تهدید توییتری ترامپ علیه ایران: پرسروصدا، اما مبهم/حوزه‌های قدرتمند و پربودجه آمریکا هرگونه توافق دیپلماتیک با ایران را در نطفه خفه می‌کنند/ اطرافیان ترامپ تشنه‌ی گردوخاک به‌پاکردن در ایران هستند/ برای تهران خیلی سخت است که با ترامپ دیداری ترتیب دهد
ناسزاگویی‌های توییتری ترامپ علیه ایران در آخر وقت روز یکشنبه نشان داد که او عزم کرده است دوباره از همان روشی استفاده کند که برای دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک با کره‌ی شمالی بهره برده بود. اما مشاوران ارشد ترامپ در دشمنی‌شان با ایران بسیار متحدتر هستند و بسیار بعید است که ایران نیز در مقابل چنین فشار‌هایی سر فرود آورد.
پایگاه خبری تحلیلی فردا: سخنگوی کاخ سفید در روز دوشنبه امکان گفتگوی مستقیم میان رئیس‌جمهور و رهبران ایران بر سر برنامه‌ی هسته‌ای را رد نکرد، اما تندرو‌های حاضر در تیم امنیت ملی تمرکزشان را بیشتر بر سرنگونی دولت ایران قرار داده‌اند تا بر رسیدن به توافقی جدید.
چند ساعت پیش از توییت آقای ترامپ، وزیر امور خارجه، مایک پمپئو، در سخنرانی‌اش وعده داد که ایالات متحده با همکاری مردم ایران جایگاه رهبران مذهبی این کشور را سست می‌کند. او رهبران ایران را «مردان مقدس ریاکاری» نامید که سرمایه‌های کشورشان را به تاراج برده‌اند تا خود را ثروتمند سازند و تروریسم اسلامی را در سرتاسر جهان بگسترند. بعضی از کسانی که آقای ترامپ را می‌شناسند می‌گویند تصمیم او به دادن چنین پاسخ خشم‌آلودی بیشتر به‌خاطر این است که می‌خواهد از سوال‌های مربوط به روسیه فرار کند. از نظر این افراد، عبارات آقای روحانی چندان غیرعادی نبود: او آمریکا را از «مادر همه‌ی جنگ‌ها» بر حذر داشت، اما درعین‌حال در را برای «مادر همه‌ی صلح‌ها» نیز باز گذاشت.
متخصصان و مقامات سابقی که در مذاکرات با ایران حاضر بوده‌اند حداقل سه دلیل آورده‌اند که چرا آقای ترامپ نمی‌تواند به‌راحتی موفقیت‌اش در کره‌ی شمالی را در مورد ایران تکرار کند. اول اینکه، رهبری ایران پیچیده‌تر و چندوجهی‌تر از دولت یک‌نفره‌ی کره‌ی شمالی است، و به‌همین‌خاطر، برای تهران خیلی سخت است که بتواند مثل آقای کیم مسیر را معکوس کند و با آقای ترامپ دیداری ترتیب دهد.
دوم، حوزه‌های قدرتمند و پربودجه‌ای در آمریکا و خارج از آن (مثلاً دولت اسرائیل و کمیته‌ی روابط عمومی آمریکا و اسرائیل، که گروهی لابی‌گر مستقر در واشنگتن هستند) وجود دارد که هرگونه توافق دیپلماتیک تازه با ایران را در نطفه خفه می‌کنند.
سوم، تصمیم یک‌جانبه‌ی آقای ترامپ برای ترک توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ باعث شده ایرانی‌ها انگیزه‌ی کمی برای مذاکره با ایالات متحده داشته باشند، به‌خصوص که پنج امضاکننده‌ی دیگر این توافق (یعنی بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، و چین) همچنان به توافق پایبند هستند.
جیک سولیوان می‌گوید دولت ترامپ معیار غیرقابل‌دسترسی‌ای برای توافق‌های بعدی گذاشته است: اینکه توافق با ایران تمام مشکل‌آفرینی‌های دیگر ایران در خاورمیانه را، از سوریه گرفته تا یمن، حل کند.
