چرایی حمایت فراکسیون امید از ظریف

خبرگزاری ایسنا: دکتر جلال میرزایی، رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داد نوشت: به واقع می‌توان گفت که در طی چهل سال اخیر دوره جمهوری اسلامی ایران، هیچ شخصیت سیاسی اندازه دکتر محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان مورد حمایت و البته هجمه مخالفان قرار گرفته است. هم میزان حمایت‌ها از ظریف در نوع خود بی سابقه بوده و به همان نسبت مخالفان تند و تیزی نیز طی مدت شش سال اخیر داشته است. طبیعی است که با توجه به شخصیت سیاسی ظریف و جایگاه بین المللی اش، حجم حمایت‌ها به مراتب قوی‌تر و سازمان یافته‌تر از مخالفانش باشد. اتفاقات روز‌های اخیر که حدود ۳۸ ساعت به طول کشید گویای ظرفیت مردمی و البته سیاسی ظریف در سپهر سیاسی کشورمان دارد. تقریباً از لحظه اعلام استعفای اینستاگرامی ظریف، اعلام حمایت‌ها از همه سو از فضای مجازی تا ارکان اصلی تصمیم‌گیر در کشور جهت تداوم حضور ظریف در مسند وزارت خارجه آغاز شد. در این بین فضای مجلس تعیین کننده بود. از صبح روز سه شنبه زمزمه‌ها در میان بهارستان‌نشینان جهت تلاش برای راضی کردن خود ظریف به ادامه حضورش و از سوی دیگر نامه‌نگاری به رئیس جمهوری محترم برای نپذیرفتن استعفای وزیر خارجه آغاز شد. در میان فراکسیون‌هایی که بیشترین فعالیت و تأثیرگذاری را در مجلس در اعلام حمایت از دکتر ظریف داشت، فراکسیون امید بود. این فراکسیون ابتدا با اعلام موضع رسمی‌اش مبنی بر حمایت از دیپلماسی تعاملی دولت روحانی با بازیگری دکتر ظریف، با جمع‌آوری امضای ۱۳۵ نماینده مجلس، صدای حمایتی اکثریت نمایندگان را به پاستورنشینان اعلام کرد. این نامه با قرائت در تریبون مجلس جنبه رسمی و قانونی‌تری نیز به خود گرفت و افکار عمومی جامعه را از پشتیبانی و حمایت قاطع مجلس از دکتر ظریف آگاه کرد. از منظری اعلام حمایت نمایندگان، این دلگرمی را در میان افکار عمومی ایجاد کرد که راه و گفتمان تعاملی ظریف، بی پشتوانه نیست و نمایندگان همراه مردم حامی تداوم رویه تنش زدایی و اعتماد سازی دولت دوازدهم است. در رابطه با دلایل حمایت امیدی‌ها از ظریف باید گفت که استدلال اعضای فراکسیون امید بر این مبناست که دیپلماسی و ابزار مذاکره کم هزینه‌ترین و در عین حال مؤثرترین راهبرد برای پیگیری منافع ملی و بی اثرسازی تهدیدات بیرونی است. برای همین دیدگاه بر این است که ظریف به عنوان سمبل گفتمان صلح و مذاکره، کارآمدترین شخص در تضمین منافع ملی کشور و معانعت از تهدیدات روزافزون بین‌المللی علیه کشورمان است. گذشته سیاسی ظریف گویای این است که هیچ فردی در شرایط کنونی کشور اندازه ظریف، ظرفیت سیاسی برای اعتلای منافع ملی کشورمان ندارد. گذشته از اقدامات مؤثر ظریف در کسوت معاون وزیر خارجه، سفیر ایران در سازمان ملل در دوران جنگ هشت ساله و بعد‌ها در بحبوحه مذاکرات ایران با تروئیکای اروپایی، در دوره اخیر هم، ظریف با دستاوردهایی، چون برجام، کارنامه‌ای قابل قبول دارد. با وجود کارشکنی‌های ترامپ و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه اقتصاد و تجارت کشورمان، باید قبول کرد که برجام هنوز هم