سَرِ آشتی روحانی با مردم محروم در روزهای آخر

روزنامه صبح نو؛ محسن ردادی*: آقای دکتر روحانی در یکی از آخرین نشست‌های خبری در کسوت رییس جمهور دوره‌ یازدهم گزارشی از کارنامه‌ چهارساله دولت ارائه کرد. انکار تعجب‌برانگیز وعده‌های صریح چهارسال پیش و استعاره‌ جدید ایشان درباره منتقدان (خودروهای دودزا) بخش‌های دیگر سخنان رئیس جمهور محترم را تحت تأثیر قرار داد و اصل بیانات را به حاشیه راند.

تحلیل محتوای سخنان جناب آقای روحانی نشان می‌دهد که ایشان تلاش داشتند با استناد به آمار، همدلی طبقه پایین جامعه با دولت را جلب کنند. وجود این جملات و کلمه‌ها سمت و سوی سخنان ایشان را متوجه محرومان می‌کرد: «اقشاری که دارای درآمد کمتری هستند»، «بازنشستگان و افرادی که تحت پوشش کمیته امداد وبهزیستی هستند»، «کشاورزان همان اقشار زحمتکش جامعه ما هستند»، «حاشیه‌نشین‌ها»، «روستاییان به طور کلی اقشاری هستند که درآمد کمتر دارند»، «یارانه برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر جامعه ما» و.... ایشان چنین سخنان خود را جمع‌بندی کردند که «این دولت دولتی است که به فکر محرومین و مستضعفان و به فکر حاشیه‌نشینان بوده.» به نظر می‌رسد این تغییر رویکرد رئیس‌جمهور عزیز در توجه پر رنگ به طبقه‌ مستضعف جامعه تحت تأثیر توصیه‌های اطرافیان و مشاوران است که بزرگ‌ترین مانع برای انتخاب مجدد ایشان را نارضایتی اقشار محروم جامعه از عملکرد دولت می‌دانند. بی‌پرده نمایان است که چرا چنین توصیه‌ای به ایشان شده است: اقشار پایین جامعه، با انگیزه و پرشمار هستند و منبع اصلی رأی آوردن نامزدهای انتخاباتی و همچنین آشکار است که چرا در این سه سال و اند گذشته از مستضعفین و محرومین کمتر سخن گفته می‌شد؛ زیرا دغدغه‌هایشان (حفظ استقلال، استکبارستیزی، برابری و عدالت، مقاومت و ایستادگی، ساده‌زیستی و.... ) شیک و روشنفکرپسند نبود. در حالی که ارزش‌ها و خواسته‌های طبقه متوسط جدید و روشنفکران آراسته‌تر و جهان‌پسندتر است: کنسرت، ایرباس، رابطه‌ پر رونق با اروپا، گفت‌وگوی با ایالات متحده ... . این یادداشت در پی نقد طنز تلخ و تکراری حمایت از محرومین در ایام انتخابات نیست و نمی‌خواهد یادآوری کند که مردم هوشیار و دانا هستند و فریفته‌ سخنان زیبا نمی‌شوند و عالمانه وضع و عملکرد دولت‌مردان کنونی را با وضعیت مسوولان انقلابی مقایسه و داوری می‌کنند. چون در این مورد رهبر انقلاب بارها و بارها سخن گفته‌اند. به عنوان مثال رهبر انقلاب اسلامی یادآوری کرده بودند که «ما در آن زمان وزرایی داشتیم که بعد از آن که دوره وزارتشان تمام شد، وقتی می‌خواستند روز جمعه به نماز بروند، همراه با زنشان سوار موتورسیکلت شدند و به نماز جمعه رفتند» سپس ایشان خطاب به مسوولان هشدار می‌دهد: «برادران! من و شما داریم از آن ذخیره می‌خوریم؛ فراموش نکنید، آن را مردم دیدند. نمی‌شود ما در زندگى مادّى مثل حیوان بچریم و بغلتیم و بخواهیم مردم به ما به شکل یک اسوه نگاه کنند.» اعتراض اصلی نوشتار حاضر این است که چنان دولت‌مردان از مردم مستضعف دور شده‌اند که در شناخت خواسته‌ها و آرمان‌های این قشر از مردم نیز به اشتباه افتاده‌اند.