بیش از یک دهه است که آقای بولتون شعار «سرنگونی رژیم ملا‌ها در تهران» را سرمی‌دهد. اما او اخیراً در مصاحبه با صدای آمریکا گفت که تغییر رهبری ایران «هدف دولت نیست.» آقای پمپئو نیز به‌همین‌ترتیب از سردادن فریاد تغییر رژیم دست برداشته، هرچند که در سخنرانی روز یکشنبه‌اش ذکری از دیپلماسی به میان نیاورد.
برخلاف مورد ایران، آقای پمپئو در مورد کره‌ی شمالی سرمایه‌گذاری سنگینی روی دیپلماسی کرد. او، در مقام رئیس سازمان سیا، به فراهم‌شدن زمینه‌ی ملاقات سنگاپور [میان دونالد ترامپ و کیم جونگ اون]کمک کرد و، در مقام وزیر امور خارجه، مذاکره با زیردستان آقای کیم را پیش برد. آقای بولتون در قضیه‌ی کره‌ی شمالی چندان دست نداشت، این تا حدودی به این خاطر بود که اعلام کرد ایالات متحده، برای خلاص‌شدن از سلاح‌های هسته‌ای کره‌ی شمالی، باید الگوی لیبی را سرمشق قرار دهد، و با این حرف نزدیک بود دیدار [میان دونالد ترامپ و کیم جونگ اون]را منتفی کند.
اما در قضیه‌ی ایران، آقای بولتون در تعیین لحن کمک کرد. در صبح روز دوشنبه، او بیانیه‌ای منتشر کرد که ذره‌ذره‌اش به‌اندازه‌ی توییت آقای ترامپ جنگ‌طلبانه بود. تنها تفاوت این بود که بیانیه‌ی آقای بولتون به حروف کوچک نوشته شده بود.
او چنین نوشت: «من در چند روز گذشته با رئیس‌جمهور صحبت کرده‌ام، و رئیس‌جمهور ترامپ به من گفت که اگر ایران دست به هر کار منفی‌ای بزند، هزینه‌اش را جوری خواهد داد که کمتر کشوری تابه‌حال داده باشد.». ولی رضا نصر، مدیر مدرسه‌ی مطالعات بین‌الملل پیشرفته‌ی دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید: «آخر بازی از نظر ترامپ با آخر بازی از نظر تندرو‌هایی مثل بولتون و پمپئو متفاوت است. ترامپ به چیزی که از این قضایا برای شخص خودش به‌دست می‌آید علاقه‌مند است، چیزی مثل جایزه‌ی صلح نوبل.»
حتی اگر آقای ترامپ بتواند بر اعتراضات کارکنان‌اش به‌خاطر دنبال‌کردن روزنه‌ای دیپلماتیک غلبه کند، متخصصان می‌گویند احتمال کمی وجود دارد که ایران پذیرای چنین چیزی باشد. تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای باعث تویت تندرو‌های آنجا شده است. رهبرانی مثل آقای روحانی، که زمانی میانه‌رو در نظر گرفته می‌شدند، اکنون تندروتر شده‌اند.
سوزان مالونی، متخصص امور ایران می‌گوید: «ایرانی‌ها فضای سیاسی پیچیده‌تری نسبت به کره‌ی شمالی دارند. برای کیم جونگ اون نسبتاً کار ساده‌ای بود که مسیر معکوسی در پیش بگیرد و از فرصت به‌دست‌آمده استفاده کند. اما برای آن‌ها چنین چرخشی کار سخت‌تری است.
خانم مالونی به این نکته اشاره می‌کند که ایران نسبتاً با آرامش به توییت آقای ترامپ واکنش نشان داد. او می‌گوید، رهبران ایران معتقدند که رئیس‌جمهور می‌خواهد آن‌ها را وادار به زیرپاگذاشتن توافق هسته‌ای کند، کاری که ایرانی‌ها نمی‌خواهند انجام دهند. اما تهدیدات او آن‌ها را عصبی کرده است، چراکه می‌ترسند دستیاران آقای ترامپ او را به سمت مقابله بکشاند. خانم مالونی می‌گوید: «سرعت وقایع زیاد است و اطراف رئیس‌جمهور را تشکیلاتی فراگرفته که به‌نظر می‌رسد تشنه‌ی گردوخاک به‌پاکردن در ایران هستند.»
منبع: نیویورک تایمز
مترجم: طاها ربانی
دیدگاه تان را بنویسید