چند نکته درباره اولین جلسه استماع دادگاه لاهه

خبرگزاری ایسنا: مهدی ذاکریان استاد دانشگاه در کانال تلگرامی خود به چند نکته درباره جلسه استماع دادگاه لاهه و قرار تامین (صدور قرار موقت) دیوان نسبت به تحریم‌های آمریکا علیه ایران اشاره کرده است.

ذاکریان تصریح کرد: امروز اولین جلسه رسیدگی دیوان بین‌المللی دادگستری درباره شکایت ایران از آمریکا نسبت به تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران آغاز شد. چند نکته دارای اهمیت است که با توجه به حساسیت و نیز تخصصی بودن آنها خلاصه بیان می‌کنم:

- دوست و همکار دانشمندم آقای دکتر محبی رییس مرکز خدمات حقوقی ریاست جمهوری به درستی در این جلسه از تاخیر چهل روزه دیوان برای رسیدگی گله کردند.

- جلسه رسیدگی چهار روز است. دو روز برای ایران و دو روز برای آمریکا.

- قضات بین‌المللی دیوان کاملا مستقل هستند ولی چون یک قاضی تابعیت آمریکا را دارد، ایران می‌تواند یک قاضی ad hoc معرفی کند که امروز جناب دکتر جمشید ممتاز که از استادان جهانی حقوق بین‌الملل است به عنوان قاضی از طرف ایران سوگند خود را ادا کرد. این کار دیوان برای اجرای کامل انصاف است.

- همان شب خروج ترامپ از برجام، اعلام کردم ایران باید در دیوان شکایت کند، لذا این عمل را دقیق، صحیح و در راستای منافع ملی می‌بینم اما سوال من از مسوولان نظام این است که اگر چه دکتر محبی به درستی از تاخیر رسیدگی دیوان گلایه می‌کنند، ولی چرا نظام در تصمیم برای ارایه شکایت تاخیر کرد. از 18 اردیبهشت تا 15 تیر یعنی نزدیک به دو ماه تعلل. قطعا موضوع به این مهمی باید کارشناسی و بررسی می‌شد ولی ما باید از قبل اعلام ترامپ این گزینه‌ها را پیش بینی می‌کردیم.

- دلیل تاخیر چهل روز دیوان در این پرونده مرخصی قضات در ماه اوت است. به تبع فرانسه، معمولا در بیشتر کشورها اوت ماه تعطیلی است به ویژه رسیدگی‌های حقوقی در اوت از سوی دیوان با این پیچیدگی مواجه می‌شد. لذا اگر ما فردای روز اعلام ترامپ در دیوان شکایت را ثبت می‌کردیم قطعا زمان را برای یک ملت قدر می‌دانستیم.

- مبنای شکایت ما دو چیز است، نقض عهد نامه مودت ١٩٥٥ میان ایران و آمریکا و تالی آن تحریم‌های یک‌جانبه با نقص قطعنامه شورای امنیت ٢٢٣١ از سوی رژیم ترامپ.

- احراز صلاحیت امکان‌پذیر است هم بر پایه عهدنامه مودت و هم پیشینه احراز در پرونده سکوها.

- احتمال صدور قرار موقت تامینی بالاست؛ اینکه آمریکا هرگونه اقدام تحریمی را تا صدور رای متوقف کند

- احتمال صدور رای به نفع ایران بالاست با توجه به ادله موجود حقوقی

- قرار موقت تا یک ماه ولی رای ممکن است تا دو سال زمان بر باشد

- ضمانت اجرای قرار موقت یا پس از آن رای چیست: تعهد و تکیه معنوی و روانی کشورها به دیوان برای احقاق مسالمت‌جویانه حقوق است. آمریکا راسا از این دیوان بر علیه دیگر کشورها از جمله ایران شکایت کرده است.

- به علاوه نظر دیوان از وزن حقوقی سنگینی بهره‌مند است که تالی سیاسی آن سبب اجرا می‌شود. فراتر اینکه بند ٢ از ماده ٩٤ منشور امکان رجوع طرف برنده دیوان به شورای امنیت و تصمیم شورا را پیش‌بینی کرده است.

- ولی همه این‌ها هنگامی از سرعت، دقت و عملیاتی خواهند شد که از هر رفتار غیر معقولی در داخل، منطقه و جامعه بین‌المللی احتراز شود.

- قضات کاملا بی‌طرف و به بررسی ادله می‌پردازند ولی شرایط سیاسی و رخدادها می‌توانند فهم ادله و استنباط رای را تحت تاثیر قرار دهند.

به گزارش ایسنا، بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه با پخش زنده جلسه استماع، آغاز بررسی دعوای ایران علیه آمریکا را اعلام شد.

جلسات استماع این دادگاه که به درخواست ایران مبنی بر صدور دستور موقت در پرونده نقض تعهدات آمریکا به موجب عهدنامه مودت تشکیل شده، چهار روز (۵ تا ۸ شهریور) به طول خواهد انجامید و رای دادگاه تا یک ماه پس از آن ارائه خواهد شد.