موسویان: حل بحران هسته کره شمالی از برجام می‌گذرد

خبرگزاری ایسنا: متن مقاله سید حسین موسویان دیپلمات پیشین کشورمان در لوبلاگ به شرح زیر است: در روز ۲۹ مارس سال جاری، رویترز اعلام کرد که رئیس جمهور ایالات متحده به دونالد ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، برگه‌ای داد که حاوی چند خواسته بود. ترامپ از کره شمالی خواست تا سلاح و سوخت هسته‌ای خود را به ایالات متحده انتقال دهد، گزارش جامعی از برنامه هسته‌ای خود ارائه دهد، دسترسی کامل و بی قید و شرط را به بازرسان بین المللی و ایالات متحده را تضمین نماید، تمام فعالیت‌های هسته‌ای مربوطه و ساخت هر گونه نیروگاه هسته‌ای جدید را به طور کامل متوقف کرده، تمام زیرساخت‌های هسته‌ای را از میان بردارد، دانشمندان و تکنسین‌های برنامه هسته‌ای کشور خود را از کار فنی به فعالیت‌های تجاری سوق دهد. این اولین بار بود که رییس جمهور آمریکا سیاست انهدام برنامه هسته‌ای کره شمالی را تعریف کرد.

کیم اون درخواست‌های نامعقول آمریکا را به عنوان توهین و تحقیر کشور خود می‌داند و از این رو، او به دنبال انصراف از مذاکرات هسته‌ای با آمریکا و از سر گیری آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی کره شمالی می‌باشد که ادامه این روند میتواند دو کشور را به آستانه جنگ بکشاند.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، همواره بر این موضع اصرار ورزیده که کره شمالی می‌باید تمامی برنامه هسته‌ای خود را به همان شیوه که در لیبی تجربه شد، تحویل آمریکا دهد. بولتون از زمان حضور خود در دولت جورج بوش (پسر)، استدلال کرده است که تنها دو راه برای از میان برداشتن تهدید هسته‌ای کره شمالی وجود دارد:‌۱) تغییر رژیم از طریق تحریم‌های سهمگین اقتصادی، ۲) حمله نظامی تمام عیار پیشگیرانه علیه کره شمالی.

بر اساس منطق، کره شمالی برنامه هسته‌ای خود را بخاطر تحریم‌هایی که هیچ تضمینی برای رفع آن وجود ندارد، نابود نکرده و امنیت خود را به مخاطره نخواهد انداخت. نگرانی پیونگ یانگ از اینکه آمریکا از تعهدات خود سر باز زند، کاملا مشروع است. نگاهی به تاریخ نه چندان دور، حاکی از بد عهدی مکرر دولتمردان آمریکا می‌باشد.

برای مثال، در پرونده هسته‌ای لیبی، معمر قذافی، تمامی برنامه هسته‌ای کشور خود را در ازای برداشتن تحریم‌ها از میان برد. اما نتیجه نهایی آن حمله نظامی ناتو و نابودی کامل زیرساخت‌های کشور لیبی بود. نیرو‌های نظامی ناتو نمی‌توانستند به لیبی حمله کنند اگر قذافی برنامه هسته‌ای لیبی را نابود نمی‌کرد. این سناریو کم و بیش در عراق هم تکرار شد. در مورد عراق، دولت بوش خبر‌های از بنیان دروغین را درباره برنامه هسته‌ای این کشور در سطح جهان منتشر کرد تا جهانیان را قانع کند که عراق سلاح‌های کشتار جمعی دارد. هدف نهایی این بود که حمله نظامی نامشروع دولت آمریکاعلیه عراق را در دنیا موجه جلوه دهد.

برجام نمونه‌ی بارز دیگری است. پس از ۱۲ سال مذاکرات دشوار که توام با انواع فشار‌های دیپلماتیک و اقتصادی از طرف آمریکا بود، ایران و قدرت‌های بزرگ در نهایت به توافقی جامع برای حل بحران هسته‌ای دست یافتند که در نوع خود بی نظیر بود. آژانس بین المللی انرژی اتمی بار‌ها اعلام کرده است که ایران به طور کامل به تعهدات برجامی خود عمل کرده است. با این حال، دولت ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شد. کشور‌های اروپایی طرف مذاکرات نه تنها از ترامپ انتقاد کردند، بلکه آن را "اشتباه جدی" دانستند، زیرا توافقی بهتر برای هیچ یک از طرفین مذاکره امکان پذیر نبود.

برجام جامعترین مکانیزمی است که جهان درمورد تضمین عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای تا به حال به آن دست یافته است. ایالات متحده با خروج و نقض مکرر برجام که با قطعنامه ۲۲۳۱ به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده بود، بار دیگر ثابت کرد که طرف قابل اعتمادی برای مذاکره نیست.

جالب توجه است که علاوه بر نقض قوانین بین المللی متعدد، آمریکا از کشور‌های هم پیمان ناقض قوانین بین المللی، علی الخصوص پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی)، حمایت می‌کند. برای نمونه، اسرائیل که دارای سلاح‌ها وکلاهک‌های هسته‌ای است، معاهده ان پی تی را نپذیرفته لاکن علی رغم این نقض‌های فاحش، اسرائیل از حمایت تمام عیارآمریکا برخوردار است.

با توجه به چنین سابقه‌ی سیاه و مملو از بد عهدی، چرا کره شمالی باید به آمریکا در مورد وعده هایش اعتماد کند؟ چه تضمینی وجود دارد که آمریکا به وعده هایش در مورد برداشتن تحریم‌های اقتصادی و تضمین امنیت کره شمالی عمل کند؟ برجام نشان داد که آمریکا هم تعهدات بین المللی خود را زیر پا می‌گذارد، هم تحریم ها‌ی اقتصادی را مجدد برقرار می‌کند و با قلدری سیاسی شرکت‌های چند ملیتی خصوصی را از سرمایه گذاری در ایران منع می‌کند.

همانطور که آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار داشت، برجام قویترین رژیم راستی آزمایی هسته‌ای است که جهان تا به حال تجربه کرده است. برجام می‌تواند یک مدل برای هر توافق آینده با کره شمالی باشد. اگر دونالد ترامپ به طور جدی خواهان حل بحران هسته‌ای کره شمالی است، باید به برجام برگردد تا بخشی ازاعتبار از دست رفته خود را بازسازی کند و به پیونگ یانگ نشان دهد آمریکا می‌تواند یک شریک مذاکره قابل اعتماد باشد. خلاصه اینکه راه حل بحران کره شمالی از برجام می‌گذرد.