مداخله پوتین در سوریه به چه بهایی تمام می‌شود؟

دیپلماسی ایرانی: یکی از موفقیت های سیاست خارجی روسیه در سال های اخیر بهبود قابل ملاحظه روابط با ترکیه بود، کشوری که به صورت تاریخی رقیب منطقه ای روسیه بوده است و سابقه چندین جنگ متعدد با یکدیگر را هم داشته اند. پس چرا روسیه این دستاوردها را با حمله هوایی به سوریه و نقض حریم هوایی ترکیه به مخاطره انداخته است؟

روز 23 سپتامبر، یعنی تنها چند روز قبل از شروع حملات هوایی بود که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در مسکو بود تا به همراه دوستش ولادیمیر پوتین، مسجد جدیدی را افتتاح کند. اردوغان میزان مبادله تجاری میان دو کشور را در سال گذشته به 31 میلیارد دلار رساند. این میزان در سال 2002 که حزب عدالت و توسعه اردوغان به قدرت رسید، 5 میلیارد دلار بود. رهبر ترکیه برای سال 2020 هدف 100 میلیارد دلار را تعیین کرده است.

در ماه آوریل، قراردادی به منظور ساخت نیروگاهی اتمی در ساحل مدیترانه به ارزش 20 میلیارد دلار بسته شد. سال گذشته، دو کشور با ساخت خط لوله ای که سالیانه 63 میلیارد متر مکعب گاز روسیه را به اروپا می رساند، موافقت کردند. در طول دو سال گذشته، اردوغان به صورت عمومی با پوتین بر سر پیوستن به سازمان همکاری های شانگهای صحبت کرده است.

اردوغان در واکنش به حملات هوایی به روسیه هشدار داده است که ممکن است دوستی ترکیه و خریدار گاز را از دست بدهد و در این زمینه عضویتش در ناتو را برجسته کرده است. روز پنجشنبه وی اعلام کرد که ممکن است کشورش، سازنده دیگری برای نیروگاه هسته ای اش پیدا کند. یک روز قبل از آن، شرکت گازپروم روسیه اعلام کرد که اجرای پروژه خط لوله ترکیه به تعویق افتاده است.

دلایلی برای این که چرا روسیه روابطش با ترکیه را بر سر پرواز هوایپماهایش بر فراز آسمان ترکیه به مخاطره انداخته وجود دارد (روسیه می گوید این اقدام تصادفی بوده است اما ترکیه و ناتو این مسئله را قبول ندارند.) دلیل اولی که وجود دارد این است که رهبران روسیه می دانند که دولت ترکیه در سوی دیگر این درگیری وجود دارد و به همین دلیل در حمایت از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه وارد جنگ شدند.

با این وجود دلیل این که روسیه در مقابل واکنش ترکیه احتیاط نمی کند به خاطر عدم توانایی ترک ها نیست، چون براساس گزارش نیروهای مسلح ترکیه، آنها در یک مورد که هواپیمای روسی وارد رادار آنها شده بود، به مدت 5 دقیقه و 40 ثانیه بر روی آن قفل کرده بودند و می توانستند آن را مورد هدف قرار دهند.

روسیه احتمالاً دارای هدف دیگری هم هست: پیشی گرفتن از برنامه ترکیه مبنی بر ایجاد منطقه امن در سوریه. بهترین پاسخ به ماجراجویی نظامی پوتین، ایجاد مناطق امن در شمال و جنوب سوریه است که در آن پناهندگان و ستیزه جویان متعلق به مخالفان سنی قابل قبول اسد -گروه هایی که می توانند بخشی از راه حل سیاسی باشند- حفاظت شوند. این اقدامات شامل ایجاد منطقه پرواز ممنوع می شود که اقدامات روسیه در هوا و زمین را محدود خواهد کرد.

حمایت نظامی روسیه از اسد در حال حاضر به موفقیت هایی هم رسیده است: علاوه بر پرستیژ روسیه، اسد به این زودی ها دمشق را ترک نخواهد کرد. همچنین من فکر نمی کنم که پوتین آماده جنگ با ناتو یا ترکیه بر سر سوریه شده باشد. نیروهای کم تعداد، نه چندان مجهز و دور از خانه روسیه در سوریه، بسیار آسیب پذیر هستند. تصمیم عجیب و غریب روسیه مبنی بر شلیک موشک از دریای خزر به سوی سوریه در همین جهت قابل تحلیل است.

ایالات متحده در حالی از روند حل و فصل حمایت می کند که پوتین به دنبال اتحادی جهانی با اسد به منظور شکست داعش است. او می خواهد مردی باشد که مداخله قاطعانه اش منجر به پایان این جنگ وحشتناک می شود.