حافظ منافع ملی کشورمان است. برجام ایران را بعد از چندین سال از ذیل منشور هفتم سازمان ملل خارج کرد. مخالفان امروز ظریف باید متوجه این امر باشند که در فردای خروج ایران از برجام چه سناریوی و آلترناتیوی پیش‌روی کشورمان است. از سوی دیگر ترامپ با خروج از برجام خود در انزوا قرار گرفته است. این تحلیل عموم روزنامه‌های انگلیسی زبان مثل گاردین است که در یکی از شمارگانش تیتر زده بود که ترامپ با برگزاری اجلاس ورشو در دام انزوا افتاد. نکته مهم دیگر این است که ایران با برجام موفق به ایجاد شکافی واقعی و جدی در محور بروکسل و واشنگتن شد. حال اینجا اجماع، همبستگی و هوشمندی مجموعه سیستم را می‌طلبد که از این ظرفیت‌ها برای کمک‌گیری به اقتصاد کشورمان بهره گیرد. تصویب لایحه سی اف تی، پالرمو با عطف به همین امر در مجلس صورت گرفت. فراکسیون امید با چراغ راهنما قرار دادن منافع ملی کشور، این لوایح را در مجلس تصویب کرد و امید این است که اهل تشخیص هم با محور قرار دادن منافع کشور، زمینه عضویت ایران را در سازوکار مالی اف‌ای تی اف فراهم کنند. از این رو باید توجه داشت که حمایت از ظریف بر مبنای تفکر و رویکرد تعامل‌گرایی که با سازمان‌های بین المللی و قدرت‌های بزرگ اقتصادی دارد، صورت گرفت. ظریف با شناخت درستی که از ماهیت روابط بین‌الملل، کارکرد سازمان‌های بین المللی و نقش شرکت‌های چند ملیتی دارد؛ متوجه پیچیدگی منافع در جهان جدید و چگونگی استفاده از این شرایط برای اقتصاد و امنیت کشور است. حضور فعال ظریف در نشست‌های مهم جهانی در همین راستا قابل تحلیل است.

دکتر ظریف از این نشست‌ها برای تبیین دیپلماسی تعاملی دولت ایران و از سوی دیگر رویکرد ایذایی قدرت‌هایی، چون عربستانبه بهترین شکل ممکن استفاده می‌کند. اینجاست که ضرورت حفظ ظریف در سکانداری وزارت خارجه احساس می‌شود و فراکسیون امید با باور به راهگشا بودن منطق دیپلماسی دولت دوازدهم، بر تداوم این گفتمان تاکید دارد. تفاوت رویکرد فراکسیون امید با سایر جریان‌ها مثل کیهان در این بود که جریان‌های مخالف دولت با هدف به پاسخگو طلبیدن دولت از تداوم حضور ظریف حمایت کردند. به این شکل که این جریان‌ها بر این باورند که ظریف با ترک قدرت از موضع پاسخگویی فرار می‌کند. فرض این جریان‌ها این است که سیاست خارجی دولت روحانی دچار اشکالات و موانع جدی شده و در این بین استعفای ظریف می‌تواند رویکردی فرار به جلو باشد. از این رو اعلام حمایت گروه‌های مخالف دولت از بعد سلبی است. در برابر مواضع فراکسیون امید از منظر ایجابی است. باور امیدی‌ها این است که بن مایه سیاست خارجی دولت روحانی در مسیر و مدار درست و منطقی قرار گرفته است. دولت در مجموع رویکرد موفقی در عرصه بین المللی اتخاذ کرده است. اگر امروز دولت روحانی در برخی مسیر‌ها با مشکل و بحران مواجه شده، نه به خاطر اشتباه بودن سیاست خارجی دولت بلکه به سبب لجاجت محور سه‌گانه آمریکا، عربستان و اسرائیل بوده است. برای همین بایستی با تداوم حمایت از گفتمان تعاملی دولت، موانع‌های موجود در سیاست خارجی را برداشته و مانع از شکل گیری ائتلاف مورد نظر آمریکا و عربستان علیه کشورمان گردیم.