنها راه چاره به‌نظر مي‌رسد. آماده‌سازي شهر براي مقابله با پديده بحران در ادامه جلسه محمدرضا آقايي، مديركل شهرسازي و طرح‌هاي شهري در بخشي از سخنان خود با اشاره به سند جامع«مديريت بازسازي تهران پس از وقوع زلزله»، گفت: طرح اين مسئله براساس تكاليف طرح جامع بوده است و نوع نگاه آن، آماده‌سازي شهر براي مقابله با پديده بحران و همچنين پيشنهاد استقرار تأسيسات و تجهيزات شهري در موقعيت‌هاي مختلف از شهر به‌منظور پيشگيري از آسيب‌هاي وارده است. وي مهم‌ترين موضوع بعد از زلزله را خلأ در تصميم‌گيري مديريتي دانست و خاطرنشان كرد: اين مسئله هم موجب تأثيرات منفي روحي و رواني شهروندان و هم به‌دليل از دست رفتن زمان و سرمايه موجب تشديد آسيب‌هاي وارده از بحران مي‌شود چرا كه بسياري از ارگان‌ها و سازمان‌هايي كه آمادگي امداد‌رساني در موقع بحران را دارند به‌دليل نداشتن برنامه مشخص نمي‌دانند در چه مسيري قرار بگيرند و اقدام كنند. آقايي با اشاره به اينكه وجود برنامه مدون و قابل اجرا، مشكلات ناشي از تصميمات مديريتي آني را بسيار كاهش مي‌دهد، اظهار كرد: به‌عنوان مثال هنگام بحران مسئله امداد و نجات را داريم و به‌دنبال آن نحوه اسكان بازماندگان حادثه را. از سوي ديگر اقدام درخصوص بسياري آسيب‌ها ضروري است مانند ساماندهي اجساد باقيمانده كه رسيدگي به آن بسيار اهميت داشته و مي‌تواند آسيب‌هاي حاصل از شيوع بيماري‌ها را كاهش دهد. مردم ژاپن الگوي پسابحران هستند در ادامه دكتر محمدمهدي محمودي از چهره‌هاي شاخص شهرسازي و معماري ايران و استاديار برجسته دانشگاه تهران كه در اين نشست حاضر بود، ضمن اشاره به تجارب زلزله‌هاي گذشته كشور ايران و مقايسه آن با زمين‌لرزه‌هاي ژاپن، اظهار كرد: زلزله مهيب اخير ژاپن با قدرت نزديك به 9ريشتر، بي‌گمان از بزرگ‌ترين زمين‌لرزه‌هاي تاريخ بشر است به‌ويژه آنكه همزمان با اين زلزله، سونامي سهمگيني با امواجي به ارتفاع 10متر، بنادر اين كشور را در هم كوبيد و حدود 1200نفر را به كشتن داد. محمودي با بيان اينكه دولت ژاپن با استفاده از گروه‌هاي داوطلب مردمي، رسانه‌ها و متخصصان روانشناسي در امر كاهش اثرات روحي و رواني زلزله و ايجاد شور و نشاط اجتماعي اقدامات لازم را به‌عمل ‌آورد، افزود: دولت با استفاده از متخصصان و وزارتخانه‌هاي مرتبط با حوزه بحران، نسبت به برآورد ميزان خسارات اقتصادي و مالي وارد شده اقدام و با اتخاذ تدابير لازم از بروز مشكلات و بحران‌هاي اقتصادي جلوگيري كرد. وي با اشاره به روحيه همكاري، همياري، خودساختگي و احساس مسئوليت مردم ژاپن هنگام بروز اين بحران، گفت: براساس گزارش‌هاي رسانه‌هاي گوناگون هيچ‌گونه رفتار زننده و خشن از سوي مردم ديده نشده است. سانحه به مثابه تيغ جراحي در ادامه جلسه دكتر عليرضا فلاحي در بخشي از سخنان خود با بيان اينكه «بازسازي» يك تخصص است و با «خانه‌سازي» و «شهرسازي» تفاوت‌هاي بنيادين دارد، افزود: هنگام رويارويي با بحران، غالبا افرادي كه موجبات فاجعه را فراهم كرده‌اند، سرزنش مي‌شوند درصورتي‌كه به‌تدريج بر همگان آشكار مي‌شود كه حداقل 90درصد مسائل و مشكلات، قبل از سانحه به خوبي نمايان بوده است و در واقع سانحه به مثابه تيغ جراحي ضعف‌هايي كه در بناهاي موجود، بافت‌هاي شهري، زيرساخت‌هاي جامعه و سيستم برنامه‌ريزي در گذشته وجود داشته‌اند را آشكار مي‌سازد. اين دانشيار دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه شهيد بهشتي افزود: رشد جمعيت، ساخت و سازهاي غيرمقاوم، ضعف شبكه‌هاي زيرساختي، تراكم غيراصولي، مجاورت سازه‌هاي سازگار و ناسازگار، تمركزگرايي، كاربري‌هاي ناايمن، فقر اقتصادي و فرهنگي، درآمدهاي پايين و حاشيه‌نشيني ازجمله مصاديق ايجاد و تشديد بحران در شهرهاي بزرگ همچون تهران است. تهيه اطلس پهنه‌هاي گسلي تهران فاطمه صالح معاون پيشگيري و كاهش خطر پذيري سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران نيز در اين نشست با بيان اقدامات راهبردي و پيشگيرانه اين سازمان، گفت: انجام مطالعات و به‌‌روزرساني ريز پهنه‌بندي لرزه‌اي شهر تهـران، انجام مطالعات طرح جامع كاهش خطر‌پذيري لرزه‌اي و مديريت بحران شهر تهران، ارتقاي سيستم واكنش اضطراري در 72ساعت اول پس از وقوع زلزله در تهران و ظرفيت‌سازي‌ براي كاهش خطرپذيري لرزه‌اي و مديريت بحران شهر تهران ازجمله اقداماتي است كه در اين خصوص صورت گرفته است.