مسائل مهمی که روحانی درباره فروش و درآمد نفت نگفت

روزنامه کیهان: رئیس جمهور در حالی در گفت‌وگوی تلویزیونی خود با مردم افزایش میزان فروش نفت را به عنوان تنها دستاورد خود از برجام عنوان کرد، که این تنها دستاوردش هم سودی برای کشور و مردم نداشته و درآمد نفتی کشور نه تنها به یک سوم کاهش یافته، بلکه همین یک سوم درآمد قبلی نیز به کشور وارد نمی‌شود و دولت به‌علت ضعف‌های جدی در برجام توان استفاده از پول‌های نفتی را نداشته و این پول‌ها در بانک‌های خارجی بلوکه شده است.

به گزارش رجانیوز؛ روحانی در گفت‌وگو با مردم افزایش فروش نفت را دستاورد برجام دانست و گفت: این نیروها ]صنعت نفت[ کاری کردند که در طول چند ماه بعد از برجام حتی دیگران متعجب شدند که چگونه در زمانی کوتاه تولید نفت را بالا بردیم و در صادرات میعانات و نفت، به شرایط قبل از تحریم بازگشتیم.

روحانی در آمار خود در خصوص فروش نفت خام و میعانات به میزان فروش اشاره کرد و آن را دستاورد دانست ولی به میزان درآمد نفتی اشاره‌ای نداشت و نگفت همین پول میزان فروشی هم که از نفت داریم به کشور وارد نمی‌شود. روحانی نگفت که همه چیز به درآمد وابسته است، نه فروش نفت.

در حال حاضر بالغ بر 30 درصد درآمد مستقیم دولت از محل فروش نفت است، گرچه سایر درآمدها هم غیرمستقیم متأثر از فروش نفت است. درآمد نفت نیز به دو متغیر بستگی دارد. دو متغیر میزان فروش و قیمت تعیین کننده در میزان درآمد نفتی است. شاید میزان فروش نفت افزایش یافته باشد لیکن درآمد فعلی کشور از فروش نفت همچنان یک سوم دولت قبلی است. دولت قبلی نفت را با قیمت 30 دلار تحویل گرفت و با قیمت 120 دلار به دولت یازدهم تحویل داد و سیاست‌های این دولت قیمت آن را تا 27 دلار پایین آورد و در زمان نگارش این گزارش قیمت نفت خام ایران زیر 40 دلار می‌باشد.

کاهش قیمت نفت، معمای دوره تنش‌زدایی است. شعار تنش‌زدایی و اعتمادسازی در سایت خارجی، از همان قبل از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بارها و بارها از سوی آقای روحانی بیان شد. اما امروز، یک سال و نیم بعد از آغاز به کار دولت تدبیر و امید و پس از چندین دوره مذاکره محمد جواد ظریف و جان‌کری و امضای برجام و در پیش گرفته شدن انواع و اقسام اقدامات اعتمادساز و تنش‌زدا با آمریکا، اتفاقات دیگری در عرصه عمل افتاده است و نه تنها هیچ تحریمی از سوی 5+1 پس از اجرای برجام لغو نشده است بلکه علاوه بر تعطیلی و جمع‌آوری بسیاری از تأسیسات هسته‌ای کشور، قیمت نفت با کاهش قابل توجهی روبرو بوده و حتی تا 27 دلار هم سقوط کرد.

تلاش برای بالا بردن قیمت فروش نفت و گاز هیچگاه در دستور کار دولت یازدهم نبوده و نیست. سؤال منطقی و زیربنایی این است که چرا هر وقت دولتی اصلاح‌طلب بر سر کارآمده است، قیمت فروش نفت آن قدر پایین می‌آید که گاه کفاف هزینه تولید را نمی‌دهد؟! یادمان هست که در دوران سازندگی قیمت نفت به کم‌تر از 10 دلار رسید و در دوره اصلاحات هم زیر 30 دلار بود. ولی در دوران دولت نهم و دهم قیمت فروش نفت به بالای 100 دلار رسید و دولت یازدهم فروش نفت را با قیمت حدود 120 دلار تحویل گرفت با عدم تحرک و عدم تلاش و خنثی بودن کامل الآن به زیر چهل دلار است. این نشان می‌دهد که دیپلماسی کشور در درآمد نفتی کشور نقش مستقیم دارد. یعنی دولت یازدهم نه تنها در حوزه مذاکرات هسته‌ای دستاورد قابل توجهی نداشت- علی‌رغم آن همه امتیاز که داد- بلکه باعث کاهش درآمد نفتی به میزان بیش از 70 درصد شد. یعنی در بحث هسته‌ای، کشور- با بی‌تدبیری دولت- دو خسارت بزرگ دید، هم از مذاکرات بهره‌ای نصیب کشور نشد و هم درآمدهای نفتی کشور به نصف تقلیل یافت.

در همین حال باید گفت دولت نمی‌تواند پول نفتی را که می‌فروشد به کشو وارد کند و مطابق بخش 504 (sec 504) قانون تحریم TRA که بخاطر ضعف دیپلماسی تیم آقای ظریف در برجام لغو نگردید محدودیت دسترسی به درآمدهای نفتی خود را دارد.

آمریکا برای تشدید تحریم‌های هسته‌ای، خرید نفت خام از ایران را مشروط به بلوکه شدن درآمد حاصل از آن در کشور خریدار نفت کرد. به عبارت دیگر شرط دیگری در کنار شرط کاهش مستمر خرید نفت خام از ایران قرار داد. بر اساس بخش 504 (sec 504) قانون TRA این پول‌ها در حسابی به نام ایران در آن کشور واریز می‌شد و تنها ایران می‌توانست در تجارت دوجانبه استفاده کند و این تحریم برخلاف صحبت‌های روحانی، ظریف و عراقچی برداشته نشد.