چرا این تصور در مسوولان شکل گرفته که مردم مستضعف و محروم چون گرفتار سختی معیشت هستند بنابراین با پرداخت پول می‌توان آنها را «خرید»؟ چرا فکر می‌کند «نیازمندان» محتاج کمک‌های مالی هستند و دغدغه‌هایی متعالی‌تر از سیر کردن شکم ندارند. اگر این خیال در میان نامزدهای انتخابات قوت نمی‌گرفت رئیس جمهور محترم هرگز به اقشار کم درآمد چنین وعده نمی‌دادند که «ان‌شاالله یارانه نقدی اقشار کم‌درآمد طبق برنامه‌ای که دولت دارد اضافه خواهد شد.» اکنون و در این مقطع زمانی که دولت قصد دارد رضایت مردم مستضعف را جلب کند متأسفانه با پیش‌فرضی اشتباه سعی دارد با پرداخت پول این هدف را برآورده سازد. واقعیت این است که تقلیل دادن خواسته‌ها و آرمان‌های طبقه‌ مستضعف انقلابی به مسائل اقتصادی توهین به این قشر از مردم است.

جوانانی که لباس مدافعان حرم می‌پوشند و یا مردمی که به نماز جمعه‌ها می‌روند غیر از مستضعفین و طبقه‌ محروم جامعه هستند؟ آیا خواسته‌های این‌ها «یارانه» و «پول» است که چنین بی‌حرمتی می‌بینند؟ اگر در کابینه‌ دولت به جای میلیاردرها و حقوق‌بگیران نجومی، مستضعفین و حزب‌اللهی‌ها به کار گرفته می‌شدند دولت‌مردان درک می‌کردند بنده پول و اجرت نبودن چیست. رهبر انقلاب اسلامی در توصیف این قشر از مردم جامعه می‌گوید: «آن وقتى که جوان حزب‌اللهى ما به جهاد یا به سپاه یا به فلان وزارتخانه می‌رفت و به او می‌گفتند که چه‌قدر حقوق می‌خواهى، می‌گفت این حرف‌ها چیست، مگر من براى حقوق آمده‌ام؟ اصرار می‌کردند که بالاخره زندگى خودت و زن و بچه‌ات باید بگردد؛ یک چیزى بگیر. این رویداد، در همین ایران و در همین تهران و در همین وزارتخانه‌هاى ما اتفاق افتاد؛ یکى، دو مورد هم نبود.» قطع ارتباط دولت با مدیران مخلص و انقلابی است که چنین تصورات موهومی را به وجود آورده که هرکس را می‌توان با وعده پول و تموّل خرید.

امام خمینی (ره) مردم مستضعف را ولی نعمت خود دانسته و هرگز چنین تصوری را القا نمی‌کرد که زندگی مردم محروم در گروی پرداخت‌های دولتی است، بلکه برعکس معتقد بود این مسوولانند که جیره‌خوار مردم هستند: «ما مرهون اينها هستيم. ما زندگي‌مان را اينها اداره می‌‏كنند. این‌ها اداره كردند.» امام خمینی (ره) اگر از مستضعفین سخن می‌گفتند و گفته‌های ایشان بر دل‌ها اثر می‌کرد به دلیل نزدیکی و آمیختگی ایشان با قشر محروم و مستضعف بود. به دلیل این بود که ایشان باور داشتند طبقه‌ پایین جامعه به رغم ضعف اقتصادی، دارای کرامت و عزت نفس هستند. به این دلیل بود که صادقانه به تعالی اهداف و آرمان‌های مستضعفان احترام می‌گذاشتند و به این علت بود که صرفاً در ایام انتخابات مستضعفین را یاد نمی‌کردند.