تهران در میان برترین شهرهای دنیا/ ارتقای کیفیت زندگی مهمترین شاخص شهر بین‌المللی

سرویس اجتماعی فردا - کسب وجهه بین الملی و اذعان نهادهای معتبر جهانی به موفقیت و پیشرفت تهران طی سال‌های گذشته دستاوردی ملی برای کشور است. شهر تهران در 10 سال گذشته با تقويت ديپلماسي شهري و بهبود روابط با کلانشهرهاي دنيا توانسته است که در زمره شهرهاي بزرگ و پيشرفته قرار گيرد. موفقیت‌های مدیریت شهری تهران در حالی است که رهبر انقلاب اسلامی رمز آن را مدیریت جهادی دانسته‌اند و می فرمایند:«با وجود برخی مشکلات همچون آلودگی هوا و حمل و نقل و تراکم جمعیت در تهران، اما اقدامات شهرداری در بخش‌های مختلف همچون تمیزی شهر، فضای سبز و بوستان‌ها، ساخت بزرگراه‌ها و پل‌ها، گسترش مترو، ایجاد فضاهای ورزشی کاملاً برجسته و خوب بوده است». ایشان گفته‌اند: اگر مدیریت جهادی یا همان کار و تلاش با نیت الهی و مبتنی بر علم و درایت حاکم باشد، مشکلات کشور، در شرایط فشارهای خباثت آمیزِ قدرتهای جهانی و در شرایط دیگر، قابل حل است و کشور حرکت رو به جلو را ادامه خواهد داد.

اقدامات بین‌المللی نه تنها در ایجاد نگرش مثبت افکار عمومی به جمهوری اسلامی نقش مثبتی دارد که حتی با ایجاد شوق در بین گردشگران، تهران را به یک مقصد گردشگری تبدیل کرده است. بازخوانی موفقیت‌های بین‌المللی شهرداری تهران در 10 سال گذشته، می‌تواند در شناخت این اتفاق بزرگ کمک کند.

· حضور در جمع 8 شهردار برتر دنيا

اولین موفقیت بین‌المللی شهرداری تهران در سال 2008 رخ داد که محمد باقر قاليباف در سومين سال حضورش در ساختمان بهشت به دليل اقداماتي که انجام داده بود از سوي بنياد سيتي مايور(city mayor) از ميان بيش از 800 شهردار جهان عنوان هشتمين شهردار برتر دنيا را کسب کرد. سايت انتخاب برترين شهردار جهان، پس از بررسي هاي فراوان، بر مبناي آراي شهروندان و تحولات شهري فهرست نهايي برترين شهرداران دنيا را منتشر کرد که نام قاليباف در رده هشتم اين فهرست به چشم مي خورد. قاليباف با اين موفقيت بين المللي تهران را در بسياري از مجامع معتبر شهري جهان به عنوان شهري در مسير پيشرفت و عدالت معرفي کرد. بنياد سيتي مايور هدف از اين پروژه را معرفي شهرداراني برجسته عنوان کرده که در مديريت شهري خود، توانايي، صداقت، افزايش آگاهي اجتماعي و رفاه اقتصادي، تامين امنيت براي شهروندان و حفاظت از محيط زيست را در نظر گرفته باشند. اين نظرسنجي هر دو سال يکبار صورت گرفته و برترين شهرداران جهان را که سهم بالايي در توسعه جامعه شهري خود ايفا کرده و چشم انداز مناسبي در زندگي شهري و حتي اشتغالزايي ايجاد کرده اند، به جهان معرفي مي کند. بنياد جهاني سيتي مايور(city mayor) در آنچه از معرفي شهردار تهران به عنوان هشتمين شهردار برتر جهان آورده است، مي گويد: شهردار مردمي تهران در سراسر دوران مديريت خود تاکنون براي نوسازي زيرساخت هاي پايتخت ايران و توسعه خدمات عمومي تلاش کرده است

· تهران، مبتکر هم انديشي در آسیا

پس از انتخاب شهرداری تهران به عنوان یک شهردار موفقیت و مطرح شدن نام تهران در میان شهرهای بزرگ جهان، برگزاري اجلاس شهرداران کلانشهرهاي آسيايي و ايجاد دبيرخانه دائمي اين اجلاس در تهران، شايد، يکي از مهم ترين اتفاقات در عرصه ديپلماسي شهري براي پايتخت جمهوري اسلامي ايران بود . تهران در سال 87 طرح اين اجلاس را مطرح کرد که اولين دوره آن در اين شهر برگزار شد و پس از آن استانبول و تايلند دو شهر ديگر برگزارکننده اين اجلاس بودند. اجلاسي که همگرايي مديران شهري را براي رسيدن به آسيايي بهتر دنبال کرد و در آن زيربناي ديپلماسي شهري قوت گرفته است.

