وعده ۱۰۰ روزه و «شرمندگی» که به جا ماند

خبرگزاری تسنیم: قصد داریم طی ماه‌های آخر دولت یازدهم مروری بر مهمترین وقایع اقتصادی، تصمیمات دولت و دستگاه‌ها و اظهارات و وعده‌های مسئولان در حدود 43 ماهی که از این دولت گذشته، داشته و آنچه را بر اقتصاد کشور گذشته تحلیل کنیم. «راه حل‌های کوتاه مدت یک ماه و 100 روزه برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی در دولت تدبیر و امید پیش بینی شده است که با این برنامه ما می توانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم.» عبارتی که در بالا از آن عبور کردید، همان جمله معروف حجت الاسلام حسن روحانی در هیاهوی رقابت های قبل از انتخابات 92 و بعد از آن است؛ حسن روحانی در اولین برنامه تبلیغاتی اش در رسانه ملی 7 خرداد سال 92 مقابل دوربین برنامه ای با اسم «با دوربین» قرار گرفت و درباره برنامه هایش برای اداره کشور با مردم سخن گفت. اعلام برنامه 100 روزه برای حل مشکلات اقتصادی کشور آنهم زمانی که مردم با مشکلات شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می کردند در رأی آوردن روحانی بی تأثیر نبود چراکه مردم در زمان رقابت های انتخاباتی با استناد به همین وعده رئیس جمهور، خوشحالی خود را از پایان مشکلات اقتصادی اعلام می کردند. روحانی در روز ابتدایی پس از تشکیل دولت خود و پس از تجدید میثاق با آرمان های امام (ره) دوباره ماجرای تعهد 100 روزه خود را یادآوری کرده و گفت: «وعده می‌دهیم که طبق سخنان قبلی، حتماً طی 100 روز اول و حتی کوتاه‌تر از‌ آن اقدامات ضروری و فوری را برای رونق بخشی اقتصادی و حل مشکلات انجام دهیم و ماحصل آن نیز به اطلاع مردم خواهد رسید». ولی مدت زیادی نگذشت که مواضع رئیس جمهور و تیم اجرایی اش درباره وعده حل مشکلات اقتصادی در 100 روز برگشت و به مرور اظهارات دولتمردان و یاران روحانی اینگونه عوض شد که روحانی نگفت مشکلات را حل می کند بلکه قصد دارد برنامه های خود را برای حل مشکلات اعلام کند. این درحالی بود که حجت الاسلام حسن روحانی در اولین نشست خبری خود پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با مورد توجه قرار دادن وعده های انتخاباتی گفت: "می‌خواهم بگویم که وعده‌های انتخاباتی را فراموش نخواهم کرد از خدا می‌خواهم به من توفیق دهد تا به همه آنها عمل کنم. البته ملت توجه دارد که همه کارها بر مبنای زمان و طبق اولویت‌ها دنبال خواهد شد. من خدا را گواه می‌گیرم در ایام انتخابات کمتر به فکر رقابت بودم و بیشتر تمرکزم روی مسائل کشور و سخنان زیبای ملت در کوی و برزن بودم." ولی بازهم روحانی حرفی زد که ایستادگی روی آن حرف برایش ممکن نبود؛ روحانی گفته بود وعده های انتخاباتی را فراموش نخواهم کرد! ولی مرور تاریخ به وضوح نشان میدهد که رئیس جمهور مهمترین وعده انتخاباتی خود که حل مشکلات اقتصادی و بهبود معیشت مردم بود را فراموش کرد. اولین نشست خبری رئیس جمهور پس از تحلیف رسمی، در 15 مرداد ماه برگزار شد و روحانی در کسوت رئیس‌جمهور به سوالات مختلف خبرنگاران پاسخ داد. در این میان یکی از سوالات، روحانی را وادار به اظهارنظر درباره وعده صد روزه اش کرد. رئیس جمهور با اشاره به وعده 100 روزه خود گفت: "همانطور که قبلا گفته بودم، همکاران بنده در صد روز اول به مردم درباره وضعیت اقتصادی کشور گزارش خواهند داد؛ البته این به آن معنی نیست که برخی رسانه‌ها گفته بودند دولت می‌خواهد در صد روز اول تنها گزارش بدهد بلکه کارها در صد روز اول ادامه خواهد داشت و اقداماتی هم انجام خواهد شد و ارائه گزارش به مردم یکی از کارهای دولت خواهد بود." این اظهارنظر روحانی زمزمه ها را درباره اینکه «دولت بر ارائه گزارش عملکردش بیشتر تاکید دارد تا حل مشکلات ضروری در 100 روز» تائید کرد. ضمن انکه مرور سخنان روحانی در مجالس دیگر نشان میدهد روحانی همان ابتدا آب پاکی را برای اجرای این وعده روی دست مردم ریخت. روحانی تنها پس از گذشت نزدیک به 18 روز از پیروزی‌اش در انتخابات در دیدار روحانیون که در تالار وزرات کشور برگزار می شد، گفت: مردم می‌دانند مشکلات چندین ساله در چند روز و در چند ماه حل نمی‌شود، مردم صداقت می‌خواهند، مردم از دولت قول سدید می‌خواهند، کلام دولت، کلام روحانیت و کلام همه باید قول سدید باشد، قول سدید کلام محکم، استوار، راست و درستی است. همین جا باید این سوال را از دولت محترم یازدهم پرسید که قبل از انتخابات مشخص نبود که مشکلات 100 روزه حل نمی شود؟ چطور در آن ایام که تنور انتخابات داغ بود مسئولان دولت یازدهم به این مهم فکر نکرده بودند که مشکلات چندین ساله در چند روز و چند ماه حل نمی شود؟! هر چند بعد از پیروزی روحانی در ماراتن سیاسی 24 خرداد 92 اطرافیان رئیس جمهور منتخب و شخص روحانی با اظهارنظرهایی متفاوت از صبحت‌های وی قبل از انتخابات سعی کردند منظور رئیس جمهور از زمان بندی مورد اشاره را به گونه‌ای دیگر بازتعریف کنند. بازی با الفاظ سناریوی دولتی ها بود برای پاسخ به منتقدان که چرا مشکلات مردم 100 روزه حل نشد؟! دولتمردان درحالی اصل این وعده را از اساس زیر سوال بردند که این تنها روحانی نبود که از ایجاد تحول 100 روزه در زندگی مردم سخن می گفت، برخی از نزدیکان و معاونان روحانی نیز از ایجاد تحول در یکصدمین روز دولت و معیشت مردم خبر می دادند. که از جمله این افراد محمدباقر نوبخت معاون اول رئیس جمهور بود. در روز 25 خرداد 92 محمد رضا نعمت زاد که رئیس ستاد انتخاباتی روحانی بود از دوربین شبکه یک سیما به مردم گفت: "روحانی در نظر دارد در 100 روز و یا 3 ماه اول کار بعضی اقدامات کوتاه‌مدت را انجام دهد، امیدواریم یکی از این مسائل مهم موضوع اقتصاد و معیشت مردم باشد تا قدم‌های اولیه محکم برداشته و شاهد شکل‌گیری حماسه اقتصادی نیز باشیم." نوبخت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی در برنامه نگاه یک در 27 مرداد ماه سال 92 درباره اقدامات 100 روزه دولت برای بهبود شرایط معیشت مردم گفت: "در 100 روز نخست آغاز به کار دولت یازدهم، کابینه جدید قصد ایجاد تغییرات در زندگی معیشتی مردم دارد." اکبر ترکان 30 خرداد ماه همان سال با دوربین برنامه دیروز، امروز، فردا به مردم گفت: "توسط دکتر روحانی کمیته اقتصادی تشکیل شده و در حال مطالعه برنامه ای 100 روزه اقتصادی است که برنامه 100 روز اول ایشان برای هدف گذاری است و حرکت رو به جلو برای حل معضل بیکاری که این برنامه اولویت حجت‌الاسلا روحانی در حرکت اول است." این اظهارات نشان می داد که دولتی ها روزهای قبل و بعد پیروزی خیلی جدی به دنبال تحقق وعده 100 روزه خود برای بهبود شرایط مردم هستند،‌ اما در روزهای بعد مواضع دولت و دولتمردان تغییر کرد. در اینجا بد نیست اشاره‌ای به فرمایشات مقام معظم رهبری پیش از انتخابات 24 خرداد 92 داشته باشیم؛ حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع عظیم و پر شور مردم در حرم مطهر امام خمینی(ره) در بخشی از سخنانشان درباره انتخابات خطاب به نامزدهای انتخاباتی، چند توصیه مهم بیان کردند. * مقام معظم رهبری: وعده‌های نشدنی به مردم ندهید/ بگونه‌ای صحبت کنید که اگر نوار حرف‌هایتان پخش شد "شرمنده" نشوید ایشان با اشاره به مشکلات اقتصادی از جمله گرانی و تورم افزودند: "آرزوی ملت و همه ما این است که منتخب ملت در انتخابات 24 خرداد، حلّال مشکلات اقتصادی باشد اما نامزدها در بیان طرح های خود برای حل مشکلات اقتصادی، کارهای انجام شده را نفی نکنند". مقام معظم رهبری همچنین با توصیه به نامزدها که وعده‌های نشدنی به مردم ندهند، خطاب به نامزدها افزودند: "به گونه ای حرف بزنید که اگر خرداد سال آینده نوار حرف‌های امروز شما را پخش کردند شرمنده نشوید و با بهانه گیری گردن این و آن نیاندازید." پیامبر اعظم اسلام- صلّی اللّه علیه و آله - فرمودند: «هر که ایمان به خدا و روز جزا دارد باید چون وعده نماید، به آن وعده وفا