میر سلیم: عملکرد قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان ضعیف بوده است

فرهیختگان: سیدمصطفی میرسلیم، منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم و رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی به سوالاتی درباره مجلس آینده، وظایف و سازوکار‌های آن پاسخ داد که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد.

از نظر شما در مجلس آینده آیا برای تعیین ریاست مجلس و هیات‌رئیسه رقابت و چالش خاصی شکل می‌گیرد؟ چه حدی از این رقابت پسندیده است و اساسا چقدر در سامانه مسائل کلان کشور و مجلس جای دارد؟

مجلس با اختیاراتی که دارد، از برترین جایگاه در کشور برخوردار است و وظیفه نمایندگان بسیار مهم و سنگین است. هیات‌رئیسه را نمایندگان انتخاب می‌کنند تا راه خدمت به مردم را برای نمایندگان هموار کنند. اطلاعات تخصصی دراختیارشان قرار گیرد تا چه به لحاظ تقنین و چه از لحاظ نظارت بتوانند به‌خوبی از پس وظایف‌شان برآیند، همچنین درباره شایستگی افراد معرفی‌شده برای دولت تصمیم‌گیری مناسب انجام دهند؛ رئیس مجلس نیز هماهنگ‌کننده هیات‌رئیسه و اداره‌کننده جلسات صحن مجلس و خادم مجموع نمایندگان است. طبیعی است نمایندگان کسانی را انتخاب می‌کنند که بهتر بتوانند این خدمات را ارائه دهند، نه اینکه به‌ویژه برای اشخاص نماینده خاصه‌خرجی کنند و این مستلزم شناخت نمایندگان از سوابق افراد و قابلیت‌های آنان برای چنین خدمتگزاری صادقانه‌ای است. پس انتخاب شایسته‌سالارانه هیات‌رئیسه کمک اساسی به مدیریت درست مجلس و درنتیجه ارائه خدمت دقیق نمایندگان به مردم می‌شود، یعنی امر مردم‌سالاری به‌خوبی انجام می‌گیرد و روند امور کشور بهبود می‌یابد. بدانیم که واقعا مجلس در راس امور است؛ اگر عملکرد مجلس درست باشد، کشور پیشرفت می‌کند و اگر در روند فعالیت‌های مجلس تباهی رخ دهد، به بروز فساد در کشور می‌انجامد. البته در شرایط کنونی فرآیند انتخاب هیات‎رئیسه نباید به وحدت نمایندگان صدمه بزند و این راهی جز تن دادن به معیار‌های شایسته‌سالاری ندارد و الحمدلله افراد شایسته به اندازه لازم میان منتخبان یافت می‌شوند.

برخی معتقدند مجلس دچار مشکلات و مسائل درونی است که باعث شده عملکرد کلی آن تضعیف شود. اگر این مساله را قبول دارید، پیشنهاد خودتان برای اصلاح وضع موجود مجلس چیست؟

متاسفانه به کارآمدی مجلس در سال‌های اخیر لطمه وارد آمده و انحرافاتی به‌تدریج رخ داده و در اثر عدم نظارت کافی بر رفتار نمایندگان آن انحرافات تشدید شده است. ابزار‌های قانونی مجلس بسیار قوی و مناسبند ولی از آنها نباید برای منافع شخصی یا گروهی استفاده شود. اگر در مجلس روش زدوبند با مجریان دولتی رواج پیدا کند، نمی‌توان توقع داشت که نظارت بر دولت به‌خوبی انجام گیرد و این مصیبتی است که رخ داده و باید ان‌شاءالله مجلس یازدهم چاره‌جویی کند والا گام دوم انقلاب ابتر می‌ماند. اینجانب تصمیم دارم در این‌باره ساکت ننشینم.

چالش‌‌هایی درمورد نظارت درونی بر رفتار نمایندگان وجود دارد. گفته می‌شود اگر این سازوکار به اندازه کافی مستحکم بود، 90 نفر از نمایندگان مجلس دهم رد صلاحیت نمی‌شدند. چه کنیم که مجلس بعدی دچار همین مشکل نشود؟

قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان مصوب 1391 است ولی عملکرد آن بسیار ضعیف بوده و نتیجه همان شد که شورای محترم نگهبان در سال98 صلاحیت ده‌ها نماینده را رد کرد و یکی از نمایندگان بر اثر جرم ارتکابی به زندان افتاد. اگر هیات نظارت جدی و دقیق و غیرجانبدارانه کار می‌کرد، به چنین نتیجه افتضاحی منجر نمی‌شد. پس باید افرادی در آن هیات انتخاب شوند که ضمن اعتقاد به ضرورت اجرای دقیق قانون، از جانبداری به‌نفع نمایندگان خاطی برحذر بمانند. با توجه به اینکه یکی از نواب‌رئیس‌ عضو این هیات است، ملاحظه می‌کنید که انتخاب هیات‌رئیسه چقدر اهمیت پیدا می‌کند در آنچه به عملکرد صحیح نمایندگان و مجلس در کل برمی‌گردد. واقعا ریاست مجلس یک خدمتگزار فداکار و از خود گذشته می‌طلبد که حاضر باشد قربانی خیر و صلاح نظام مقدس جمهوری اسلامی بشود و نه کسی که بخواهد از مقام ریاست برای برتری‌جویی استفاده کرده یا سلطه‌طلبی کند یا کیسه‌ای برای خود بدوزد و آن جایگاه را نردبان مشاغل بعدی خود قرار دهد. امید است به لطف خدا ترکیب کنونی مجلس و صلاحیت نمایندگان منتخب مانع تکرار اشتباهات گذشته شود.