ماجرای کانون پولساز که به ریاست جمهوری منتقل شد

كانون جهانگردي و اتومبيل راني يك نهاد مردمي جهاني به شمار مي رود كه اين روزها تبديل به يك ماجراي سياسي و جايگاهي براي تخلف شده است. به طوريكه چندي پيش خبري منتشر شد مبني بر اينكه یکی از مدیران ارشد کانون جهانگردی و اتومبیلرانی دستگیر شده است. به گزارش خبرنگار اجتماعی «فردا»، چندی است که پس از رفتن بقایی به نهاد ریاست جهموری ،به دلايلي كه هنوز از نظر قانوني تاييد نشده این کانون که از ابتدا زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بودبه نهاد رياست جمهوري منتقل شد. به اين ترتيب حميد بقايي، سرپرست نهاد ریاست جمهوری سمت رياست مجمع كانون جهانگردی و اتومبیلرانی را از آن خود كرد. اين كانون كه نزديك به صد سال است در ايران فعاليت مي‌كند اين اواخر اسير سياست بازي ها شده و بر سر زبان ها افتاد. به طوری‌كه چندی پیش عشرت شایق، نماینده سابق مجلس و مدیر سابق مجموعه سعدآباد این كانون را منبع دردسر در سازمان میراث فرهنگی عنوان كرد. شایق به یکی از خبرگزاری ها گفته است : تمامی مسائل و مشكلات از زمانی آغاز شد كه مسئولان سازمان میراث فرهنگی طی قراردادی، بهره‌برداری از واحدهای مختلف این مجموعه را با قیمتی نازل به كانون اتومبیلرانی وایرانگردی واگذار كرده و از بنده درخواست كردند كه به عنوان نماینده ناظر سازمان بر اجرای این قرارداد نظارت كنم كه به دلیل شبهه غیر قانونی بودن این قرارداد و ابهامات متعدد آن از جمله مشخص نبودن محل واریز درآمدها و نحوه هزینه آن برخلاف اصل پنجاه و سوم قانون اساسی كه مقرر می‌دارد تمام دریافت‌های دولت در حساب‌های خزانه‌داری كل متمركز شود و همه پرداخت‌ها در حدود اعتبارات مصوب به موجب قانون انجام می‌گیرد. تاريخچه كانون جهانگردي و اتومبيل راني كانون اتومبیلرانی، نهادی مردمی است . اين نهاد 90 سال است كه زیر مجموعه نهادهای گردشگری و میراث فرهنگی در ایران فعاليت مي‌كند. كانون اتومبیلرانی و كانون جهانگردی، كانونی است كه اواخر قرن نوزدهم همزمان با آغاز سفرهای مردم با استفاده از اتومبیل در جهان پا گرفت. در واقع گروه‌های مردمی به منظور پاسخگویی به نیازهای ایجاد شده برای سفرهای خارجی، كانون اتومبیلرانی را تشكیل دادند. هسته اصلی این كانون برای نخستین بار در سوئیس شكل گرفت و به دلیل استقبال جهانی در سراسر دنیا شعبه‌های متعددی پیدا كرد.ایران جزو نخستین كشورهای جهان به شمار می‌رود كه به عضویت این كانون بین‌المللی در آمد، آن هم در سال 1300 و از آنجایی‌كه جایگاه خود را در بدنه جامعه یافت با شماره 4 به‌عنوان كانونی رسمی ثبت شد. بررسی‌ها حاكی از آن است كه این سازمان جزو نخستین تلاش‌های جامعه مدنی به منظور ثبت یك نهاد اجتماعی محسوب می‌شود. با این حال كانون اتومبیلرانی در ایران این روزها دچار چالش‌های جدی و اساسی شده است. منحصر كردن سرمایه‌گذاری‌ها به اعضای این كانون و بسته شدن راه برای سرمایه‌گذاران خرد برای توسعه و رونق