کند.» (اصول کافی، ج2، ص270، حدیث 2) به گزارش تسنیم، همانطور که در این گزارش نیز به آن اشاره کردیم و البته به گواه تاریخ، دولت و دولتی ها بعد از انتخابات سناریویی طراحی کردند تا راه فراری داشته باشند بر وعده نشدنی حل 100 روزه مشکلات اقتصادی! مواضع رئیس جمهور و معاونان و وزرای وی بعد از انتخابات با چرخشی محسوس بیانگر آن بود که «رئیس جمهور گزارشی از وضعیت کشور ارائه خواهد کرد» ، این تیترها و مشابه آن همان سناریوی دولت بود؛ دولت اعلام کرد "نمی خواستیم مشکلات را 100 روز حل کنیم بلکه قصد داریم 100 روزه برنامه حل مشکلات را ارائه کنیم." این درحالی بود که هر چه بیشتر به زمان پایان مهلت 100 روزه نزدیک شدیم حرف‌های روحانی و یارانش، نه تنها رنگ و بوی بهبود شرایط را نمی‌داد بلکه در برخی موارد جامعه را نیز نگران می کرد. اما این تنها رئیس جمهور نبود که با اظهاراتش امید مردم را برای بهبود شرایط در 100 روز اول کمرنگ می کرد، برخی از وزرا و مسئولان دولتی نیز با اظهارنظرهای خود وعده 100 روزه برای بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی را تحت تاثیر قرار می دادند. با وجود اینکه روحانی و یارانشان بر حل مشکلات در کوتاه مدت (دوره یک ماهه و صد روزه) تأکید داشتند اما روحانی در مجلس شورای اسلامی صد روز زمان را تنها برای جمع آوری اطلاعات کشور تعیین کرد! اطلاعاتی که قاعدتا در اختیار نمایندگان طرفدار ایشان و مجمع تشخیص بوده است. این زمان بندی در حالی اعلام شد که بنابر گفته اکبر ترکان در برنامه دیروز، امروز، فردا، وعده های آقای روحانی مبتنی بر کار کارشناسی بوده است. در همین ایام اما نوبخت که از ابتدای دولت تا کنون سخنگوی کابینه نیز می باشد از تریبون مجلس شورای اسلامی برای پاک کردن کل صورت مساله استفاده کرد. 21 مردادماه سال 92، محمدرضا نوبخت، معاون رییس جمهور که در پاسخ به مخالفان در جلسه بررسی رای اعتماد به کابینه پیشنهادی در مجلس سخن می‌گفت در پاسخ به یکی از نمایندگان مخالف درباره برنامه صدروزه دولت روحانی برای برطرف کردن مشکلات اقتصادی اینطور توضیح داد: "یکی از مخالفان می‌گوید که دولت گفته است که مشکلات را 100 روزه حل خواهد کرد در صورتی که آقای روحانی در هیچ زمانی چنین چیزی نگفته است، بلکه موضوع این است که برای حل این مشکلات برنامه وجود دارد و برنامه 100 روزه‌ای هم وجود دارد که در اینجا به برخی از رووس آن اشاره می‌کنم." نوبخت تنها کسی نبود که وعده حل 100 روزه مشکلات اقتصادی را تحریف کرد، محمدرضا عارف هم بعدها در نشستی با دانشجویان دانشگاه کاشان در پاسخ به سوال نماینده جامعه اسلامی که پرسیده بود «آقای روحانی چرا به وعده صد روزه خود برای حل مشکلات عمل نکرد؟» گفت: "فکر نکنم ایشان اینطور گفته باشند، بلکه ایشان گفتند گزارش صد روزه می دهند!!" البته چند روز بعد از موضع گیری نوبخت در بهارستان، حسن روحانی هم در ضیافت افطاری مجلس و در جمع نمایندگان خانه ملت رسماً از موضع قبلی خود بازگشت و اعلام کرد که "دولت با شروع کارش در 100 روز اول، تلاش می‌کند واقعیات کشور را به مردم و رهبری و نمایندگان ملت بگوید. دولت آینده خواهد گفت که چه‌چیزی را تحویل گرفته و با چه مشکلاتی مواجه است و راه‌حل را چگونه می‌بیند." این گزارش تنها به مرور یک وعده انتخاباتی روحانی پرداخت، وعده ای که در پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری 92 نقش پررنگی داشت هر چند نه تنها عمل نشد بلکه از اساس رد هم شد. همانطور که مقام معظم رهبری نیز بارها به آن اشاره کرده اند، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نباید وعده ای بدهند که قادر به اجرای آن نباشند و بعدها با شنیدن نوار وعده های اعلامی شان شرمنده شوند! با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری 96 باید منتظر بمانیم و ببینیم نامزدهای دور جدید ریاست جمهوری نیز از این وعده های نشدنی به مردم می دهند؟!