· تهران پنجمين شهر برتر جهان در حوزه حمل و نقل عمومي

پس از اینکه شهردار تهران در سال 2008 به عنوان هشتمین شهردار برتر دنیا انتخاب شد، در سال 2011 مدیریت شهری تهران توانست به عنوان يکي از 5 شهر برتر دنيا در حوزه حمل و نقل عمومي مورد تقدير اجلاس بين المللي حمل و نقل پايدار قرار گيرد. در اين اجلاس تهران در کنار شهرهاي گوانگجوي چين، لئون مكزيك، نانت فرانسه و ليماي پرو به عنوان شهرهايي که حمل و نقل عمومي‌شان دچار تحول اساسي شده است، مورد تقدير قرار گرفت.

اعطاي جايزه جهاني شهرهاي برتر در حوزه حمل و نقل پايدار به دليل طراحي و ساخت خطوط اتوبوس هاي تندرو، توسعه سيستم حمل و نقل زيرزميني و به کارگيري سيستم‌هاي هوشمند در مديريت ترافيک به شهرداري تهران اعطا شد تا بار ديگرپايتخت ايراني اسلامي در ميان شهرهاي دنيا بدرخشد.

· تهران در فهرست 10 شهر برتر دنيا

در سال 2011 بار ديگر شهر تهران جايزه‌اي در سطح جهاني دريافت کرد، تا دوباره نام پايتخت در گوش شهرهاي دنيا بپيچد. سازمان ملل متحد و همچنين چند انجمن مطرح در سطح بين المللي از تهران به دليل تلاش براي ارتقاي سطح کيفيت زندگي شهري تقدير کرده و جايزه ويژه مترو پليس را به اين شهر اختصاص دادند. اين جايزه که با محوريت توسعه خطوط بي آر تي و همچنين توسعه خطوط دوچرخه سواري به تهران ارائه شده است در زمره مهم‌ترين جوايز جهاني در مديريت شهري به حساب مي‌آيد و در حال حاضر تهران با دريافت جايزه مترو پليس، در ليست ده شهر برتر دنيا جاي گرفته است. اين جايزه هر سه سال يک بار و با ارزيابي هاي مختلف حوزه‌هاي شهري از طرف اتحاديه کلان شهرها و پايتخت‌هاي جهان به شهرهاي برتر اهدا مي‌شود. در اين سال به غير از شهر تهران شهرهايي نظير ملبورن، مونترال، سئول، تايپه، مکزيکوسيتي و ريودوژآنيرو نيز از سوي متروپليس مورد تقدير قرار گرفتند. جايزه مترو پليس، در سال 2011 دهمين دوره خود را برگزار کرد و ملاک ارزيابي آن براي انتخاب شهرهاي برتر دنيا کيفيت زندگي در شهرها است.

· تقدير دنيا از تهران در حوزه محيط زيست

درمراسم ششمين دور جايزه مديريت سبز، جايزه بنياد جهاني انرژي در سال 2012 به شهرداري تهران اعطا شد. در مراسم ششمين دور جايزه مديريت سبز ايران که در مرکز همايش‌هاي بين المللي صدا وسيما با حضور چهرهاي برجسته داخلي و خارجي برگزار شد ، از برندگان طرح هاي نوين نوآوري سبز تقدير به عمل آمد و جايزه بنياد جهاني انرژي در سال 2012 در مراسم فوق به شهردار ي تهران اعطا شد. جايزه بنياد جهاني انرژي به دليل فعاليت‌هاي شهرداري تهران در حوزه محيط زيست، استفاده از انرژي پاک و استقرار مديريت سبز به تهران ارائه شده و همه اين جوايز به طور حتم به دليل ارتقاي ديپلماسي شهري در سال هاي اخير است.

· لوح برترين تجارب موفق شهري جهان در دستان شهردار تهران

ششمين مجمع جهاني شهري با حضور بيش از 114کشور و 9 هزار نفر از مديران شهري جهان در شهر ناپل يکي از مهم‌ترين رويداد شهري جهان بود که با مشارکت مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat) و دولت ايتاليا تشکيل شد و بيش از سه هزار تجربه شهري را در شهرهاي سراسر جهان مورد توجه قرار داد. مجمع جهاني شهري به رياست مرکز اسکان بشر ملل متحد هر دوسال يک بار تشکيل مي‌شود و از جمهوري اسلامي ايران هياتي 200 نفره متشکل از شهرداري مشهد، پست بانک، وزارت مسکن و شهرسازي، سازمان‌هاي مردم نهاد ايراني و مديريت شهري تهران و... در اين مجمع حضور داشتند. در جريان برگزاري همايش «يوان هبي تت» (UNHABITAT) در شهر ناپل ايتاليا، تهران توانست در عرضه بين المللي فعاليت‌هاي تازه‌اي را آغاز کند. در اين همايش قائم مقام دبيرکل سازمان ملل متحد با حضور در غرفه شهرداري تهران در ششمين مجمع شهري جهان، لوح برترين تجارب موفق شهري جهان را به شهردار تهران اعطا کرد. اين در حالي است که توسعه چشمگير شهر تهران در حوزه حمل ونقل عمومي نيز موجب شد تا تهران به مرکز آموزش سازمان ملل متحد در منطقه خاورميانه تبديل شود. در اين همايش لوح برترين تجارب موفق شهري جهان به دو شهر تهران و وين اتريش تعلق گرفت. اين دو شهر که موفق به دريافت لوح برترين تجارب موفق شهري جهان از سوي سازمان ملل متحد شده‌اند، به عنوان دو پايگاه اصلي اين سازمان براي انتقال تجارب موفق مديريت شهري معرفي شدند

