وقتی اصلاح‌طلبان از «امیدی‌ها» ناامید می‌شوند

خبرگزاری فارس: با گذشت چند روز از مشخص شدن تکلیف شانزده وزارتخانه دولت دوازدهم اما هنوز گفت‌وگو و گمانه زنی‌ها در خصوص نتایج و برآیند جلسه رای اعتماد ادامه دارد. پیش از معرفی کابینه و جلسه رای اعتماد، اصلاح‌طلبان که به دنبال سهم‌خواهی در کابینه جدید دولت بودند فشارهای فراوانی را به شخص رئیس‌جمهور وارد آوردند، آنها به دنبال تشکیل کابینه‌ای بودند که حوزه نفوذ خود را در سطح دستگاه‌های اجرایی تعمیق ببخشند، از این رو و در زمانی که روحانی بر فراجناحی بودن کابینه جدید تاکید کرد موج رسانه ای زیادی را با محوریت نقد به این موضع رئیس‌جمهور ایجاد کردند. رسانه‌های اصلاح‌طلب حملات انتقادی خود را متوجه شخص حسن روحانی کرده و از اینکه او، راجع به آنچه درباره کابینه فراجناحی می‌داند، سخن می‌گوید انتقاد کردند، در همین رابطه یک روزنامه اصلاح‌طلب با انتقاد از کابینه فراجناحی نوشت: بین اصلاح‌طلبان عده‌ای پایداری‌چی هستند؛ افرادِ اصلاح‌طلبِ اصولگرایِ پایداری‌چی که همواره در جمع اصلاح‌طلبان بوده و به‌اصطلاح از سبد رأی آنان به مجلس و شورا راه یافته‌اند، اینک نعل‌ وارونه می‌زنند، گاه از رفع حصر می‌گویند و گاه از کابینه فراجناحی و دفاع از اصولگرایان که مگر چه اشکالی دارد که در کابینه هم اصولگرایان باشند و هم اصلاح‌طلبان، به‌راستی کابینه فراجناحی دیگر چه صیغه‌ای است که برخی از اصلاح‌طلبان و نمایندگان مجلس آن را دنبال می‌کنند! مگر مردم خودشان نمی‌توانستند به اصولگرایان رأی بدهند که حالا عده‌ای دنبال احقاق حق آنها هستند. اصلاح طلبان به دنبال اجرایی شدن مطالبات خود در دولت جدید بودند اما به نوعی با پاسخ منفی حسن روحانی روبرو شدند، از رهگذر این موضوع فاز عملیاتی خود را به جلسه رای اعتماد و رایزنی های پیش از جلسه بردند. با تغییر زمین بازی توسط اصلاح طلبان در خصوص این که چه کسی رای بیاورد و چه وزیری رای نیاورد و تمرکز جدی بر رای آوری اصلاح طلب ترین وزیر (حبیب الله بی طرف) و عدم رای اعتماد به چند وزیر دیگر، تصور "پیروزی" در این فاز، دور از تصور جریان اصلاح طلب نبود. اختلاف نظر در فراکسیون امید اما گزینه مورد حمایت ویژه اصلاح‌طلبان، وزیر پیشنهادی رئیس جمهور برای کسوت وزارت نیرو در حالی از مجلس "نه" گرفت که تنها سهمیه اصلاح طلبان در کابینه پیشنهادی دوزادهم بود. حبیب الله بی‌طرف که سابقه حضور در کابینه دولت اصلاحات را در کارنامه داشت بر خلاف پیش‌بینی‌های رسانه‌های زنجیره‌ای وابسته به اصلاح طلبان، کلید حضور در کابینه را به دست نیاورد. وزیر پیشنهادی نیرو با توجه به بافت حزبی و سیاسی مجلس و میزان مانوری که در افکار عمومی شده بود پیش بینی می‌شد حداقل در مقام سه وزیر نخست در کابینه رای اعتماد بگیرد، حال حتی با گذشت حدود یک هفته هنوز هم رسانه های اصلاح طلب نتوانستند دلیل روشنی را در خصوص این ناکامی بیان کنند. نکته اساسی که وجود دارد اختلاف و زاویه آشکار اعضای فراکسیون امید با سیاست این مجموعه نیز می‌باشد به طوری که احمد مازنی نمایندۀ مردم تهران در واکنش به انتقاداتی که دربارۀ رأی نیاوردن بیطرف و رأی آوردن آذری جهرمی به فراکسیون امید مطرح می‌شود گفت: «در خیلی از موارد فراکسیون تصمیم می‌گیرد، اما اعضای فراکسیون تعهدی به انجام کار تشکیلاتی ندارند. من با بعضی دوستان صحبت می‌کردم، می‌گفتند ما حجت شرعی نداریم که به فلانی رأی بدهیم؛ با وجود اینکه نظر فراکسیون این بود که رأی بدهیم.» اختلاف نظر در میان فراکسیون امید در ماجرای رأی اعتماد به حبیب‌الله بیطرف، تنها گزینه اصلاح‌طلب در کابینه دوازدهم، چنان