عراقچی: اروپا نتوانسته یا نخواسته سازوکاری برای ثبت« SPV» ایجاد کند

خبرگزاری تسنیم: سید عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه در «همایش بین‌المللی نظام بین‌الملل، تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» امروز (دوشنبه ۲۸ آبان) در دانشگاه علامه طباطبایی (ره) برگزار شد، گفت: در طول مذاکرات هسته‌ای، ۴ همایش در این زمینه دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

وی با بیان اینکه برجام به عرصه تعارض بین اروپا و آمریکا تبدیل شده، افزود: تا امروزبه این شکل عمق اختلاف بین اروپا و آمریکا را ندیده بودیم. برخی این اختلاف را بازی جهانی می‌داننداما این منطق و بحث را به آسانی نمی‌شود، رد کرد و نمی‌توان گفت که بازی وجود دارد. نشانه‌هایی وجود دارد که گویای عکس این مطلب است.

معاون وزارت خارجه اظهار داشت: مذاکرات هسته‌ای در ابتدا در اوایل دهه ۸۰ بین ما و ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان بود. وقتی بحران هسته‌ای ایران مطرح شد، بعد از حمله آمریکا به افغانستان، اروپایی‌ها با ادعای اینکه می‌خواهند جلوی جنگ جدید را بگیرند وارد مذاکره شدند.

عراقچی اظهار داشت: من نمی‌خواهم سخنی درباره مسئولان و دولت آن زمان را بگویم، توافق با سه کشور اروپایی انجام شد که ایران برنامه هسته‌ای خود را تعلیق کند، مذاکرات انجام شود تا ایران اعتمادسازی کند و بعد به فعالیت خود ادامه دهد.

وی خاطرنشان کرد: در توافق آمده بود که ایران نسبت به برنامه هسته‌ای خود اعتمادسازی می‌کند و تضمینی ارائه می‌دهد که فعالیت او صلح آمیز است. ما هم مشکلی در این باره نداشتیم. در مذاکرات گفتند تضمین‌های عینی بدهید، راهی نیست جز اینکه ایران برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند تا نتواند به سلاح هسته‌ای دست یابد.

معاون وزارت خارجه ادامه داد: در آنجا به بن بست رسیدیم، سیاستِ آن‌ها غنی‌سازیِ صفر برای ایران بود. ایران حدود سال ۸۴ برنامه خود را شروع کرد و ابعاد آن را گسترش داد. اواسط دهه ۸۰ تعلیق‌ها را کنار گذاشتیم و اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها هم تحریم‌ها را گسترش دادند.

عراقچی افزود: ۳ کشور اروپایی دوباره خواستار مذاکره شدند و پیش شرط تعلیق غنی‌سازی را مطرح کردند. ما هم نمی‌پذیرفتیم و دوباره به بن‌بست رسیدیم.

وی تصریح کرد: چین، آمریکا و روسیه وارد مذاکرات شدند و مذاکرات از سال ۸۵ با ۵+۱ شروع شد. آن‌ها خواستار تعلیق و ما مخالف بودیم. هرچند وقت یکبار دور جدیدی از مذاکرات شروع می‌شد، ما تعلیق نمی‌کردیم و بعد از شکست مذاکرات، تحریم‌ها سنگین‌تر می‌شد. ما هم در صحنه عمل هسته‌ای، دست خود را پر می‌کردیم و تا سال ۹۰ به غنی‌سازی ۲۰ درصد رسیدیم.

معاون وزارت خارجه اظهار داشت: در اینجا آمریکایی‌ها تغییر موضع دادند. قبول کردند سیاست غنی‌سازیِ صفر را کنار بگذارند و قبول کردند که ایران تعلیق نکند.

عراقچی ادامه داد: در سال ۹۲ در ژنو این بحث مطرح شد که آمریکایی‌ها غنی‌سازی را پذیرفتند. دیدیم شوک واقعی به ۳ کشور اروپایی وارد شد و ناچار وارد مذاکرات شدند. در ژنو توافق اولیه بین ایران و آمریکا صورت گرفته بود، یکی از کشور‌های اروپایی ۸۰ درصد آن را قبول نداشت و ۳ کشور اروپایی با اکراه پذیرفتند و تا سال ۹۴ مذاکرات انجام می‌شد.

وی با بیان اینکه در طول مذاکرات مواضع اروپایی‌ها سخت‌تر از آمریکا بود، اظهار داشت: با اجرای برجام، خزانه‌داری آمریکا تعهد خود را انجام نداد و مشکلاتی پیش آمد. ترامپ اعلام کرد که می‌خواهم از برجام خارج شوم و اینجا اروپا خواستار حفظ برجام شد و با آمریکا مخالفت کرد.

معاون وزارت خارجه تصریح کرد: ترامپ تلاش کرد ما را در موضعی قرار دهد که ما با پای خودمان از برجام خارج شویم و به تله بیفتیم. وقتی ترامپ اعلام کرد که پایبندی ایران به برجام را تایید نمی‌کنم؛ موگرینی گفت: اروپا خواستار حفظ برجام است. اروپا در کنگره آمریکا لابی کرد که نهایتا کنگره تصمیم به خروج از برجام نگرفت. بعد از این دولت ترامپ با اروپا وارد مذاکره شد که هر دو از برجام خارج شوند. اروپایی‌ها در مذاکرات مواضع سرسختی داشتند. آمریکا خواستار توافق دیگری کنار برجام بود که اروپایی‌ها با آن مخالفت کردند و ترامپ نهایتا از برجام خارج شد.

عراقچی تصریح کرد: تصور دولت آمریکا و ترامپ این بود که آمریکا در برجام ضرر کرده و امتیازاتی به ایران داده بدون اینکه امتیازی بگیرد. آن‌ها احساس می‌کردند در برجام ضرر کردند.