· تهران مرکز آموزش سازمان ملل متحد در منطقه خاورميانه

همچنين در حاشيه ششمين نشست مجمع شهري جهان در ايتاليا و براساس تفاهم نامه امضا شده با مرکز اسکان بشر ملل متحد، پايتخت جمهوري اسلامي ايران به عنوان مرکز آموزش سازمان ملل متحد در منطقه خاورميانه کار خود را آغاز کرد. هدف از امضاي اين تفاهم نامه ارائه چارچوب براي همكاري مركز اسكان بشر سازمان ملل متحد و شهرداري تهران در زمينه توليد و توسعه دانش مديريت شهري، ظرفيت سازي و نوآوري ها، تهيه گزارش از وضعيت شهرهاي ايران براي سال 2013، برگزاري كنفرانس بين‌المللي برنامه‌ريزي براي پيشرفت عدالت در شهرها، ايجاد رصدخانه شهري و تاسيس مركز منطقه‌اي آموزش و پژوهش در تهران، تدوين استراتژي و سياست راهبري مديريت شهري و... است. جوان کلوس، قائم مقام دبير کل سازمان ملل متحد نيز در اين همايش در مصاحبه با خبرنگاران با اشاره به توسعه و پيشرفت شهر تهران گفت: با وجود همه مشکلات، شهر تهران توانسته است از فرصت ها خوب استفاده کند. وي افزود: تهران شاخص هاي بالايي دارد و به همين دليل نيز در سال هاي اخير موفق به اخذ جوايز مختلف در حوزه بين المللي شده است.

· تهيه اطلس خاورميانه توسط شهرداري تهران

در همايش ششمين نشست مجمع شهري جهان، شهردار تهران از اطلس خليج فارس رونمايي کرد و کار تهيه اطلس خاورميانه هم از سوي سازمان ملل متحد به شهردار تهران واگذار شد. قاليباف در پاسخ به اين پرسش که اطلس خاورميانه در چه بازه زماني آماده مي شود، گفت: اين کار زمان بر است و بايد ساير شهرهاي خاورميانه در اين زمينه همکاري داشته باشند اما شهرداري تهران اطلس تهران را تهيه کرده و از اين اطلس در همين همايش رونمايي مي‌کند.

· تهران مرکز بين المللي مطالعات آينده‌پژوهي شهرهاي آسيا و اقيانوسيه

یک دیگر از موفقیت‌های مدیریت شهری تهران در نشست مجمع شهری جهان، انتخاب شهر تهران از سوي سازمان ملل به عنوان مرکز بين المللي مطالعات آينده پژوهي شهرهاي آسيا و اقيانوسيه بود. اعضاي هيات امناي اين مرکز، معاون مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد، رييس مرکز مطالعات شهرداري تهران و جمعي از مقامات شهري آسيا هستند که رياست هيات امنا و هيات مديره اين مرکز رسما به شهردار تهران واگذار شد. بر اين اساس دبيرخانه دائمي مرکز بين المللي مطالعات آينده پژوهي شهرهاي آسيا و اقيانوسيه در تهران راه اندازي مي شود. اين مرکز به عنوان يکي از ارکان مطالعاتي اصلي برنامه اسکان بشر ملل متحد است. به گفته مقامات سازمان ملل، با توجه به ظرفيت هاي پژوهشي شهر تهران و ارزيابي کارشناسان اين سازمان، مسووليت مرکز بين المللي مطالعات آينده پژوهي شهرهاي آسيا و اقيانوسيه به تهران واگذار شده است.