مشهود بود که برخی فعالان سیاسی این جناح هم به آن اعتراض کردند. صادق زیبا کلام از نحوه عملکرد فراکسیون امید در جریان رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی انتقاد کرد و گفت: این 110 تا 150 نماینده‌ای که به‌عنوان فراکسیون امید و نزدیک به اصلاح‌طلبان در مجلس دهم جمع شده‌اند، ظرف این دو سال گذشته به‌هیچ‌وجه کارنامه خوبی به جا نگذاشتند. این سیگنال‌ها خود بیانگر عدم یکپارچگی و ثبات در تصمیمات کلان میان اصلاح طلبان در درون و بیرون مجلس را آشکارتر می‌کند، اشتباهات محاسباتی از یک سو و ناتوانی در جمع بندی و اجرایی کردن یک سیاست واحد از هشدار های جدی است که متوجه بدنه سیاسی اصلاح طلبان شده است. لایه‌های عمیق اختلاف روحانی با اصلاح طلبان پس از آنکه نتیجه رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی حسن روحانی مشخص شد، معدل ضعیف کارنامه ی "همکاری" اختلاف روحانی - اصلاح طلبان را بیش از پیش نمایان کرد. پیش از جلسه رای اعتماد و در زمان پیش‌بینی‌های رسانه‌ای در خصوص وزرای احتمالی کابینه، یکی از سیاست های اصلاح طلبان فشار بر روحانی بود تا حداقل یک وزیر زن را در کابینه دوزادهم معرفی کند، که این مطالبه آنان به بی توجهی روحانی بی‌نتیجه ماند. اصلاح‌طلبان که قبلا و در جریان بستن لیست کابینه دوازدهم بارها اظهار کرده بودند خط قرمز ما وجود رحمانی‌فضلی در کابینه حسن روحانی است، دیدند نه‌تنها وی دوباره برای وزارت کشور به مجلس معرفی شد، بلکه با رای بسیار بالایی(نفر سوم با 250 رای) دوباره به وزارت کشور راه یافت. حالا اصلاح‌طلبان که مکرر بیان می‌کردند پیروز انتخابات مجلس شده‌اند، متوجه تاثیر حداقلی خود در مجلس به طور خاص در جلسه رای اعتماد کابینه دوزادهم شده اند و این یک پاشنه آشیل راهبردی برای ادامه فعالیت آن ها شده است. حضور سیدعباس صالحی در وزارت فرهنگ و ارشاد اما شوک دوم به اصلاح‌طلبان است. خیلی‌ها می‌دانند "صالحی" چندین کیلومتر با مبانی فکری اصلاح‌طلبان فاصله دارد و حالا با رای بالایی که عضو سابق هیات مدیره دفتر تبلیغات اسلامی از مجلس گرفته، مشخص شده لیست امید تا چه حدی توانسته بدنه رای اصلاح‌طلبان را ناامید کند. اما شوک سوم محمدجواد آذری‌جهرمی بود، که اصلاح‌طلبان هرگز تصور وزارتش را هم نمی‌کردند. وقتی آذری‌جهرمی از سوی حسن روحانی به مجلس معرفی شد رسانه‌های اصلاح‌طلب با جران سازی خاصی تلاش کردند این گزینه جوان وزارت را تخریب کنند. آنها حتی مدعی شدند «آذری بازجوی فنی وزارت اطلاعات در جریان وقایع سال 88 بوده است و حالا تلاش می‌کند با حضور در وزارت ارتباطات محدوده آزادی‌های اجتماعی را در دولت حسن روحانی کوچک‌تر کند». عباس آخوندی (198 رای) و علی ربیعی (191 رای) از جمله کسانی بودند که با رای ضعیفی (به نسبت) کلید وزارت خانه های خود را از مجلس گرفتند و این خود عدم اقبال اکثریت مجلس نسبت به این دو وزیر پر حاشیه دولت یازدهم را نشانه رفته است و از طرفی هم اشتباهات احتمالی این دو وزارت خانه خیلی زودتر از پیش بینی ها بستر استیضاح دو وزیر را فراهم می‌کند. این در حالی است که ناباورانه‌ترین اتفاق برای اصلاح‌طلبان بی اعتمادی مجلس به حبیب‌الله بیطرف از کابینه دوازدهم بود. اصلاح‌طلبان گمان نمی‌کردند گزینه ای که روی آن اجماع داشتند و تدارک 142 نفری برای سخنرانی در دفاع از وی در مجلس را داشتند، رای نیاورد و از راه یابی به پاستور جابماند. واقعیت ماجرا این است که نهایت پیوند اصلاح‌طلبان با حسن روحانی در نتایج رای اعتماد به وزرای پیشنهادی کابینه دوزادهم در مجلس شورای اسلامی مترادف مفهوم "گسست" بین آنان است!