وی ادامه داد: موگرینی بلافاصله بعد از خروج ترامپ از برجام اعلام کرد اروپا به برجام پایبند است و از برجام حمایت کرد. به درخواست اروپایی‌ها قبول کردیم که فرصتی برای جبران خروج آمریکا به اروپا داده شود و آقای روحانی این را اعلام کردند.

معاون وزارت خارجه با بیان اینکه از آن مقطع تلاش اروپا برای تامین نظر ایران شروع شد، خاطر نشان کرد: به بانک سرمایه‌گذاری اروپا اجازه داد با ایران کار کند، ولی این به صورت ظاهری بود. اروپایی‌ها مواضع خوبی اتخاذ کردند و در جلسه مشترک ما و ۳ کشور اروپایی که در سطح وزرا بود آمده است که از خروج آمریکا عمیقا متاسفند.

عراقچی افزود: از روزی که آمریکا از برجام خارج شد، اروپا تعهد کرد که راه حل‌هایی برای تامین خواسته‌های ایران، مخصوصا نفت و بانک پیگیری کند. در بیانیه ۴ نوامبر که بعد از خروج آمریکا برجام صادر شده، آمده است که وزرای دارایی و خارجه ۳ کشور اروپایی و موگرینی امضا کردند که به برجام پایبند هستند و سازوکار «spv» را طراحی کردند.

وی افزود: این ۶ ماه فرصت کمی برای پیدا کردن راه برای اقدام نیست و چند هفته مهلت ما به چند ماه تبدیل شده و اروپا نتوانسته «spv» را اجرا کند، چرا که فشار آمریکا سنگین بوده است.

**هنوز هیچ کشور اروپایی حاضر نشده میزبانی سازوکار «spv» را بپذیرد

معاون وزارت خارجه ادامه داد: فشار آمریکا برای عدم تشکیل «spv» و قطع ارتباط ایران و اروپاست. آمریکا تهدید کرده کسی که در «spv» باشد را تحریک می‌کند. آمریکا با همه شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند تماس گرفته و گفته در مرز تحریم شدن هستید و فضایی ایجاد کرده که با ترس از تحریم شدن، از ایران خارج شوند، اروپایی‌ها تلاش خود را متوقف نکردند.

عراقچی اظهار داشت: هنوز هیچ کشوری حاضر نشده میزبانی سازوکار «spv» را بپذیرد و اتریش و لوگزامبورگ هم نپذیرفتند.

وی اظهار داشت: اروپا صادقانه تلاش برای حفظ برجام می‌کند یا نمایش است که وقت ایران را تلف کند؟ به این سوال نمی‌توان پاسخ قطعی داد و تحلیل‌ها از هر دو طرف قوی است.

معاون وزارت خارجه گفت: چه اروپا نمی‌خواهد با ما کار کند و بازی می‌کند و چه اینکه می‌خواهد کار کند و قادر نیست با فشار‌های آمریکا، در نتیجه فرقی ندارد. ما با شرایطی روبرو هستیم که اروپا نتوانسته یا نخواسته سازوکاری ایجاد کند که خواست ایران را تامین کند. تا زمانی در برجام می‌مانیم که منافع ما تامین شده باشد. الان به دلیل منافعی که برای ما از لحاظ اقتصادی و سیاسی وجود دارد در برجام هستیم.

عراقچی تاکید کرد: اجماع جهانی به نفع جمهوری اسلامی ایران است و قطعنامه شورای امنیت هنوز برنگشته که این از منافع ماست. اروپا بداند این وضع نمی‌تواند ادامه پیدا کند. کسی در ایران به خاطر تحریم آمریکا دست خود را بالا نمی‌برد. شرایط ما بهتر از شرایط قبل از توافق است.

** اجماع جهانی به نفع جمهوری اسلامی ایران است

وی تصریح کرد: ۱۳ گزارش آژانس سند حقانیت جمهوری اسلامی ایران است. فشار‌های تحریم‌های آمریکا حاکمیت کشور‌های اروپایی را زیر سوال می‌برد. یکی از سفرای کشور اروپایی به من گفت: به خاطر ایران شد که فهمیدیم چقدر وابسته به آمریکا هستیم و شرکت‌های ما از خزانه‌داری آمریکا دستور می‌گیرند نه از ما.

معاون وزارت خارجه تاکید کرد: یک علت حفظ برجام توسط اروپایی‌ها حفظ حاکمیت خودشان است. ممکن است اروپا در برابر فشار آمریکا دوام نیاورد، ولی حاکمیت و اعتبار آن‌ها زیر سوال می‌رود. خروج آمریکا از برجام یعنی نقض صریح قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در حالی که شورای امنیت از کشور‌ها می‌خواهد برجام را اجرا کنند. خنده‌دار است کشوری که قطعنامه خود را نقض می‌کند و از همه می‌خواهد آن را نقض کنند. تهدید می‌کند که اگر کسی نقض نکند، تحریم شود.

عراقچی ادامه داد: برجام توافق امنیتی است و به طور مستقیم با امنیت اروپا در ارتباط است. اگر اروپا فکر می‌کند خاورمیانه بدون برجام امن‌تر است می‌تواند امتحان کند. منطقه ما کلکسیون مشکلاتی مانند جنگ است. به عنوان مثال؛ اروپا تحمل موج جدید مهاجرت‌ها را دارد.

وی با بیان اینکه ما در تحریم‌ها صدمه اساسی نخواهیم خورد، اظهار داشت: شرایط موجود ادامه پیدا نخواهد کرد. اگر اروپا تصور می‌کند برجام برای حاکمیت و امنیت و اعتبارش مهم است باید آماده پرداخت هزینه برای آن باشد.