بخش خصوصی در سازمان میراث فرهنگی كه از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی بدون پاسخ ماند. كانون اتومبيل راني، نخستين نهاد مردمي در ايران كانون اتومبیلرانی، نخستین نهاد مردمی است كه به صورت رسمی فعالیت خود را در ايران آغاز كرده است. این كانون در ایران مطابق با فعالیت همه سازمان‌های جهانگردی بین‌المللی، خدمات جهانگردی ارائه می‌دهد. كارشناسان گردشگری معتقدند كه پیرو فعالیت‌های این كانون به تدریج موضوع ساماندهی مسائل و مشكلات جهانگردی آغاز شد. پس از آن بود كه كانون جلب سیاحان راه اندازی شد و بعد از آن هم سازمان ایرانگردی و جهانگردی شكل گرفت. فعالیت‌های كانون تا انقلاب اسلامی ادامه پیدا می‌كند و بعد از انقلاب كه ریاست كانون در دست اعضای خانواده پهلوی بود، در اولویت تغییر مدیریت قرار می‌گیرد. این كانون جزو نخستین نهادهایی است كه براساس مصوبات شورای انقلاب، ملی می‌شود و تحت نظارت دولت جمهوری اسلامی فعالیت می‌كند. كانون اتومبیلرانی از بدو انقلاب با توجه به اهمیت و قرار گرفتن آن در حوزه فرهنگی زیر نظر وزرات ارشاد قرار می‌گیرد و براساس قانون، وزیر ارشاد رئیس مجمع كانون می‌شود. این روند ادامه دارد تا اینكه سازمان ایرانگردی و میراث فرهنگی پیرو مكاتباتی خواستار انتقال این كانون به زیر مجموعه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌شود. به این ترتیب از سال 86 ریاست مجمع كانون بر عهده رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است.

بر اساس مصوبات اولیه كانون اتومبیلرانی و جهانگردی، یك نهاد مردمی و صنفی به شمار می‌رود و هیچ گاه مجموعه‌ای دولتی نبوده است. به این ترتیب این مسئله جای پاسخگویی دارد كه بر اساس چه دلایلی ناگهان بدون هیچ پیش زمینه‌ای با رفتن بقایی از سازمان این كانون هم زیر مجموعه ریاست‌جمهوری قرار می‌گیرد؟ از آنجایی‌كه كاركرد كانون اتومبیلرانی و جهانگردی، كاركردی گردشگری است به همین دلیل بر اساس مطالعات انجام شده از سوی كارشناسان گردشگری و اساتید دانشگاه، بهترین رئیس برای مجمع این كانون رئیس سازمان میراث فرهنگی است. با این حال كانون به لحاظ قانونی زیر مجموعه هیچ كدام از سازمان‌های دولتی به شمار نمی‌رود و اعتبارات این كانون نیز از اعتبارات نهادهای مردمی گرفته می‌شود. وظیفه اصلی كانون هم در حال حاضر تسهیل آمدن گردشگران از سراسر دنیا به ایران است و مطابق اساسنامه آن باید یكسری فرآیندها كه به ورود و خروج اتومبیل نیاز دارد، فراهم شود، به همین دلیل بیش از هر تغییری نیازمند ارتباط بیشتر با نیازها و خواسته‌های مردمی است. در حال حاضر كانون جهانگردی و اتومبیلرانی در كشورهای مختلف اقدامات بسیار بزرگی انجام می‌دهد. به عنوان مثال بزرگ‌ترین شبكه كمپینگ اروپا وابسته به كانون‌های جهانگردی در اروپا وجود دارد و بزرگ‌ترین شبكه هتلینگ وابسته به كانون جهانگردی هم در آمریكا قرار دارد و بزرگ‌ترین شبكه بیمه آلمان وابسته به كانون اتومبیلرانی آلمان است. در ایران نیز در دهه 70 تلاش‌های خوبی در زمینه راه اندازی هتل و موضوعاتی برای توسعه گردشگری و جلب توریست از سوی این كانون انجام شد كه در سال‌های بعد به تدریج از رونق افتاد و بسیاری از هتل‌ها فروخته شد و روند اقدامات تا حد قابل توجهی تغییر كرد. بنابراین چرا باید بدون هیچ پیش زمینه‌ای به ریاست‌جمهوری منتقل شود؟ فعاليت هاي كانون جهانگردي اما فعاليت هاي اصلي كانون جهانگردی‌ و اتومبیل‌رانی چيست؟ با توجه به استانداردهاي بين المللي براي كانون استانداردهايي جهاني وجود دارد، به عنوان مثال صدور گواهی‌نامه بین‌المللی‌، کارت کمپینگ و همچنین کارت بین‌المللی جهانگردی‌ است‌. به علاوه‌، کانون با سازمان‌های بین‌المللی زیر مجموعه سازمان ملل در ارتباط است و کارهای مربوط به راهنمای توریست‌، امکانات اقامتی و اتومبیل جهانگردان‌ را انجام می‌دهد. این اقدامات عبارتند از: به هنگام مسافرت‌های برون مرزی با اتوبوس‌های توریستی‌، اسناد اتومبیل را بین‌المللی و اجازه امور گمرکی صادر می‌کند; پلاک اتومبیل‌ها را بین‌المللی می‌کند; اسناد و مدارک مربوط به باربری کامیون‌ها را ترجمه و پلاک ترانزیت صادر می‌کند. از دیگر فعالیت‌هایی که کانون جهانگردی‌ انجام می‌دهد، اجاره اتومبیل برای مدت مشخص است‌. در خارج از کشور هم نمایندگی‌هایی دارد که با مراجعه به آن‌ها، اتومبیل اجاره‌ای را دریافت می‌کنند. دو آژانس مسافرتی ارس و ایرانگردی‌ و جهانگردی‌ تحت نظر کانون جهانگردی خدمات بین‌المللی مسافرت و تور را انجام می‌دهند. آژانس ارس نزدیک به سه سال است که خدمات مربوط به حج عمره را با بالاترین میزان مراجعه به عهده دارد. زیر مجموعه کانون جهانگردی‌ شرکت سخا است که کار آن خدمات امداد اتومبیل است و به هنگام خرابی اتومبیل‌، آن را تعمیر و یا به نزدیک‌ترین تعمیرگاه حمل می‌کند. بخش دیگری از فعالیت‌های کانون کمک به نیروی پلیس است که ماشین‌های متخلف را از سطح شهر جمع آوری می‌کند. در کنار تمام این فعالیت‌ها، هم اکنون مشغول به ساخت هتلی مجهز و مدرن در خیابان آفریقا است‌. همچنین‌، مسئولان کانون در نظر دارند مدرسه‌ای برای تربیت هتل‌دار، آشپز، راهنمای تور و مدیر آژانس‌های مسافرتی تأسیس کنند. هتل چهار ستاره زاگرس در شهر بروجرد، تحت اداره کانون اخیراً توسعه داده شده و پذیرای مسافران و اجرای برنامه‌های ملی و استانی است‌. کانون جهانگردی‌ و اتومبیل‌رانی برگزار کننده سمینارها و نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز هست‌. اجرای طرح اقامتگاه‌های بین راهی نیز برعهده کانون است که شامل پمپ‌بنزین‌، تعمیرگاه و تعویض روغن‌، رستوران‌، سوپر مارکت‌، مرکز مخابرات مجهز به سیستم ماهواره‌ای و محل اقامت به صورت هتل‌های زنجیره‌ای با استانداردهای بین‌المللی است‌. اینک چند اقامتگاه مجهز در مسیرتهران مشهد و تهران قم راه اندازی شده است‌ و باید گفت اين كانون به دليل اقدامات گردشگري ، يكي از پول سازترين كانون هاي مردمي به شمار مي رود .