· تونل نیایش و پل‌ صدر چهارمین ابر پروژه برتر جهان

در سال 2014 رتبه‌های اول تا چهارم مسابقه بین‌المللی مدیریت پروژها اعطاء شد که تونل نیایش و بزرگراه طبقاتی شهید صدر در این مسابقه توانست حائز رتبه چهارم شود تا از کشورمان نیز پروژه‌ای شاخص در میان برترین ابرپروژه‌های جهان در سال ۲۰۱۴ حضور داشته باشد. كيفيت ساخت و رعايت استانداردهاي روز علوم مهندسي در پروژه‌هاي تونل نيايش و بزرگراه طبقاتي صدر باعث شده تا اين 2طرح عظيم ملي، مدنظر انجمن مديريت پروژه‌هاي بين‌المللي قرار گيرد. انجمني با بيش از 50سال قدمت كه بيش از يك دهه است هر ساله به انتخاب طرح‌هاي شاخص جهاني از حيث مسائل مديريتي پروژه‌ها مي‌پردازد.

· پل طبیعت انتخاب برتر ۳۰۰ معمار برجسته جهان

پل طبیعت انتخاب اول مردم و جزو ۵ انتخاب برتر ۳۰۰ معمار برجسته جهان در مـسـابـقـه مـعـــمـار شهــری(+ای) در سال 2015 شد. این مسابقه از معتبرترين جوايز معماري جهان را دارا بود و سازه‌هاي برتر معماري را به‌منظور شناسايي سازه‌هايي كه به بهبود و افزايش كيفيت زندگي روزانه مردم دنيا كمك مي‌كنند، معرفي مي‌كند.

پل طبيعت در بخش مردمي نيز توانست جايزه اول را به‌خود اختصاص دهد، در بخش پل‌هاي بزرگراهي نيز پل طبيعت به انتخاب مردم توانست مقام اول اين مسابقه بين‌المللي را به‌دست آورد. اين جايزه از آن جهت مهم است كه علاوه بر انتخاب توسط بهترين معماران حال حاضر جهان، مردم نيز در آن نقش داشته و امكان ارائه نظر در مورد يك اثر معماري را داشتند. پل طبيعت، يك پياده راه با 14هزار قطعه فولادي است كه در سال 1393در اختيار شهروندان قرار گرفت و در نوروز ، پذيراي ده‌ها هزارنفر از شهروندان تهراني و گردشگران ديگر بود و تا به حال جوايز سازه برتر فولادي در سال 92و خشت طلايي و پل برتر كشور را در سال 93به‌دست آورده است.

· دریاچه شهدای خلیج فارس در زمره 10 پروژه برتر جهان

اما آخرین موفقیت بین‌المللی تهران درخشش پروژه دریاچه خلیج فارس بود. «پروژه احداث دریاچه شهدای خلیج فارس در زمره 10 پروژه برتر جهان در سال 2015 قرار گرفت.» خبری که دیروز روی خروجی رسانه‌ها جای داشت و بار دیگر شهرداری تهران را در رقابت جهانی رو سفید کرد. چندی پیش ارزیابان انجمن بین المللی مدیریت پروژه در تهران حضور یافتند و پروژه احداث دریاچه شهدای خلیج فارس را مورد ارزیابی قرار دادند. در جریان ارزیابی نحوه مدیریت پروژه احداث دریاچه شهدای خلیج فارس، معیارهای مختلفی از قبیل تحقق اهداف پروژه، راهبری پروژه در ابعاد و لایه های مختلف ارکان اجرایی، دست اندرکاران و کارکنان و نحوه گزینش و حرفه ای بودن آنها، آموزش حین کار و نتایج حاصل از عملکرد کارکنان، بحث استفاده اثربخش و کارآمد از منابع، بهره گیری از فرآیندها و نحوه بررسی و تغییر آنها در صورت نیاز، نحوه تأمین منافع ذینفعان و نتایج حاصل از اجرای این پروژه مد نظر قرار گرفت و نتیجه بررسی ها طی گزارشی تسلیم هیئت داوران انجمن بین المللی مدیریت پروژه شد.

در فاصله روزهای سی ویکم خردادماه تا چهارم تیرماه سال جاری، آرای داوران پنجاهمین دوره جایزه بین المللی تعالی مدیریت پروژه اعلام شد؛ نتایجی که براساس آن دریاچه شهدای خلیج فارس نه تنها به عنوان یکی از 10 پروژه برتر جهان در سال 2015 معرفی شده بلکه لایق دریافت جایزه "تعهد به تعالی" شناخته شده است.

البته به نظر می‌رسد این پایان موفقیت‌های بین‌المللی شهرداری تهران نباشد و ادامه دیپلماسی شهری از سوی شهرداری تهران همچنان یک موضوع اساسی در دستور کار مدیران پاییتخت باشد. امضای تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی با شهرهای مطرح جهان از یک سو، حضور در مجامع بین‌المللی و بازدید متخصصان جهان از تهران در سال‌های آینده نیز می‌تواند تهران را بار دیگر در صدر اخبار مربوط به شهرهای جهان قرار دهد.